15 Temmuz kanlı darbe giriÅŸimi sonrası CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın öncülüÄŸünde düzenlenen Yenikapı mitingi Türkiye’de yeni bir dönemin kapısını araladı. Milletin iradesine karşı siyaset dışı her türlü müdahaleyi reddeden “Yenikapı ruhu” Türkiye için birliÄŸin sembolü haline geldi. Fakat Yenikapı ruhunu darbeyi televizyondan izleyen siyasiler ve sivilleri ezen tankları alkışlayanlar sindiremezdi. Bu sebeple kısa sürede Yenikapı ruhunu terk edenler oldu.
15 Temmuz sonrası Türkiye gerçekleriyle uyumlu CumhurbaÅŸkanlığı hükümet sistemine –Yenikapı ruhuyla sahip çıkarak– destek veren MHP 16 Nisan 2017 referandumunda “Evet” diyerek AK Parti ile “Türkiye için” aynı yolda yürüyeceÄŸini beyan etti. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan referandum sonrası yeni sistemin ilk seçimi olan 24 Haziran’a giden süreçte AK Parti ile MHP arasında Cumhur Ä°ttifakı’nın kurulduÄŸunu duyurdu. Ä°ttifakın temeli Türkiye’nin istiklal ve istikbalini her ÅŸeyin üzerinde tutmaktı. Gücünü 15 Temmuz ÅŸuuru ve Yenikapı bilincinin oluÅŸturduÄŸu Cumhur Ä°ttifakı adeta milli bir mutabakat oldu.
CumhurbaÅŸkanlığı hükümet sisteminin bütün kurum ve kurallarıyla yerleÅŸmesi ve Türkiye’ye yönelik dahili ve harici her türlü giriÅŸim karşısında tarihi, milli ve ahlaki birliktelik sergilenmesi amacıyla hayata geçirilen Cumhur Ä°ttifakı 24 Haziran seçimlerine mührünü vurdu. Åžimdi de yeni bir sınavla karşı karşıya: 31 Mart 2019 yerel seçimleri.
Anlaşılır ve Temiz Bir İttifak
31 Mart yerel seçimleri için Cumhur Ä°ttifakı adaylarını belirledi. Adana, Mersin ve Manisa büyükÅŸehir belediyelerinde aday çıkaran MHP, 27 büyükÅŸehirde AK Parti adaylarını destekleyecek. Ä°ttifak kapsamında 30 büyükÅŸehre ek olarak 21 ilde de iÅŸ birliÄŸine gidildi. Bu 21 ilin 17’sinde MHP, AK Parti adaylarını; 4’ünde de AK Parti, MHP adaylarını destekleyecek. Ortaya çıkan tablo Cumhur Ä°ttifakı’nın 31 Mart yerel seçimlerine yönelik sade bir mantıkla hareket ettiÄŸini gösteriyor; mevcut illeri elde tutmak ve Ä°zmir gibi muhalefetin elinde bulunan illeri ortak oy potansiyeliyle kazanmak. Bu sade ve anlaşılır siyasi mantık aynı zamanda Cumhur Ä°ttifakı’nın ÅŸahıslar ve kurumlar üstü olduÄŸunun da manidar bir göstergesi.
Cumhur Ä°ttifakı’nın bu sade ve anlaşılır siyaseti AK Parti ve MHP’nin siyasal iletiÅŸim stratejilerine de yansımış durumda. Ä°ttifakın siyasal iletiÅŸim stratejisi “Memleket Ä°ÅŸi Gönül Ä°ÅŸi”, “Beka için Milli Karar, Cumhur için Ä°stikrar”, “Cumhur Ä°ttifakı Millet Aklı”, “Cumhur Ä°ttifakı Millet Aklı, Milli Bekanın Teminatı”, “Cumhur Ä°ttifakı, Millet Aklı, Bin Yıllık KardeÅŸliÄŸin Teminatı” vb. sloganlarla “birlik” üzerine kurulmuÅŸ durumda. Birlik mesajı “millet”, “kardeÅŸlik” ve “beka” vurgularıyla kuvvetlendiriliyor. Cumhur Ä°ttifakı için ortak bir logo belirlenmemiÅŸ ancak ittifakın sembolik temsilini en iyi Türk bayrağı anlatıyor. Çünkü her iki parti de Türk bayrağı altında bir araya gelebiliyor!
