Kriter > Medya Kritik |

15 Temmuz’un Bir Yıllık Medya Envanteri


15 Temmuz 2016’da gerçekleşen FETÖ’nün darbe girişimi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyasi liderliği ve milli iradenin kahramanca direnişi sonrası püskürtüldü. O gecenin siyasal, sosyal, kültürel ve psikolojik etkisi kısa süre içinde etkili oldu.

15 Temmuz un Bir Yıllık Medya Envanteri

15 Temmuz 2016’da gerçekleşen FETÖ’nün darbe girişimi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyasi liderliği ve milli iradenin kahramanca direnişi sonrası püskürtüldü. O gecenin siyasal, sosyal, kültürel ve psikolojik etkisi kısa süre içinde etkili oldu. Önümüzdeki süreçte 15 Temmuz’un etkisinin daha da artacağına şüphe yok. Bu etkinin en görünür yönlerinden biri içerik üretimi konusunda ilham vericiliği ile ortaya çıktı. Şiirden belgesele, fotoğraftan kitap ve dergi yayıncılığına kadar pek çok alanda ürünler çıktı ortaya. 15 Temmuz’un birinci yıldönümünde bu ürünleri derlemeye çalıştık.

Fotoğraflar

15 Temmuz’un en net ve vurucu fotoğrafları Anadolu Ajansı arşivinden çıktı. Darbe girişiminden bu yana medyada en sık aşağıdaki dört fotoğraf kullanıldı. Bu dört fotoğrafın ortak noktası; vatan için canını hiçe sayan toplumun her kesiminden insanların olmasıdır.

Tümay Berkin’in objektifinden Reuters’ın servis ettiği; insanların ellerinde bayraklarla tankın üzerine çıktıkları fotoğraf ile Elif Öztürk tarafından çekilen ve Anadolu Ajansı tarafından servis edilen 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nde yapılan demokrasi yürüyüşünde köprünün tamamını dolduran darbe protestocularının fotoğrafı, 15 Temmuz konusunda ortaya konulan envanterler içinde en çok kullanılan fotoğraflardır. 15 Temmuz’da objektiflere takılan birçok fotoğraf vardı. Ancak hem dijital hem de matbu mecrada kendine en çok yer bulan bu dört fotoğraf oldu. Yurt içi ve yurt dışında 15 Temmuz hakkında birçok resim sergisi açıldıysa da İstanbul Yenikapı Metro İstasyonu’nda Medya-İş Sendikası ve Anadolu Ajansı iş birliğinde gerçekleşeni en kapsamlısıydı.

İnfografikler

Anadolu Ajansı darbe girişiminde FETÖ delilleri, orduda tutuklanan rütbeliler, Başbakanlığın 15 Temmuz Dayanışma Kampanyası, tutuklu sayıları, iddianameler ve özellikle darbecilerin yargılanması hususlarında çok sayıda infografik hazırladı. 15 Temmuz envanterini derli toplu bir arada bulabileceğimiz 15Temmuzarsiv.com sitesinde çok sayıda fotoğraf, video ve infografik yer almaktadır.

Yeni Şafak gazetesi de 15 Temmuz ile alakalı otuzun üzerinde infografik hazırladı. En çok tıklanan infografikler ise “Bir Bakışta 15 Temmuz Şehitleri” ve “Ömer Halisdemir’in Şehitliğe Giden Yolu” başlıklı çalışmalardır.

Kitaplar

15 Temmuz konusunda en zengin envanter kitap sektörüne aittir. 23 Haziran 2017 itibarıyla 15 Temmuz hakkında 128 kitap yayınlandı. 15 Temmuz ile alakalı kitap çıkaran yayınevler ve sahip oldukları siyasi pozisyonların çeşitliliği 15 Temmuz’un önemini bizlere gösterir. Basılan kitapların büyük çoğunluğunda Türk milletinin kahramanlığı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliği, Fetullahçı Terör Örgütü, FETÖ-ABD ilişkisi ön planda tutulmuştur. Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan 10 Soruda 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Fetullahçı Terör Örgütü ve 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Milletin Zaferi kitapları sosyal medyada en çok aranan kitaplar arasındadır. Bununla birlikte SETA Yayınları’ndan çıkan Burhanettin Duran ve Fahrettin Altun tarafından yazılan Milletin Zaferi: 15 Temmuz kitabıyla Nebi Miş, Serdar Gülener, İpek Coşkun, Hazal Duran ve M. Erkut Ayaz tarafından derlenen Demokrasi Nöbetleri: Toplumsal Algıda 15 Temmuz Darbe Girişimi kitabı da 15 Temmuz’u farkı perspektiflerden değerlendiren eserler arasındadır.

Dergiler

Darbe sonrası birçok dergi 15 Temmuz’u dosya konusu yaptı. Bu dergiler içerisinde en çok dikkat çeken Kriter, Derin Tarih ve Muhafazakâr Düşünce dergileri, 15 Temmuz özel sayılarıyla okuyucu karşısına çıktı. Kriter dergisi ülke tarihimizin en büyük saldırılarından biri olarak nitelediği 15 Temmuz’un siyasal girdi ve çıktılarını ele alırken, Derin Tarih 140 yıllık darbeler tarihimize eğilerek 15 Temmuz destanını ön plana çıkardı. Muhafazakâr Düşünce ise 15 Temmuz şehitlerine ithaf ettiği sayısında 15 Temmuz’u kavramsallaştıran ve darbeye giden süreci sosyolojik olarak değerlendiren bir sayı ile okuyucu karşısına çıktı.

Edebiyat dergileri de özellikle 15 Temmuz kahramanları üzerine odaklandı. Türk milletinin birlik olduğu zaman neler yapabileceği mesajını ön plana çıkardı. 15 Temmuz’un tarihimizdeki zaferlerle mukayesesi de dergilerde işlenen bir diğer başlıktı. Ümraniye’de “15 Temmuz Kanlı Darbe Girişimini Konu Edinen Edebiyat Dergileri” isimli bir sergi gerçekleştirildi.

15 Temmuz konulu şiirler içerisinde en çok ilgiyi Ahmet Selçuk İlkan’ın “İşte O Sözler” şiiri, Dursun Ali Erzincanlı’nın “30 Kuş” şiiri ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın AK Parti’nin 3. Olağanüstü Büyük Kongresi’nde seslendirdiği, 15 Temmuz gecesi Türk milletinin nasıl kıyam durduğunu anlatan Hacı Kısır’a ait “15 Temmuz” şiiri gördü. 15 Temmuz gecesi Türk milletini Hacı Kısır şöyle resmetti: “Dudağında tekbir, elinde bayrak / Namusun şiarı yiğitler gördüm / Bağ- rına gül gibi bastı şu toprak / Ölümü öldüren şehitler gördüm / Delerken bağrını kurşun utandı / Her şey unutuldu… Mevzu vatandı.

Marşlar

15 Temmuz’u hafızalarımızda canlı tutacak, hayatın ritmi içinde kulağımızdan düşmeyecek nice marşlar yapıldı. Bu marşlar içinde Türkiye gazetesinin hazırladığı 15 Temmuz’a dair ilavede yer alan, sözleri Hanefi Söztutan’a ait “15 Temmuz Demokrasi Marşı” Youtube’da 10 milyon tıklandı. “Başkomutan emir verdi: İnin meydana! / Sahip çıkın al bayrağa, aziz vatana!” dizelerinin yer aldığı Demokrasi Marşı, 15 Temmuz gecesi yaşananları estetik bir biçimde ortaya koyuyor. Demokrasi Marşı’nın yanı sıra söz ve bestesi Murat Kekilli’ye ait “Vatan Millet Aşkına” ve söz-müziği Cengiz Erdem’e ait olan ve Bekir Köse tarafından seslendirilen “15 Temmuz Şehitler Marşı” da 15 Temmuz envanterindeki müzikal eserlerden öne çıkanlar arasındadır.

İnternet Siteleri ve Videolar

15 Temmuz gecesi yaşananlar basın yayın organları tarafından kayıt altına alındığı gibi sosyal medyanın imkanları dahilinde darbeye karşı göğsünü siper ederek meydanlara inmiş birçok kişi tarafından kayıt altına alınmıştır. Güvenlik dolayısıyla şehrin farklı yerlerine ve kamu binalarına kurulan MOBESE kameraları da 15 Temmuz gecesi yaşananları bütün çıplaklığıyla görmemize imkan sağlamıştır. Bu görüntülerden derlenen birçok video sosyal medyada dolaşıma sokulmuştur.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bilhassa 17-25 Aralık darbe girişiminden sonra FETÖ ile mücadeleyi devletin bekası için bir ölüm kalım meselesi olarak yorumlaması, Gülen’in sapkın din anlayışı ve FETÖ’nün devlet ve millet üzerindeki hain planlarının millet nezdinde itibar görmemesine vesile olmuştur. Bu vesileyle millet 15 Temmuz gecesi FETÖ zulmüne dur demek için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın darbecilere karşı sivil fiili mücadeleyi resmen başlatan çağrısı ile bir anda mobilize olmuştur. Sosyal medyada en çok tıklanan 15 Temmuz videoları o şanlı gecede milletimizin bu yönünü ortaya koymuştur.

Bu hususta bilhassa A Haber, TRT, TVNET, Anadolu Ajansı, Yeni Şafak, Aljazeera Turk, HaberTürk kısa videolar şeklinde 15 Temmuz gecesi yaşananları derlemiştir. Aljazeera Turk 15 Temmuz gecesi yaşananları "Video Kronoloji" başlığı altında derlemiştir. TVNET ise "İstiklal Şehitleri" isimli video derlemesiyle 15 Temmuz gecesi vatanı için şehit olan yiğitlerin hayat hikayelerini anlatmıştır. "İstiklal Günlükleri" isimli diğer bir çalışma ile de 15 Temmuz kahramanlarının gözünden o gece yaşananlar derlenmiştir. Benzer bir video derlemesi de TRT tarafından hazırlanmıştır.

Videolarda dikkat çeken en önemli husus eli kanlı terörist cuntacıların savunmasız sivillere karşı acımasız tavırları ve gözlerini kırpmadan yüzlerce masum cana kıymalarına karşın Cumhurbaşkanı ve ona gönül veren milletin cesurca organize olup kenetlenerek işgale göğüs germesidir.

15 Temmuz video envanterinin genel manada birleştirildiği üç site vardır. Özellikle Yeni Şafak’ın “15 Temmuz Dijital Kütüphanesi” bu anlamda oldukça zengindir. Söz konusu mecrada darbe gecesini anlatan yaklaşık 320 video ve gazilerle yapılan röportajlardan müteşekkil 216 video bulunmaktadır. Anadolu Ajansı 302 adet video ile Yeni Şafak’ı takip etmektedir. TVNET’e ait olan “15temmuzdosyasi.com” isimli site ise 15 Temmuz gecesi yaşananları yer ve zamanına göre kategorize ederek çok sayıda video yayınlamıştır. Diğer gazete ve televizyonlar genellikle bu üç sitedeki envanterden yararlanmaktadır.

Kısa Film ve Belgeseller

Türkiye’nin en kanlı darbesini unutturmamak ve bu kanlı darbeyi püskürten kahraman milletimizin hayırla yad edilmesi adına birçok belgesel ve kısa film çekilmiştir. Hazırlanan kısa film ve belgesellerde bilhassa “millet ruhu” ön plana çıkartılmıştır. Dün ile bugün arasında bağlantı kurularak şanlı tarihimize atıflar yapılmıştır. Birlik ve beraberlik ruhu ile ortaya konan motivasyon, iman ile neşet eden cesaret ve kahramanlık ön plana taşınmıştır.

Bu bağlamda milletimizin göğsündeki iman ve güven ile o zamanki adıyla Boğaziçi Köprüsü’nde mermilerin karşısında kıyam duruşu ve şehadet şerbetini içmek için tankların altına yatışı birçok kısa film ve belgeselde geniş yer bulmuştur. Ön plana çıkartılan bir başka gerçeklik ise vatan bekçisi olan ve gücünü milletten alan askerin içerisindeki FETÖ’cülerin silahlarını millete doğrultmuş olmalarıdır. “Halkın gücü tankın gücünü yenmiştir” mesajı ve hain FETÖ’cülerin ihanetinin altı çizilmiştir.

Darbenin birinci hedefi olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın suikast girişiminden kurtularak sağ salim İstanbul’a ulaşması, kendisi ve beraberindeki hükümet yetkililerinin de milletle birlikte canlarını ortaya koymaları kısa film ve belgesellerde darbe gecesi yaşanan en ciddi kırılmalardan biri olarak işlenmiştir. Cumhurbaşkanlığı Sarayı, TBMM ve MİT’e gerçekleştirilen saldırılar da ihanetin boyutlarını gösterme açısından son derece önemlidir. Hazırlanan kısa filmler içerisinde “İmamın Objektifinden 15 Temmuz” isimli kısa film tabiri caizse nevi şahsına münhasırdır. Vatanın işgal edilmekte olduğunu haber vermek için 15 Temmuz gecesi okunan salaları anlatan bu kısa filme şu muhteşem söz damgasını vurmuştur: “Geçmişte darbelerle ezanlarımızı susturmuşlardı, şimdi ise salalarımız darbelerini susturacak.” Hiç şüphe yok ki bu hususta Türkiye’de perşembe geceleri yatsı namazı öncesi sala okuma geleneğini yeniden canlandırmaya çalışmak için uğraşanlara tekrar tekrar teşekkür etmek gerekir.

Turkuvaz Medya Grubu sponsorluğunca hazırlanan “15 Temmuz: İhanet ve Direniş”, yapımcılığını Nafiz Tunç’un üstlendiği ve Ekrem Aydın’ın yönettiği “30 Kuş”, Bursa İsmail Hakkı Camii İmamı Ali Haydar’ın senaryosunu yazdığı “İmamın Objektifinden 15 Temmuz”, Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan ve 19 Eylül haftası boyunca tüm özel ve resmi okullarda izletilen “15 Temmuz Demokrasi Zaferi ve Şehitleri”, MEB Eğitim Bilişim Ağı tarafından hazırlanan “15 Temmuz Belgesel Filmi”, darbenin ilk hedefi olan AK Parti tarafından hazırlanan “Millet Yenilmez, Türkiye Bölünmez” ve Ümraniye Belediyesi tarafından hazırlanan “Evlat” isimli animasyon/çizgi film 15 Temmuz bağlamında çekilmiş başlıca kısa filmlerdir.

Kısa filmlerin yanında Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan “15 Temmuz Şehitleri Belgeseli”, TRT World tarafından hazırlanan ve gazetecilerin gözünden 15 Temmuz gecesi yaşananları anlatan “A Failed Coup: From the Eyes of Journalists”, TRT Haber tarafından hazırlanan “15 Temmuz’da Ne Oldu?” ve “O Gece” belgeselleri, Diyanet TV’de yayınlanan “Diriliş Bestesi Sala” belgeseli, Kübra Yiğitbaşı tarafından hazırlanan “Direnen Kadınların Belgeseli: Kalplerin Direnişi”, A Haber tarafından hazırlanan ve sosyal medyada en çok izlenen videolar arasında yer alan “İhanet ve Diriliş”, Ülke TV’nin hazırlamış olduğu 27 bölümlük “Şehitler ve Şahitler Belgeseli”, TVNET’in hazırladığı dört bölümlük “Direnişten Dirilişe” ve iki bölümden oluşan “Büyük Meclise Saldırı”, FETÖ’nün adliyeden mülkiyeye, harbiyeden devletin kılcal damarlarına kadar sızma hikayesini ele alan ve HaberTürk tarafından hazırlanan “Sızıntı Belgeseli” ve yine TVNET’in 15 Temmuz şehitlerinden Mustafa Cambaz için özel olarak hazırladığı “Cennet Vatanın Fotoğrafçısı” isimli yapımlar, 15 Temmuz hakkında hazırlanan ve sosyal medyada en çok dolaşımda kalan belgeseller olarak dikkat çekmektedir. Bu hususta bir diğer dikkat çekici video ise Başbakan Binali Yıldırım’ın ABD Genelkurmay Başkanı’na izlettiği belgeseldir.

Türkiye 15 Temmuz 2016 tarihinde FETÖ’ye ve işbirlikçilerine karşı destansı bir direniş gösterdi. Ülkesini korudu ve düşmana teslim etmedi. Bu kahramanca direnişi en iyi şekilde anlatmaya çalışmak gerekiyor. İsimlerini zikrettiğimiz eserler bu kaygıyla ortaya çıktı. Kuşkusuz önümüzdeki süreçte bu direnişten ilhamını alan eserler yayınlanmaya devam edecektir.


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası