Kriter > Dosya > Dosya / Belediyeciliğin Yeni Kodları |

Kanıta Dayalı Politika Yapımı, Büyük Veri ve Yerel Yönetimler


Yöneticilerin liderlik becerilerinin yanında kanıtlara dayanan rasyonel karar verme süreçlerinin de belirleyici olduğu kamu politikalarının vatandaşlar tarafından daha fazla rağbet göreceği bir zaman dilimindeyiz.

Kanıta Dayalı Politika Yapımı Büyük Veri ve Yerel Yönetimler

31 Mart 2019 seçimleri yerel yönetim hizmetlerindeki dönüşümü hem siyasi partiler hem de vatandaşlar açısından yeniden düşünme fırsatı sunmaktadır. Değişen ve gelişen ihtiyaçların daha rasyonel bir temelde karşılanması talebinin bir yansıması olan bu yeni durum kamu politikalarının hem kanıta dayalı biçimde hayata geçirilmesi hem de “büyük veri”nin (BV) sunduğu imkanlardan yararlanılmasını gündeme getirmektedir.

Gelişen iletişim teknolojilerinin günümüzde karşımıza çıkardığı en önemli olguların başında BV gelmektedir. Etkin, verimli ve ekonomik karar alımı için öngörülebilir hareket etmeyi sağlayan veriyi ifade eden BV çok çeşitli kaynaklardan beslenmekte ve dijital hafızada toplanmaktadır. Bu sayı her geçen gün katlanarak artmaktadır. BV’nin bir kısmı kişisel verilerle elde edildiğinden çoğu zaman temel hak ve özgürlüklerin konusu olmaktadır. Özellikle sosyal medya gibi mecralarda paylaşılan kişisel veriler üzerinde yapılan çeşitli tartışmaların kaynağını da bu yaklaşım meydana getirmektedir. BV’yi olumsuzlayan söz konusu yaklaşımı bir tarafa koyduğumuzda diğer tarafta BV’nin birçok alan için çeşitli imkanlar yarattığını da söylemek gerekmektedir. Kamu politikası karar ve uygulama süreçleri de bu imkan alanlarının başında gelmektedir.

Kamu Politikalarında BV’nin Önemi

Kamu politikaları açısından değerlendirildiğinde BV’nin niteliğinin önemli olduğu belirtilmelidir. Kuşkusuz böyle bir durumda politika yapıcının kişilerin temel hak ve özgürlük alanını ihlal edebilecek verilerini kastetmediğimizi ifade etmek gerekir. Ayrıca bu verilerin her zaman dijital olarak yapılan işlemlerden kaynaklanması da gerekmemektedir. Nicel olarak gerçekleştirilen her işlemin arkada bir iz bıraktığı düşünüldüğünde bunların da BV’yi meydana getiren karakteri taşıdığı söylenebilir. Dolayısıyla politika yapıcı açısından sayısal anlamda ölçülebilir her türlü veri BV’yi beslemektedir. Örneğin sosyal medya, ulaşım, mobil iletişim, tarım, sağlık, turizm, ekonomi, hukuk vb. birçok alanda BV’ye erişmek mümkündür.

Veri madenciliği, nesnelerin interneti, yapay zeka vb. birçok kavramla anılan BV’nin politika yapıcı açısından nasıl işlenmesi ve analiz edilmesi gerektiği sorusuna verilecek cevap da verinin niteliği kadar önem taşımaktadır. Zira BV ile sağlanan avantajlar bir tarafa elde edilen verinin hacmi ve kapsamı dikkate alındığında başarılı bir madencilik ve analiz aşamasından geçmemesi veri içinde kaybolmaya neden olacaktır. Dolayısıyla hem BV’nin anlaşılması hem de işlenebilmesi için uygun yöntemlerin kullanılması karar alıcılar açısından BV’nin kendisi kadar önemli bir diğer husus olarak dikkat çekicidir.

Kanıta Dayalı Politika Yapımı ve Aşamaları

Kanıta dayalı politika yapımı (KDPY, evidence based policy making) toplumu ilgilendiren kararların rasyonel ve saydam biçimde alınmasını sağlamayı hedefleyen bir yaklaşımın ürünü olarak karşımıza çıkmaktadır. Karar alıcıların –günübirlik çözümlerin ötesine geçerek– uzun vadeli ve etkin politikaları hayata geçirebilmelerinde verilerle desteklenen ihtiyaçlar etrafında hareket etmeleri işleri daha da kolaylaştırmaktadır. Ayrıca kamu politikalarındaki tutarlılığı ve eş güdümü de artıran bir etkide bulunmaktadır.

KDPY çeşitli aşamaları olan bir sürecin ürünü kabul edilmektedir. OECD’nin yayımladığı konuyla ilgili raporlar dikkate alındığında bunun dört aşamadan meydana geldiği söylenebilir: Bu aşamalardan ilki politikanın oluşumunu sağlayacak olan ham verilerin toplanmasıdır. Buradaki veriler sistematik biçimde toplanabileceği gibi sistematik olmayan yöntemlerle de elde edilebilmektedir. İkinci aşama elde edilen ham verilerin hayata geçirilebilecek kanıtlara dönüştürülmesidir. “Bunlar vatandaşların beklentileriyle ne ölçüde örtüşüyor? Fayda-maliyet analizleri nasıl?” gibi sorulara bu aşamada cevaplar aranmaktadır. Aynı zamanda kanıtların sayısal biçimlere dönüştürülmesi de bu aşamada gerçekleşmektedir. Üçüncü aşamada verilerle oluşturulan kanıtlar karar alıcıların kararlarını destekleyici biçimde kullanılmaya başlanmakta ve kanıtlar karar süreçlerine entegre edilmektedir. Dördüncü ve son aşamada elde edilen kanıt ve politikalar paydaş ve muhataplarla paylaşılarak destek düzeyinin artırılması hedeflenmektedir.

KDPY dünyadaki birçok kamu yönetimi sisteminde politika yapıcılar tarafından uygulanmaktadır. Bunun en belirgin görülebileceği alanlardan biri yerel yönetim uygulamalarıdır. Hem halka en yakın birimler olması hem de kullandıkları kaynaklardaki etkinlik ve verimlilik ihtiyacı KDPY’yi yerel yönetimler açısından daha anlamlı bir hale getirmektedir.

KDPY Örnek Uygulamaları

Dünyada başta Çin, ABD, İngiltere ve Hindistan olmak üzere birçok ülkede yerel yönetimler KDPY’de BV’nin kullanım alanlarına dair önemli çalışmalar yapmaktadır. Bu amaçla çeşitli pratikler aracılığıyla sağlanan veriler de kullanılmaktadır. Örneğin yerel hizmetlerden faydalananlar için geliştirilen akıllı telefon uygulamaları, yerel yönetimlerin web sayfaları, sosyal medya hesapları, şehrin çeşitli bölgelerine yerleştirilen sensörler ve video kameralar, coğrafi kodlamalar vb. bu pratikleri meydana getirmektedir. Bunlardan gelen veriler ulaşım, atık toplama, çevre kirliliğinin engellenmesi, altyapı çalışmaları, su ve enerji yönetimi gibi başlıklarda oluşturulacak kamu politikalarında birer “kanıt” olarak değerlendirilmektedir.

Çin’in Şangay kentinde su hatlarına yerleştirilen sensörler aracılığıyla gerçek zamanlı olarak elde edilen verilerle su kullanım oranları daha doğru biçimde belirlenebilirken olası arızalar da önceden tespit edilebilmektedir. ABD’nin San Francisco kentinde 2009’da başlatılan bir pilot proje ise yerel yönetimler açısından önemli bir diğer sorun alanı olan ulaşım konusunda daha başarılı bir politikanın izlenmesini sağlamayı hedeflemektedir. “SFpark” adı verilen bu projenin temel amacı şehirde park yeri aramaya bağlı olarak ortaya çıkan trafik yoğunluğunun azaltılmasıdır. Geliştirilen bir akıllı telefon uygulaması otoparklar ve caddelere yerleştirilen sensörlerden gelen bilgileri toplayarak sürücülere hem boş park alanları hem de otopark ücretlerini gerçek zamanlı biçimde takip etme imkanı sunmaktadır.

Yerel yönetimler tarafından enerji tasarrufunun sağlanması yönünde geliştirilecek politikalarda da KDPY’den ve BV’den faydalanıldığı görülmektedir. Kaliforniya ve Ohio gibi kentlerde elektrik direk ve lambalarına yerleştirilen sensörler vasıtasıyla aydınlatmanın otomasyona dayalı biçimde gerçekleştirilmesi sonucunda yüzde 30 oranında tasarruf sağlanmıştır. Hindistan’ın Pune kentinde hayata geçirilen başka bir uygulama ise trafik kazalarını engellemeyi hedeflemektedir. Kazaların yoğun olduğu yollara yerleştirilen sensör ve kameralar aracılığıyla toplanan verilerin şehrin trafik altyapısının yeniden düzenlenmesinde kullanılması amaçlanmıştır.

Bugün sadece merkezi yönetim için değil aynı zamanda yerel yönetimler açısından da kamu politikası yapımında paradigmatik bir değişimden geçtiğimizi söylemeliyiz. Artık yöneticilerin liderlik becerilerinin yanında kanıtlara dayanan rasyonel karar verme süreçlerinin de belirleyici olduğu kamu politikalarının vatandaşlar tarafından daha fazla rağbet göreceği bir zaman dilimindeyiz. Yerel hizmetlerin etkinliği, verimliliği ve ekonomikliğinin yanı sıra şeffaf, öngörülebilir ve hesap verebilir çıktılar üretmesi gittikçe önem kazanmaktadır. BV bunun için gerekli olan kaynağı da fazlasıyla sağlıyor gözükmektedir.

Türkiye AK Parti’nin ilk iktidar yıllarından itibaren kamu yönetimi alanında önemli reformları gerçekleştirmiştir. Gelinen aşamada yeni bir reform ihtiyacıyla daha karşı karşıyayız. 31 Mart 2019’da gerçekleşecek yerel seçimler bir anlamda yerel yönetimlerde hizmet verme anlayışının da değişimini işaret edecektir. Dolayısıyla söz konusu değişim ihtiyacı üzerinden yapılacak kampanyaların adaylara çok önemli avantajlar sağlayacağını söylemek falcılık olmayacaktır.


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası