24 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği genel seçimlerine çok az bir süre kaldı. Cumhurbaşkanlığı yarışında Cumhur İttifakı açısından en kritik konulardan biri ittifakın Kürtlere yönelik terör tehdidi ve bölgedeki diğer sorunlara dair yaklaşımı ve vaatleridir. Türkiye’nin güney sınırlarındaki gelişmeler de göz önünde bulundurulduğunda sorunlar artık bölgesel bir nitelik kazanmış durumdadır. Bu yönü ile Cumhur İttifakı’nın bölgedeki sorunlara yaklaşımının daha önceki dönemlerden farklı olarak bölgesel bir vizyon da taşıdığı söylenebilir. Bütün bu siyasi tartışma ortamında Cumhur İttifakı’nın bölgedeki sorunlara yaklaşımı ve vaatleri merak konusudur. İttifakın büyük ortağı AK Parti bölgedeki sorunları kimlik siyasetinin dilinden ve terör örgütlerinin tasallutundan arındırılarak evrensel demokratik standartlara uygun eşit vatandaşlık anlayışına getirme sözünü vermektedir. Bu yaklaşım Kürt kimliğini bağrına basarken kimlik siyaseti ekseninde şekillenen ve şiddeti meşru gören aktörlerin işine yarayan kimlik siyaseti söylemini dışlamaktadır. Kürt kökenli vatandaşları eşit haklar ve ortak medeniyet aidiyetine sahip bireyler olarak bağrına basarken terör örgüleriyle sonuna kadar mücadeleyi vaat etmektedir.
Bazı odaklar AK Parti’nin MHP ve BBP ile kurmuş olduğu Cumhur İttifakı’nın, AK Parti’yi destekleyen Kürt seçmenler üzerinde olumsuz bir etki bırakabileceği iddia etmektedir. Ancak henüz bu iddiayı teyit edecek bulgu ve veri setine sahip olmadığımız gibi yapılan araştırmalar 16 Nisan referandumunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan lehine bölgeden gelen desteğin devam ettiğini göstermektedir. Buna ek olarak Hür Dava Partisi de Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’ı destekleyeceğini ilan etti. Öte yandan özellikle meclis aritmetiğinin şekillenmesinde HDP’nin barajı aşıp aşamayacağının çok önemli bir rolü olacaktır. Hatta CHP’den bir kesimin, HDP’nin barajı geçerek özellikle Doğu ve Güneydoğu’daki milletvekilliklerinin Cumhur İttifakı’na geçmemesi için taktik adımlar atacağı da konuşulmaktadır. Bütün bu hesaplar HDP’yle takip ettiği Kürt siyasetini ve Cumhur İttifakı’nın bunun karşısında belirlediği siyasi söylemi TBMM’de güç dağılımının oluşması açısından merkezi konuma getirmektedir.
HDP’nin meclise girerek meşru siyasi zeminde yer almasının bu partinin tabanını daha ılımlı hale getireceği iddia edilse de parti henüz terör örgütüyle arasına mesafe koyma konusunda herhangi bir somut adım atabilmiş değildir. Böylesi bir ayrışmanın yakın bir gelecekte oluşmasını beklemek gerçekçi olmayacaktır. HDP bu yönüyle bölgedeki sorunların demokratik yollarla çözülmesine katkı yapmaktan uzak bir siyasi aktör olarak seçimlere gitmektedir. Diğer bir deyişle bu seçimde de kendini PKK’dan ayrıştırma seçeneğini tercih etmeyecektir.
Erdoğan, Hakkari'de "Dünya lideri Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan Hakkari'ye hoş geldiniz" yazılı pankartlarla karşılandı.
Kimlik Siyaseti Değil Eşit Vatandaşlık
Bütün bu tartışma ortamında Cumhur İttifakı’nın Kürt seçmenin desteğini alma rekabeti konusundaki tavrı önem kazanmaktadır. Özellikle AK Parti’nin seçim beyannamesinde konuyla ilgili önemli vurgular bulunmaktadır. AK Parti genel yaklaşım olarak daha önceki dönemlerinden farklı şekilde konuyu kimlik siyaseti diline hapsetmek yerine eşit vatandaşlık ve demokrasi sorunu olarak ele almaktadır. Kimlik siyasetinin ayrıştırıcı ve kutuplaştırıcı dili uzun yıllar terör örgütlerinin güdümündeki partilerin siyasi hedeflerine katkı sunmuştur. AK Parti bir dönem Kürt siyasetini bu eksende şekillendirse de diğer partilerle kimlik siyaseti üzerinden rekabette bulunmak ne AK Parti’nin siyasi hedeflerine ne de Türkiye’nin toplumsal bütünleşmesi ve siyasi istikrarına hizmet etmiştir. Tam aksine bu rekabet PKK’nın siyasi propaganda alanını genişletmesi ve farklı toplumsal kesimler arasındaki fay hatlarının derinleşmesine neden olmuştur. AK Parti ilk yıllarında Kürt seçmenin çoğunluğunun desteğini alan parti konumunda iken kimlik siyaseti söylemini benimsemeye başladıktan sonra bu avantajını kademeli olarak HDP’ye kaybetmiştir. Böylesi bir politikayı kendi siyasi programı haline getiren bir parti varken bu alanda rekabete girmek AK Parti açısından ve sorunların demokratik yollarla çözülmesi yönünden beklenen katkıyı sağlamamıştır. Nitekim 1 Kasım 2015 seçimlerinden itibaren AK Parti’nin oyları yeniden artmaya başlamıştır.
Cumhur İttifakı ve özellikle AK Parti 24 Haziran seçimlerinde toplumsal yarıkları oluşturan sorunları göz ardı etmeksizin ortak medeniyet ve aidiyet temeline daha fazla vurguda bulunacaktır. Toplumsal yarıkları derinleştiren temel unsurların ise demokrasi ve refahla ilgili olduğu dolayısıyla bu alanlarda planlanan çalışmaların toplumsal bütünleşme ve barışa katkı sağlayacağı vurgulanmaktadır. AK Parti bu seçimde özellikle Kürt seçmenlere yönelik olarak yerel talep ve hassasiyetleri gözeten bir siyasi propaganda yürütecektir. Yerelde tercih edilen milletvekili aday profili de bu anlayışı yansıtmaktadır. Ancak daha önce yapılan hata tekrarlanmayacaktır. Aksine ortak değer ve çıkarları ön plana çıkaran ve sorunları evrensel değerler ekseninde demokratik yöntemlerle ele alacak bir çözüm yaklaşımı ön plana çıkartılacaktır. Bu söylem demokrasi, hukuk devleti ve siyasi ekonomik sorunları göz ardı etmeden üzerine gidecektir.
Siyasetin etnik partiler üzerinden kimlik siyasetine terk edilmesinin demokratik siyasi sistemin işleyişi açısından ne gibi sakıncaları olduğu başta Irak, Lübnan, Suriye hatta Belçika ve İspanya örneklerinde net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. AK Parti ve Cumhur İttifakı kısa vadede siyaseten riskli olsa da benzer bir siyasi mücadele ve kutuplaşmanın parçası olmaktan kaçınmayı tercih etmektedir. Terör örgütleri ve şiddeti olumlayan söylemlerin ortadan kalkmasının hem demokratikleşme hem de toplumsal bütünleşmeyi eş zamanlı olarak mümkün kılacağı varsayılmaktadır. Bugün için evrensel standartlarda eşit vatandaşlık haklarının yaşanması diğer bir ifadeyle Kürt siyasetinin normalleşmesinin önündeki en büyük engel artık bölgesel bir nitelik kazanmış olan PKK terörüdür. AK Parti terörle mücadeleyi aksatmaksızın demokratikleşme ve toplumsal refahın artırılması konusunda cesur adımlar atacağının sinyalini vermiştir.
Cumhur İttifakı’nın bölgedeki sorunların ele alınışı konusunda yaşayabileceği en önemli açmaz ittifakı oluşturan AK Parti ile MHP arasında yaşanabilecek fikir ayrılıklarıdır. Fakat iki parti de şu ana kadar oldukça dikkatli bir söyleme sahiptir. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin “MHP ile Kürtleri düşman göstermek isteyenler fitnecidir ve şerefsizdir” açıklaması bu anlamda önemlidir. MHP özellikle terörle mücadele, Türkiye’de demokratikleşme ve eşit vatandaşlık haklarının hayata geçirilmesi açısından AK Parti’ninkine benzer bir vizyona sahiptir. Kürt seçmen iki parti arasındaki ittifaka 16 Nisan referandumunda büyük ölçüde destek vererek bu ittifakın teröre karşı yapıldığını, Türkiye’nin geleceğini inşa etmeyi hedeflediğini ve kendisinin de bunu desteklediğini teyit etmiştir.
Öte yandan PKK ile mücadele konusunda edinilen kazanımlar MHP’yi daha esnek hale getirip bölgesel sorunlara bakışta AK Parti ile mutabakat zeminini iyice genişletecektir. MHP’nin de bu eksende oluşacak yeni parametrelerde daha kapsayıcı olması sorunların kalıcı şekilde çözülmesi açısından Cumhur İttifakı’nın elini kuvvetlendirecek en gerçekçi seçenektir.
Şüphesiz Cumhur İttifakı’nın kapsayıcılığı karşısında HDP veya onunla bağlantılı siyasi aktörlerin PKK baskısından kurtulması ve Kürt siyasal alanını terör örgütünden ayrıştırması yeni bir siyasi iklimin oluşması açısından önemlidir. Seçim propagandası dönemi doğası itibarıyla siyasi aktörleri kutuplaştırıp daha da ayrıştıracaktır. Ancak Cumhur İttifakı Kürtlerin de desteği ile seçimden zaferle çıkarsa bölgedeki atmosferin ve yeni siyasi yaklaşımın ekseni de daha kucaklayıcı ve pozitif bir yöne sahip olacaktır.
