Kriter > Dosya > Dosya / Kanal İstanbul |

Kanal İstanbul Projesi


İstanbul Boğazı’nın deniz trafiğini 1930’larda 50 metre uzunluğunda gemiler oluştururken, günümüzde boyları 350 metreye kadar varan gemiler boğazdan geçmektedir. Bu yüzden Kanal İstanbul 350 metre boyunda 49 metre genişliğinde 17 metre su çekimi olan gemilerin geçeceği şekilde tasarlanmıştır. Böylece tehlikeli madde taşıyan gemilerin kanalı kullanması ile İstanbul Boğazı’ndaki felakete sebep olacak kazaların önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.

Kanal İstanbul Projesi

Nisan 2011’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından en önemli mega projelerinden biri olarak duyurulan Kanal İstanbul’un yapım aşamasına geçildi. Yaklaşık 45 kilometre uzunluğunda 20,75 metre derinliğinde ve en dar yerinde 275 metre genişlikte olan Kanal İstanbul’un yapılmasında güvenlik ve ekonomik nedenler ön plana çıkıyor. Toplamda 7 üniversiteden 200’den fazla akademisyenin çalışma yaptığı projenin ÇED raporu 2020’de onaylanmıştı. Haziran 2021’de ise kanal güzergahı boyunca planlanan toplam altı köprüden ilki yapılmaya başlanacak. Kanal İstanbul ile boğazın trafik yükünün hafifletilmesi, trafik güvenliğinin ve seyir emniyetinin sağlanması, yeni bir uluslararası suyolu ve yatay mimariye dayalı modern bir yerleşim alanı oluşturulması amaçlanıyor. Aynı zamanda İstanbul’un tarihi ve kültürel dokusunun korunması ve güvenliğinin artırılması da hedeflenmekte.

 

Güvenlik ve Ekonomik Nedenler

1936’da 3 bin gemi İstanbul Boğazı’ndan geçerken günümüzde bu sayı 43 bine çıkmıştır. İstanbul Boğazı’nın güvenli geçiş için yıllık kapasitesi 25 bin iken günümüzde bu kapasite yüzde 70 oranında zorlanmaktadır. Aslında ilerleyen süreçte deniz ticaretinin artma beklentisinden dolayı bu kapasitenin daha fazla zorlanacağı öngörülmektedir. Aynı zamanda İstanbul Boğazı’nın deniz trafiğini 1930’larda 50 metre uzunluğunda gemiler oluştururken, günümüzde boyları 350 metreye kadar varan gemiler boğazdan geçmektedir. Bu yüzden Kanal İstanbul 350 metre boyunda 49 metre genişliğinde 17 metre su çekimi olan gemilerin geçeceği şekilde tasarlanmıştır. Böylece tehlikeli madde taşıyan gemilerin kanalı kullanması ile İstanbul Boğazı’ndaki felakete sebep olacak kazaların önüne geçilecektir.

İstanbul Boğazı’ndaki kazalara bakıldığı zaman 73 can kaybı ve 1,3 milyar dolarlık maddi kaza meydana geldiği görülmektedir. Bu kazalarda önemli çevre felaketleri de yaşanmıştır. Örneğin Romanya bayraklı Independenta tanker ile Yunan bayraklı Evriyali kuru yük gemisi çarpışması sonucu 43 mürettebat hayatını kaybetti. Toplam 75 bin ton ham petrol denize dökülerek çevre felaketine neden oldu. Boğazdaki yangın 27 gün sürerken denize akan ham petrol aylarca bir tabaka olarak Boğaz'da kalmıştır. O dönem deniz dibindeki canlıların yüzde 98 oranında öldüğü tahmin edilmiştir. Bu yüzden kaza riskini azaltan Kanal İstanbul’un çatışma senaryoları açısından yapılan risk hesaplamalarına göre en zor kısımlarda bile İstanbul Boğazı'ndan on üç kat daha güvenli olduğu ortaya konulmuştur.

Aynı şekilde Kanal İstanbul projesinin ekonomik olarak birçok fayda sağlayacağı görülmektedir. Kanal yapımı ve entegre proje yatırımlarıyla birlikte Türkiye’nin uluslararası ticarette etkinliği artacaktır. Bu ilave yatırımların bazıları Küçükçekmece Yat Limanı, konteynır limanları ve lojistik merkezi olarak ön plana çıkmaktadır. Bu yatırımlarla Türkiye küresel ticarette karayolu, havayolu ve demiryolu kombine taşımacılık sistemine daha fazla entegre edilecektir. Aslında coğrafi konumu itibarıyla önemli bir yere sahip olan Türkiye’nin bu adımı ile birlikte deniz ticaretindeki altyapı olanakları artırılacaktır. Böylece önemli bir lojistik üssü olma hedefi olan Türkiye, bu proje ile önemli bir mesafe katedecektir.

Ticaret gemilerinin boğazlardan geçişi ücretsiz olup sağlık kontrolü, fenerler, geçiş şamandıraları gibi sunulan hizmetlerin bedeli olarak bir ücret tahsil edilmektedir. 2019 için geçiş yapan 42 bin gemiden Montrö Anlaşması’na dayanılarak alınan fener-tahlisiye ve sağlık ücretlerine ilave olarak, kılavuzluk ve römorkör hizmetleri dahil toplam 143 milyon dolarlık gelir elde edildi. Bu da gemi başına 3 bin 400 dolara tekabül etmektedir. Aslında Kanal İstanbul projesiyle sunduğu güvenli ve hızlı geçiş karşılığında Türkiye’nin elde edeceği gelir de önemli ölçüde artacaktır.

 

Kazan-Kazan Projesi Olarak Kanal İstanbul

Kanal İstanbul projesi Türkiye ile birlikte bölgedeki ülkelere de önemli kazanımlar sunmaktadır. Karadeniz’e kıyısı olan altı ülkenin Akdeniz’e ulaşmasında önemli bir konumu olan İstanbul Boğazı aşırı kapasite ile önemli riskleri barındırmaktadır. Bu yüzden Kanal İstanbul projesi bu ülkelerin deniz ticaretinin daha güvenli olmasına vesile olacaktır. Böylece deniz ticaretinde olası kazalar azalacak, bekleme süreleri makul seviyelere çekilecektir. Bundan dolayı Kanal İstanbul projesinde sadece Türkiye değil bölge ülkeleri de kazanç sağlayacaktır.

Gemiler İstanbul Boğazı’nda ortalama her bir geçiş için yaklaşık 14,5 saat beklemektedir. Tanker gibi tehlikeli yük taşıyan gemilerde ortalama bekleme süresi 35 saate kadar çıkmaktadır. Bazen bu beklemeler 3-4 günü bulabilmektedir. 2017 verilerine göre, tankerlerin ve gemilerin maruz kaldıkları beklemelerden kaynaklanan ekonomik kayıpları milyonlarca doları bulmaktadır. Özellikle büyük gemi ve tankerlerin günlük kiralama kaybı binlerce dolara ulaşmaktadır. Gemilerin yıl içinde bekleme maliyetlerinin yaklaşık 1 milyar doları bulduğu göz önüne alındığında Kanal İstanbul’u kullanacak ülkelerin de maliyetleri düşecektir.

2018’de boğazlardan geçen petrolün güncel ham petrol değeri yaklaşık 60 milyar dolar olup, ortalama 15 saatlik boğazlarda bekleme süresinin Kanal İstanbul geçişleriyle ortadan kaldırılmasıyla bölge ülkelerine oluşturacağı ek ticari değer yıllık 1,6 milyar dolardır. Projeden yararlanacak olan bu ülkelerin ekonomilerinde oluşacak ek değer ve azalan bekleme sürelerinin navlun maliyetlerine olumlu etkisi, Kanal İstanbul’un bütün taraflara kazanç sağlayacağı anlamına gelmektedir. Sonuç olarak Kanal İstanbul’un ekonomi ve deniz ticaretinin güvenliği açısından Türkiye’ye ve kanalı kullanacak diğer ülkelere önemli katkılar sunacağı anlaşılmaktadır.

 


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası