Kriter > Dosya > Dosya / Teknoloji |

Sağlık Teknolojilerinin Geleceği Hakkında Zihin Haritası


Yapay zekanın gelişmesi ve nesnelerin interneti aracılığıyla toplanan veri çeşitliliğinin artmasıyla, önlenebilir sağlığın önü giderek açılıyor. Önümüzdeki dönemde, insanlar henüz hasta olmadan yapay zeka, hastalığa karşı önlemler alınması için önerilerde bulunabilecek; hastalık durumunda ise hasta geçmişi, genetik yatkınlık gibi verileri içeren büyük verinin yapay zeka tarafından işlenmesiyle hastaya özel ilaçlar geliştirilebilecek. Böylece, kişiselleştirilmiş sağlık sayesinde hastaya nokta atışı ilaçlar yazılarak, tedavi başarı oranı artırılabilecek.

Sağlık Teknolojilerinin Geleceği Hakkında Zihin Haritası
Biyovent yoğun bakım tipi mekanik ventilatör cihazının seri üretimine, Arçelik, ASELSAN, Baykar Makine ve Biosys mühendislerinin seferberliğiyle 1 ay gibi kısa bir sürede başlanmıştı. (Emrah Yorulmaz/AA)

Teknolojik gelişmelerden ayrı düşünülemeyecek olan sağlık sisteminde Endüstri 2.0 gelişmesi ile aşıların keşfi, antibiyotiklerin buluşu, serumla tedavi, X ışınlarının keşfi, ultra mikroskop keşfi gibi ilerlemeler kaydedilmişti. Ancak Endüstri 3.0 ile birlikte bilgisayarlı görüntüleme yöntemleri, gelişmiş laboratuvar tetkiklerinin artırılması, lazer buluşu ile yeni tedavi yöntemlerinin keşfi, robotik cerrahinin temelleri (laparoskopi), biyomedikal mühendisliğinin gelişmesi, EEG gibi yeni görüntüleme yöntemlerinin keşfinde gelişmeler oldu. İlerlemeler devam ettikçe Endüstri 4.0 ile birlikte, nesnelerin internetiyle gelişen teknolojiler sayesinde, giyilebilir teknolojiler ile uzaktan hasta takip sistemlerinin gelişimi sağlandı. Endüstriyel alanda birçok sektör robotik üretime geçebildiği halde, big data ile veri analiz yöntemlerinin hızlanması ve kişiye özel tedavi yöntemlerinin önem kazanmasına rağmen, tıp bu konuda diğer sektörlere göre geç kalmıştır. Bunun en büyük sebeplerinden biri internet hızı ve yöntemlerin, diğer sektörlere göre çok daha komplike olmasıdır. İnternet hızının artması, big datanın analiz edilme yöntemlerinin gelişmesi; endüstri devrimlerine göre aslında geride kalan cerrahi robotik gelişiminin önünün açılmasını sağlamıştır.

Ve zihin haritası, Endüstri 5.0’ın sağlık alanında insanların ve iş dünyasının üzerindeki etkisini ele almakta. Yapay zekanın gelişmesi ve nesnelerin interneti aracılığıyla toplanan veri çeşitliliğinin artmasıyla, önlenebilir sağlığın önü giderek açılıyor. Önümüzdeki dönemde, insanlar henüz hasta olmadan yapay zeka, hastalığa karşı önlemler alınması için önerilerde bulunabilecek; hastalık durumunda ise hasta geçmişi, genetik yatkınlık gibi verileri içeren büyük verinin yapay zeka tarafından işlenmesiyle hastaya özel ilaçlar geliştirilebilecek. Böylece, kişiselleştirilmiş sağlık sayesinde hastaya nokta atışı ilaçlar yazılarak, tedavi başarı oranı artırılabilecek. Ayrıca gitgide popülerleşen tele sağlık ile hastalar, hastaneye gitmeye gerek kalmadan, nesnelerin interneti aracılığı ile toplanan veriler ile internet üzerinden doktor randevularını gerçekleştirerek, herhangi bir enfeksiyon yayılımının önüne geçilebilecek. 4 boyutlu yazıcılar sayesinde herhangi bir doku/organ nakli gereksiniminde, hastaya tam olarak ihtiyacı olan doku üretilerek, nakil başarı oranı yükseltilebilecek. Tüm bunlarla hastalanma oranında düşüş ve tedavi başarı oranında yükseliş sağlanırken hem insanların hem de işlerin zamandan ve maliyetten kazanmalarına imkan sağlanacak.

Günümüzde insanların hastalıklarının teşhisi ve tedavisi için gittikleri hastanelerde, doktorlar, pahalı makineler ve tıbbi tekniklerin yardımıyla hastalara konsültasyon sağlıyorlar. İnsanlar ameliyat ve kemoterapi gibi tıbbi müdahalelere de aynı şekilde izlenme ve tedavi için gidiyor. Ancak yakın gelecekte yapay zeka (YZ), bilgi teknolojileri, yüksek hızlı internet, uzaktan izleme teknolojisi ve 3D baskı ve robotik alandaki gelişmeler tüm bunları değiştirecek. Teşhis ve tedavi sağlanmasında bir devrim gerçekleşecek. Önümüzdeki yıllarda, bu görevlerin çoğu ve neredeyse tüm izleme ve tedavi başka yerlere taşınabilir. Çok büyük miktardaki mevcut veriyi, bulut bilişim hizmetlerini ve makine öğrenimini birleştirerek yapılan teknolojik devrim ve tıbbi ilerlemeler, kitlesel ölçekte ve nispeten düşük maliyetle uzman görüşü ve analizi sağlamak için yapay zeka tabanlı çözümler oluşturuyor. Sağlık sektörünün bağlantılı tıbbi cihazlarla çalışma biçiminde şimdiden büyük değişiklikler yapıldı. Önümüzdeki yıllarda teknoloji destekli bakımın adaptasyonu yani YZ, 3D baskı, robotik cerrahi ve bilgi teknolojisindeki (BT) ilerlemeler ile “Geleceğin Hastanesi” konsepti gerçeğe dönüşecek.

Aslında tıpta ve sağlıkta dijital teknoloji, sürdürülemez sağlık sistemlerini sürdürülebilir sistemlere dönüştürmeye yardımcı olabilir, tıp uzmanları ve hastalar arasındaki ilişkiyi eşitleyebilir, hastalıklar için daha hızlı ve daha etkili çözümler sağlayabilir.

Tıbbi teknolojinin sağlık hizmetlerini yeniden şekillendirdiği 5 ayrı yöntemi hep birlikte inceleyelim.

 

1. Yapay Zeka

Yapay zekanın sağlık hizmetlerini tamamen yeniden tasarlama potansiyeline sahip olduğuna inanıyorum. YZ algoritmaları, tıbbi kayıtları araştırabilir, tedavi planları tasarlayabilir veya herhangi bir tıp uzmanı da dahil olmak üzere sağlık paletindeki mevcut herhangi bir aktörden çok daha hızlı ilaçlar oluşturabilir.

Atomwise şirketi, tedaviler için moleküler yapılardan oluşan bir veri tabanından çıkaran süper bilgisayarlar kullanıyor. 2015’te şirket, Ebola virüsünü tedavi için yeniden tasarlanabilecek güvenli, mevcut ilaçlar için sanal bir arama başlattı. Şirketin YZ teknolojisi Ebola bulaşıcılığını önemli ölçüde azaltabilecek iki ilaç buldu.

Daha yakın zamanlarda, Google'ın DeepMind'ı bir yapay zeka oluşturdu. Meme kanseri analizi için oluşturulan algoritma ile meme kanserini belirlemek için önceden seçilmiş veri setleriyle, tüm insan radyologlardan ortalama olarak yüzde 11,5 daha iyi performans gösterdi! Bunlar, YZ kullanan birçok şirket örneğinden sadece ikisi.

Alvimedica
Türkiye'de sağlık teknolojileri alanında dışa bağımlılığı azaltmaya yönelik çalışmalar yapan Alvimedica, klinik araştırmalarda diyabetli hastalarda yabancı rakiplerine göre daha etkili olduğu kanıtlanan ilaçlı stentleriyle yurt içi pazar payını ve ihracattaki büyüklüğünü artırmayı hedefliyor. (Alvimedica/AA, 21 Ocak 2022)

 

2. Sanal Gerçeklik

Sanal gerçeklik (SG) hem hastaların hem de doktorların hayatlarını değiştiriyor. İleride operasyonları neşter kullanıyormuş gibi izleyebilir veya İzlanda'ya seyahat edebilir ya da hastane yatağında yatarken evinize gidebilirsiniz.

SG, geleceğin cerrahlarını eğitmek ve gerçek cerrahların ameliyat uygulamaları için kullanılıyor. Bu tür yazılım programları, Osso VR ve ImmersiveTouch gibi şirketler tarafından geliştiriliyor ve umut verici sonuçlarla aktif olarak kullanılıyor. Yakın tarihli bir Harvard Business Review araştırması, SG ile eğitilmiş cerrahların, geleneksel olarak eğitilmiş meslektaşlarına kıyasla genel performanslarında yüzde 230'luk bir artış olduğunu gösterdi.

SG’nin ağrı yönetiminde de etkili olduğu kanıtlandı. Kadınlar, doğum sancılarını atlatmalarına yardımcı olmak için rahatlatıcı manzaraları görselleştirmek için SG kulaklıklarla donatılıyor. Gastrointestinal, kardiyak, nörolojik ve ameliyat sonrası ağrıdan muzdarip hastalara, ağrılarından uzaklaştırmak için SG kullandırtılınca, ağrı seviyelerinde bir düşüş ortaya çıktı. 2019'da yapılan bir pilot çalışma, SG’nin ameliyat geçiren hastaların ağrılarını, kaygılarını azalttığını ve genel hastane deneyimlerini iyileştirdiğini gösterdi.