AK Parti Ankara BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkan Adayı Mehmet Özhaseki Ankara için tasarladıkları projeleri tanıttı, 3 Ocak 2019
AK Parti’nin Siyasal Ä°letiÅŸim Stratejisi
Tüm bu birlik ve dayanışmanın yanında siyasetin doÄŸası gereÄŸi AK Parti ve MHP’nin bazı il ve ilçelerde karşılıklı olarak yarışacakları da bir gerçek. ErdoÄŸan 31 Mart seçim dönemiyle birlikte ülke genelinde görüntü ve ses kirliliÄŸine sebep olacak propaganda yöntemlerini terk edeceklerini açıkladı. ErdoÄŸan’ın bu açıklaması ve AK Parti’nin yeni seçim stratejisi diÄŸer partilere de yol gösterdi. AK Parti siyasal iletiÅŸim stratejisini “Memleket Ä°ÅŸi Gönül Ä°ÅŸi” söylemi üzerine kurmuÅŸ durumda. BelediyeciliÄŸin gönülden halka hizmet etmek olduÄŸu mesajı ön plana çıkartılıyor. Söylem düzeyindeki bu mesaj tüm afiÅŸlerde kullanılan saÄŸ eli kalbi üzerine uzanan ErdoÄŸan fotoÄŸrafıyla görsel açıdan destekleniyor ve pekiÅŸtiriliyor. AK Parti reklam filmlerinin temasını “Gönül BelediyeciliÄŸi” olarak belirlemiÅŸ. Reklam filmlerinde birlik olma, inanma, gayret ve kararlılıkla çalışmanın zorlukların üstesinden gelmede ve baÅŸarıya ulaÅŸmadaki rolüne dikkat çekiliyor.
Gönül belediyeciliÄŸi vurgusu ErdoÄŸan’ın 31 Ocak 2019’da açıkladığı seçim manifestosunun da ana hatlarını oluÅŸturuyor. Seçim manifestosu teknoloji, sosyal belediyecilik, planlama ve altyapı projelerini ön plana çıkaran on bir baÅŸlığı ihtiva ediyor. AK Parti’nin vaat ve projeleri siyasal iletiÅŸim stratejisinde her zaman olduÄŸu gibi önemli bir yere sahip. AK Parti somut projeler üzerinden halka seslenerek yaptığı ve yapacağı hizmetleri ortaya koyuyor. Ä°zmir BüyükÅŸehir Belediyesi BaÅŸkan Adayı Nihat Zeybekci “10 Numara Ä°zmir” baÅŸlığı altında Ä°zmir için 63 proje, Mehmet Özhaseki de Ankara için 11 baÅŸlıkta 111 proje açıkladı. AK Parti’nin seçim kampanyasında sosyal belediyecilik anlayışını ön plana çıkardığı söylenebilir.
31 Mart seçimleri için iki rap ÅŸarkısı hazırlayan AK Parti yine bir ilke imza attı. Toplumun her kesimine dokunmaya çalışan AK Parti’nin seçim ÅŸarkılarının ana teması Türkiye. Türkiye sevgisi, millet vurgusu ve birlik mesajı Cumhur Ä°ttifakı’nın ruhuna uygun olarak seçim ÅŸarkılarına da yansımış durumda. Ayrıca her iki partinin teÅŸkilatlarına gönderdiÄŸi genelgede ittifak ÅŸarkılarının ortak programlarda kullanılacağı belirtildi. Bu ÅŸarkılarda Türkiye ve millet vurgusu, vatanın birlik ve beraberliÄŸi, din sevgisi ön plana çıkıyor. Söz konusu vurgu araç giydirme taslaklarına da yansıyor. AK Parti araç giydirmelerinde –Türk mavisi olarak da isimlendirilen– Turkuaz rengini tercih ediyor ve Türkiye vurgusunu burada da ön plana çıkarıyor. Araç giydirmelerde ErdoÄŸan’ın Rabia iÅŸareti yaptığı “Tek Millet, Tek Bayrak, Tek Vatan, Tek Devlet” ÅŸiarını sembolize eden fotoÄŸrafla Cumhur Ä°ttifakı, “Memleket Ä°ÅŸi Gönül Ä°ÅŸi” sloganını ifade eden saÄŸ elinin kalp üzerinde olduÄŸu fotoÄŸrafla da AK Parti ön plana çıkarılıyor.
MHP’nin Siyasal Ä°letiÅŸim Stratejisi
MHP henüz bir seçim manifestosu yayımlamadı. “Cumhur Ä°ttifakı Millet Aklı” baÅŸta genel baÅŸkan Devlet Bahçeli olmak üzere MHP’lilerin sıkça kullandığı bir slogan. MHP’nin siyasal iletiÅŸiminin çerçevesini “Beka için Milli Karar, Cumhur için Ä°stikrar” söylemi ÅŸekillendirmiÅŸ durumda.
MHP’nin genel baÅŸkan Bahçeli’ye ithafen çektiÄŸi “Sözün sözümüz, yolun yolumuzdur” baÅŸlıklı reklam filminde bayrak sevgisi, milliyetçilik vurgusu, Türkiye’de birliktelik saÄŸlamak arzusu ön plana çıkarıldı. MHP temelde iki söylem belirledi: “SaÄŸduyunun BirlikteliÄŸi” ve “Beka için Milli Karar, Cumhur için Ä°stikrar.” Her iki söylem de ittifak merkezli. Söylemdeki saÄŸduyu vurgusu ittifakın ÅŸahıs ve kurum çıkarlarının üstünde, Türkiye için bir ittifak olduÄŸu mesajını pekiÅŸtirmekte. Bu söylem ile MHP kendi tabanına da saÄŸduyulu olma mesajı veriyor ve ittifakın muhafazasına azami dikkat gösterilmesini bir kez daha vurguluyor. “Beka için Milli Karar, Cumhur için Ä°stikrar” söylemiyle de ittifakın Türkiye’nin bekası ve istikrarına hizmet etmeye yönelik olduÄŸu ön plana çıkarılmış durumda. MHP kendi adayları için ise “Ehline Emanet” söylemine yer veriyor. AK Parti gibi MHP’nin de siyasal iletiÅŸim stratejisinin bir yönü Cumhur Ä°ttifakı’na diÄŸer yönü de partinin kendi dinamiklerine yönelik.
CHP Belediye BaÅŸkan Adaylarını tanıttı. Ä°zmir BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkan Adayı Tunç Soyer, Ankara BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkan Adayı Mansur YavaÅŸ, Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkan Adayı Ekrem Ä°mamoÄŸlu, 10 Åžubat 2019
Millet İttifakı
AK Parti ve MHP’nin kurduÄŸu Cumhur Ä°ttifakı farklı iki partiyi aynı çatı altında ve ortak deÄŸerler etrafında birleÅŸtiriyor. Her iki partinin “tek millet, tek bayrak” vurgusu ve geleneksel deÄŸerlere verdiÄŸi önem göz önünde tutulduÄŸunda bu ittifakın temelinin saÄŸlam olduÄŸu ve samimi bir birliktelik üzerine kurulduÄŸu söylenebilir. DiÄŸer yanda ise herhangi bir ortak kaygı, amaç ya da deÄŸer etrafında birleÅŸmeksizin sadece Cumhur Ä°ttifakı’na karşı cephe açmak üzere kurulmuÅŸ “Millet Ä°ttifakı” var.
2018 genel seçimleri Millet Ä°ttifakı açısından sadece seçim sonuçları hüsranla son bulmadı, birçok farklı kayıp ve yıkımı da beraberinde getirdi. Millet Ä°ttifakı CHP, Ä°YÄ° Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’yi AK Parti, MHP ve BBP ittifakına karşı bir araya getirdi. Türkiye siyasi tarihini az çok bilen herkes için bu dört partinin bir arada olmasının ne derece absürt olduÄŸu ise çok açık. Cumhuriyet’in en uzun soluklu partisi CHP’nin senelerce laiklik-ÅŸeriatçılık gibi Türkiye’nin en kökleÅŸmiÅŸ fay hattı nedeniyle tam karşısında yer alan Saadet Partisi ile bir arada olması millet için samimi durmuyor. Türk demokrasi tarihi için bir utanç olan Adnan Menderes’in idam edilmesi Demokrat Parti ve CHP tarafından unutulmuÅŸ görünse de seçmen için kolay unutulur bir anı deÄŸil. Seçimin hemen ardından Ä°YÄ° Parti ve CHP arasında yaÅŸanan “Kim kime oy kaybettirdi” gerilimi ise bu iki partinin neden samimi bir birliktelik kuramadığını açıkça ortaya koyuyor. Millet, destekledikleri partilerin temel deÄŸerleriyle uyuÅŸmayacak ÅŸekilde kurdukları bu ittifakın özünde kendi amaç ve çıkarlarına deÄŸil de ErdoÄŸan ve AK Parti düÅŸmanlığına dayandığını gördüÄŸü için ittifakın yanında durmamıştır. Kendi seçmenini dahi ikna edemeyen temelsiz bir birlikteliÄŸe dayanan bu ittifak yerel seçimlerde de benzer ÅŸekilde baÅŸarısız bir seçim çalışması yürütüyor.
2018 genel seçimlerinde yüzde 29,5 oy aldıktan sonra dağılan Millet Ä°ttifakı 12 Aralık 2018’de CHP ve Ä°YÄ° Parti’nin iÅŸ birliÄŸi çerçevesinde 2019 yerel seçimleri için tekrar bir araya geldi. Yapılan tüm görüÅŸmeler sonucu Millet Ä°ttifakı 30 büyükÅŸehrin 23’ünde ve 51 ilin 27’sinde olmak üzere toplam 50 ilde iÅŸ birliÄŸi yapmaya karar verdi. 23 büyükÅŸehrin 13’ünde CHP ve 10’unda Ä°YÄ° Parti adayları seçime girecek. Türkiye için en kritik üç büyükÅŸehir olan Ä°stanbul, Ankara ve Ä°zmir’de Ä°YÄ° Parti CHP’yi destekleyecek. Seçimlerde Ä°stanbul’da Ekrem Ä°mamoÄŸlu, Ankara’da Mansur YavaÅŸ ve Ä°zmir’de Tunç Soyer yarışacak. CHP’nin Ä°stanbul ve Ankara adayları ise her ne kadar muhafazakar seçmene hitap etmek üzere ılımlı bir siyasi görüÅŸe sahip gibi görünse de ulusalcı çizgiyi benimsemiÅŸ insanlar.
27 ilin 16’sında CHP ve 11’inde Ä°YÄ° Parti adayı seçime katılacak. Kalan 31 ilde partiler kendi adaylarıyla seçime gidecek. Bununla beraber CHP Åžanlıurfa’da, Ä°YÄ° Parti ise IÄŸdır ve Ordu’da aday göstermedi. Eski Ä°çiÅŸleri Bakanı Ä°dris Naim Åžahin Ordu’da CHP ya da Ä°YÄ° Parti’den aday olmak istedi ancak gelen tepkiler üzerine bu süreç Åžahin’in Saadet Partisi’nden aday olmasıyla son buldu. CHP ve Ä°YÄ° Parti meclis üyeliklerinde iÅŸ birliÄŸi yapmayacak, ittifak sadece belediye baÅŸkanlıklarıyla sınırlı olacak.
CHP ve Ä°YÄ° Parti birçok ilde birbirini destekleyecek olsa da seçim çalışmalarını ayrı olarak yürütüyor. CHP bu süreçte “Halkçı Belediyecilik” kavramını ön plana çıkarırken Ä°YÄ° Parti yayımlamış olduÄŸu seçim manifestosundaki “Ä°YÄ° BelediyeciliÄŸin Ä°lkeleri” doÄŸrultusunda “iyi hizmet” vurgusunu ön plana çıkarıyor. CHP yerel seçime yönelik vaatlerin ve hedeflerin yer aldığı “Huzurlu Kentlerde YaÅŸamak için Halkçı Belediyecilik” baÅŸlıklı seçim bildirgesinde on iki maddeyle yerel yönetim anlayışının temel ilkeleri sıralanıyor. Halkçı belediyecilik kavramı da “hoÅŸgörülü, saygılı, hakça paylaÅŸan, hesap veren, ÅŸeffaf yönetilen, yoksullukla mücadele eden, istihdama katkı saÄŸlayan, yenilikçi, akıllı, ulaşım ve altyapı problemleri çözmüÅŸ, sosyal adaleti saÄŸlayan, kültür ve sanatı destekleyen kentler” inÅŸa etmek olarak betimleniyor.
Ä°YÄ° Parti ise manifestosunda iyi belediyeciliÄŸin gereklerini “bilim ve teknolojiyi esas alan, insan odaklı ve sosyal, katılımcı, ekonomik kalkınmada etkin, çevre dostu ve ulaşımda akıllı belediyecilik” olarak ifade ediyor. Adayların kullanacağı afiÅŸlerde “Anlat HemÅŸerim… DertleÅŸelim. Ä°YÄ° misin?”, “Hep Beraber Ä°YÄ° Olalım” ve “Ä°YÄ° Belediyecilik Ä°YÄ° Gelecek” söylemleri hakim. Adaylara tavsiye niteliÄŸinde yayımlanan “Etkili Ä°letiÅŸim Ä°YÄ° Sonuç” isimli aday kitapçığındaki “görüntü ve gürültü kirliliÄŸine neden olmayın” ifadesi ise AK Parti’nin liderliÄŸini üstlendiÄŸi çevre dostu seçim kampanyasına paralel bir adım. Propaganda dönemi boyunca kullanılacak olan “AkÅŸener Geliyor”, “Bak Ä°YÄ°’ler Var”, “Mühür Sende KardeÅŸim”, “BaÅŸaracağız”, “Ata Barı”, “Åžeyh Åžamil” ve “FesuphanAllah” seçim müzikleriyle genel olarak özgürlük, adalet ve hukuk kavramlarına vurgu yapan parti seçtiÄŸi ÅŸarkılarla bir yandan milli deÄŸerlerden beslenmeye çalışırken bir yandan da hükümet eleÅŸtirisini merkeze alıyor. CHP’nin hem seçim sloganı hem de seçim ÅŸarkısının baÅŸlığı olarak kullandığı “Mart’ın Sonu Bahar” söylemi ise mevcut hükümeti eleÅŸtirerek daha güzel günler vadetmek üzere kurgulanmış olsa da oldukça dayanaksız duruyor. Aynı zamanda FETÖ’cülerin kliÅŸesi olan “Bahar gelecek”, “Bahar yakın” vb. söylemlerini de çaÄŸrıştırıyor.
Millet Ä°ttifakı her ne kadar Ä°YÄ° Parti ve CHP arasında gerçekleÅŸen bir iÅŸ birliÄŸi olarak görünse de HDP’nin de içinde olduÄŸu anlaşılıyor. HDP dahil olduÄŸu bu kapalı ittifak gereÄŸi Ä°stanbul gibi birçok önemli ÅŸehirde aday göstermedi. HDP’nin bu hamlesiyle CHP’yi destekleyeceÄŸi çok açık. Milliyetçi tabandan gelen Ä°YÄ° Parti de bu duruma sessiz kaldı ve kendi seçmen tabanından tepki almamak adına konuyu dillendirmedi. KılıçdaroÄŸlu’nun bir yandan milliyetçi bir tabandan gelen Ä°YÄ° Parti ile ittifak yaparken bir yandan da kapalı ittifak ÅŸeklinde HDP’den destek alması kendisinin siyasi baÅŸarısından çok ErdoÄŸan ve AK Parti düÅŸmanlığının neden olduÄŸu bir mobilizasyon gibi görünüyor.
Partilerin Sosyal Medya Performansları
ErdoÄŸan öncülüÄŸünde 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde ön plana çıkan “dijital seçim kampanyası” kavramıyla çevre ve gürültü kirliliÄŸinden uzak, oldukça farklı bir seçim atmosferi oluÅŸtu. AK Parti’nin baÅŸlattığı çevre dostu dijital seçim kampanyalarıyla sosyal aÄŸlar siyasette daha da etkin kullanılmaya baÅŸlandı. Sosyal medya özelinde ise bilhassa Twitter’da parti liderleri ve partilerin resmi hesapları üzerinden baÅŸlatılan hashtagler partilerin ve ittifakların kısa sürede sesini büyük kitlelere iletmeyi hedeflediÄŸi siyasal iletiÅŸim çalışmalarında önemli bir yere sahip.
Devam eden seçim sürecinde #BelediyeÄ°ÅŸiGönülÄ°ÅŸi, #ÇevreyeDuyarlıKampanya, #MemleketÄ°ÅŸiGönülÄ°ÅŸi, #TevazuSamimiyetGayret ve #ÖnceMilletÖnceMemleket AK Parti’nin seçim kampanyası için Twitter’da açtığı hashtagler oldu. MHP’nin seçim kampanyasında kullandığı hashtag ise #CumhurÄ°ttifakı. CHP seçim ÅŸarkısı ve sloganına paralel olarak #MartınSonuBahar hashtaginin kullanımına yer verirken Ä°YÄ° Parti #Ä°YÄ°Belediyecilik ve adaylarının tanıtımında #TürkiyeÄ°YÄ°Olacak hashtaglerini kullandı.
31 Mart yerel seçimleri hem oluÅŸan ittifaklar hem de partilerin dahil olduÄŸu yeni ve dijital seçim propagandası anlayışı nedeniyle Türkiye siyaseti açısından farklı bir noktada duruyor. Ä°letiÅŸim kanallarının radyo ve televizyondan internet ve mobil uygulamalara kaydığı bu dönemde partilerin çağın gereklerine göre seçim kampanyalarını düzenlemesi önemli bir atılım. AK Parti ile baÅŸlayan yeni seçim çalışmalarının seçmen için de ÅŸaşırtıcı ve heyecanlı bir süreci beraberinde getirmesi ise oldukça sevindirici bir geliÅŸme.
