Afganistan ve bir bütün olarak bölge, Talibanlı yeni dönemde ciddi meydan okumalarla karşı karşıya. Bu meydan okumaların bir kısmı doğrudan Taliban’ın atacağı adımlara bağlı olarak ortadan kalkabilecek veya daha kalıcı hale gelecek. Bazıları ise Taliban’ı da aşar durumda ve yapısal nitelikte. Türkiye bu meydan okumaların farkında ve olası senaryolara göre önlemlerini alıyor.
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer ile eğitimde fırsat eşitliğini, pandemi sonrası eğitim-öğretimi ve ihtisas alanı olan mesleki eğitimi konuştuk. Sayın Özer'e bize vakit ayırdığı için teşekkür ediyoruz.
11 Eylül sonrası NATO ittifakı tarafından işgal edilen Afganistan’da NATO’nun askeri varlığını sonlandırılması, “teröre karşı küresel savaş” parantezinin kapatıldığının en somut göstergesi. Bu çekilme diğer noktalarda da kademeli olarak gerçekleşecek gibi… ABD bundan sonrası için yeni önceliğine, yani Çin ile stratejik rekabete ve Çin’i sınırlandırma hedefine odaklanacak. Afganistan’dan çekilme ve benzeri adımları, bu çerçevede stratejik bir planın parçası olarak ele almak daha yerinde olacak. Kendisi açısından gereksiz maliyet üreten mücadelelerden stratejik olarak çekilerek, gücünü daha planlı ve kararında yansıtmak, ABD’nin yeni grand stratejisi görünümünde.
Sonrasında hiçbir şeyin aynı kalmadığı 11 Eylül terör saldırılarının adeta peşinden sürüklediği Amerikan dış politikasının epey zamandır yeni bir doktrine ihtiyacı var. Ancak son 20 yılda yaşananlar Amerikan siyasi liderlerine küresel bir vizyon ortaya koyma konusunda ciddi bir handikap teşkil ediyor. Bitmeyen savaşlar ve ulaşılamayan hedeflerden yorulan Amerikan kamuoyu, artık içinde Amerikan üstünlüğüne ilişkin kibirli bir inanışı da barındıran dünyaya liderlik etme önerisine hiç de sıcak bakmıyor.
Türk-Afgan dostluğunda tarih, etnisite, din ve kültür önemli ögeler olmakla birlikte, Türkiye’nin 2001 ila 2021 arasında Afganistan’da gösterdiği mevcudiyet, iki gerçeğe işaret edilmesini zaruri kılmaktadır. Birincisi; Türkiye’nin Afganistan’a dair en önemli ve kararlılık sergilediği politikası, “askeri” değil, “yumuşak” güç enstrümanlarını öncelemesidir. İkincisi; mevzubahis politikanın spesifik bir etnik grubu ya da mezhebi önceleyen bir anlayış üzerine kurulu olmamasıdır.
Türkiye’nin yerli savunma sanayii, TSK’nın çok çeşitli görev ihtiyaçlarına sofistike çözümler getirmeyi başarırken, uluslararası müşterilerin de artan oranda ilgisini çekiyor. Son on yılın verilerine göre savunma sanayii sektörünün yaptığı ihracat yüzde 200’den fazla arttı. Halihazırda genel ihracat içindeki payı yüzde 3,5 civarında olan savunma ve havacılık ihracatının, önümüzdeki yıllarda payını en hızlı artıracak sektör olması bekleniyor.
Pekin yönetimi, bugün Taliban’ın en çok ihtiyaç duyduğu altyapı yatırımlarını ve ekonomik iş birliği araçlarını Afganistan’a sunma kapasitesine fazlasıyla sahip. Ancak bu sürecin yönetilememesi sonucunda oluşabilecek muhtemel bir istikrarsızlık dalgası ise Çin’in karşı karşıya kalabileceği en büyük meydan okuma olacak. Sıradaki en önemli soru ise Çin, ABD ile içinde olduğu büyük güç rekabetinde düzen kurucu bir aktör olarak yeni bir safhaya ulaşabilecek mi?
Rusya’nın Afganistan politikasına bakıldığında güvenlik odaklı, çok taraflı, esnek ve pragmatik olduğunu görülmektedir. Moskova’nın siyasetini belirleyen asli unsur, bölgede faaliyet gösteren muhtelif radikal grupların ve Taliban unsurlarının Orta Asya ülkelerine oradan da kendi topraklarına yayılmasının engellenmesidir. Kremlin yönetimi, Orta Asya ülkelerinin sınır güvenliğinin sağlanması ve istikrarsızlığın yayılmasının önlenmesi noktasında siyasi ve askeri veçhelerde her türlü adımı atmaktadır.
IDEF’21’de Türkiye’nin yerli ürünleri ve fuara gelen yabancı heyetler ağırlıktaydı. Geçmiş fuarlarda yabancı firmaların çözümlerini sergiledikleri stantlar ağırlıktayken, IDEF’21’de Türk katılımcıların daha geniş alanda yerli çözümlerini ve daha önemlisi “konseptlerini” sergilediklerini gördük. Yabancı stant alanlarındaki azalış firmaların çözüm sunamamasından veya politik sebeplerden değil; sunabilecekleri her çözüme karşılık Türk savunma sanayiinin, yerli çözümlerini halihazırda sergiliyor olmasından kaynaklıydı.
Afganistan ve bir bütün olarak bölge, Talibanlı yeni dönemde ciddi meydan okumalarla karşı karşıya. Bu meydan okumaların bir kısmı doğrudan Taliban’ın atacağı adımlara bağlı olarak ortadan kalkabilecek veya daha kalıcı hale gelecek. Bazıları ise Taliban’ı da aşar durumda ve yapısal nitelikte. Türkiye bu meydan okumaların farkında ve olası senaryolara göre önlemlerini alıyor.
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer ile eğitimde fırsat eşitliğini, pandemi sonrası eğitim-öğretimi ve ihtisas alanı olan mesleki eğitimi konuştuk. Sayın Özer'e bize vakit ayırdığı için teşekkür ediyoruz.
ABD tıpkı Vietnam ve Irak coğrafyalarında gerçekleştiği ve gelecekte Suriye bölgesinde gerçekleşeceği gibi başarının garanti edilemediği bölgelerde sürekli kalmayı realist perspektiften kar/zarar analizi çerçevesinde kayıp statüsüne yerleştirdiği anda, bölgedeki ilk istikrar unsuruna yönelecek ve bölge üzerindeki kontrolünü farklı kanallardan temin etme yoluna gidecektir.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz.
Daha fazlası