 

3. Artırılmış Gerçeklik

Artırılmış gerçeklik (AG), SG'den iki açıdan farklı: kullanıcılar gerçeklikle temasını kaybetmiyor ve bilgi olabildiğince hızlı bir şekilde görüş alanına sokuluyor. Bu ayırt edici özellikler, AG'nin tıbbın geleceğinde hem sağlık hizmeti sağlayıcıları hem de alıcılar tarafında itici bir güç olmasını sağlayabilir.

AG tıp uzmanları söz konusu olduğunda, tıp öğrencilerinin gerçek hayattaki operasyonlara daha iyi hazırlanmalarına yardımcı olabilir ve cerrahların yeteneklerini geliştirmelerini sağlayabilir. Bu, öğrencilerin HoloAnatomy uygulaması aracılığıyla anatomi çalışmak için Microsoft HoloLens'i kullandığı Case Western Reserve Üniversitesi'nde zaten uygulanıyor. Bu yöntemi kullanarak, tıp öğrencileri, gerçek bedenlere ihtiyaç duymadan, sanal da olsa insan anatomisinin ayrıntılı ve doğru tasvirlerine erişebilirler.

 

4. Sağlık Takip Cihazları, Giyilebilir Cihazlar ve Sensörler

Tıbbın ve sağlık hizmetinin geleceği, hastaların yanı sıra teknolojiler aracılığıyla kendi sağlıklarıyla ilgilenen bireylerin güçlendirilmesiyle de yakından bağlantılı olduğundan, seçimimdeki sağlık izleyicilerini, giyilebilir cihazları ve sensörleri dışarıda bırakamam. Bu cihazlar, kendimiz hakkında daha fazla bilgi edinmek ve hayatımızın kontrolünü yeniden ele geçirmek için harika cihazlardır.

Kilonuzu, stres seviyenizi, bilişsel yeteneklerinizi daha iyi yönetmek veya genel olarak zinde ve enerjik bir duruma ulaşmak isteseniz de, tüm bu ihtiyaçlar ve daha fazlası için bir cihaz var! Bu yeni teknoloji yakıtlı cihazların güzelliği, hastaları gerçekten bakım noktası yapmalarıdır. Bir kişinin sağlığını evde izleme ve sonuçları doktorlarıyla uzaktan paylaşma özelliği ile bu cihazlar, insanların sağlıklarını kontrol altına almalarını ve daha bilinçli kararlar vermelerini sağlar.

 

5. Tıbbi Trikoder

Cihazlar ve anında çözümler söz konusu olduğunda, her sağlık profesyonelinin büyük bir hayali vardır: Her hastalığı teşhis edip analiz edebileceğiniz her şeye gücü yeten bir cihaza sahip olmak. Hatta -sadece ekranda olmasına rağmen- Star Trek'teki tıbbi tricorder olarak gerçekleşti. Dr. McCoy trikoderini alıp bir hastayı taradığında, taşınabilir, elde tutulan cihaz hemen hayati belirtileri, diğer parametreleri ve bir tanıyı listeledi. Doktorlar için İsviçre çakısıydı.

Sağlık teknolojisindeki üstel ilerlemeyle birlikte, bir zamanlar bilim kurgu meraklılarının bir ürünü olan benzer cihazların mevcut olduğu bir dünyada yaşıyoruz. Viatom CheckMe Pro; EKG, kalp atış hızı, oksijen doygunluğu, sıcaklık, kan basıncı ve daha fazlasını ölçebilen avuç içi büyüklüğünde bir cihazdır. MedWand gibi çok sayıda hayati parametreyi ölçmenin yanı sıra telemedikal amaçlar için bir kamera paketleyen benzer cihazlar üzerinde çalışan başka şirketler de var. Bir de BioIntelliSense'in FDA onaylı BioSticker'ı var; bu cihaz, küçük ve ince olmasına rağmen solunum hızı, kalp hızı, cilt sıcaklığı, vücut pozisyonu, aktivite seviyeleri, uyku durumu, yürüyüş ve daha fazlası gibi çok çeşitli parametreleri ölçebilir.

Şu anda mevcut olan ürünler, trikoderden biraz uzak olsa da, yakında oraya ulaşacağız. Örneğin, sürüntü örneklerini ve cilt lezyonlarının fotoğraflarını analiz eden akıllı telefonlarla yüksek güçlü mikroskoplar göreceksiniz. Sensörler, DNA'daki anormallikleri yakalayabilir veya antikorları ve spesifik proteinleri tespit edebilir. Elektronik bir burun, ultrasonik bir sonda veya şu anda sahip olduğumuz hemen hemen her şey bir akıllı telefona bağlanabilir ve özelliklerini artırabilir. Ve artık buna hazırlanmalıyız!

 


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası