Kriter > Dosya > Dosya / Deprem ve Afet Yönetimi |

Türkiye’de Afetler ve Sosyal Devlet Uygulamaları


AK Parti’nin geçmişteki sosyal devlet karnesine baktığımızda Kahramanmaraş’ta meydana gelen asrın en büyük deprem felaketinin yaralarını çok hızlı bir şekilde saracağına yönelik düşüncenin somut delillere dayanan bir gerçeklik olduğu açıktır. Depremin üzerinden henüz 20 gün geçmişken 200 bin kalıcı konut için temellerin atılmaya başlanması, hükümetin mağduriyetleri bir an evvel giderme konusundaki kararlılığını göstermektedir.

Türkiye de Afetler ve Sosyal Devlet Uygulamaları
Kahramanmaraş (Ömer Ürer/AA, 22 Şubat 2023)

Sosyal bir refah devletinin en önemli vasıflarından biri, afetler yüzünden halkının uğradığı zararı hızlı bir şekilde telafi ederek, refah düzeyini koruyucu tedbirler almaktır. Başka bir deyişle, bir devletin afetler karşısındaki reaksiyon hızı ile sosyal devlet yönü arasında pozitif bir korelasyon olduğu söylenebilir. Bu konuda AK Parti hükümetinin çok iyi bir karneye sahip olduğunu ispat etmek için geçmişte yaşanan deprem, sel, orman yangını gibi afetler sonrasında hızla hayata geçirdiği sosyal devlet uygulamalarını referans almak yeterli olacaktır. Van, Malatya, Elazığ ve İzmir’de meydana gelen deprem; Kastamonu, Giresun, Rize ve Sinop’taki sel; Antalya, Muğla, Adana, Mersin ve diğer şehirlerdeki orman yangınları gibi yakın zamanda yaşanan pek çok afetin hemen ardından uygulamaya konulan projeler, rekor sürelerde tamamlanarak vatandaşların yaraları sarılmıştır. Üstelik bu projeler vasıtasıyla afetzedelere sadece barınabilecekleri sıcak bir yuva sağlanmamış, aynı zamanda bölgenin ekonomisini tekrar ayağa kaldıracak iş yerleri ve sanayi siteleri ile birlikte halkın sağlık, eğitim ve rekreasyon ihtiyacını karşılayacak sosyal donatılar, tüm altyapıları yenileyerek sıfırdan inşa edilmiştir. Hükümetin bir yandan açılan yaraları sararken diğer bir yandan da uygulanan projelerin çevre dostu olmasına özen göstermesi ayrıca altının çizilmesi gereken çok önemli bir husustur.

 

Bir Deprem Ülkesi Olarak Türkiye

Her ne kadar Türkiye’nin bulunduğu coğrafi konum kendisine eşsiz fırsatlar sağlasa da sahip olduğu coğrafi ve jeolojik özelliklerinden dolayı ülkemizde sık sık afetler meydana gelmektedir. Bu sebeple Türkiye, bir yandan küresel ısınmanın yol açtığı büyük çaplı sel, heyelan ve orman yangını gibi afetlerle mücadele ederken, diğer bir yandan da üzerinde bulunduğu dünyanın en tehlikeli fay hatları nedeniyle çok şiddetli depremlere maruz kalmaktadır. Uzmanlar sismik açıdan oldukça aktif bir ülke olan Türkiye’de nüfusun yaklaşık yüzde 60’ının fay hatlarının üzerinde veya çok yakınında yaşadığını ve 1500’lerden itibaren büyüklüğü 7 ve üstü olan 25 deprem meydana geldiğini ifade etmektedir.

Yakın tarihinde Gölcük, Düzce, Van, Elazığ ve Malatya depremlerini yaşayan Türkiye, son olarak 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 şiddetinde depremler ile sarsıldı. Yerli ve yabancı pek çok bilim insanı tarafından son yüzyılda karada meydana gelen en yıkıcı deprem olarak nitelendirilen bu afetin, Japonya’daki Kobe depreminden 10 kat daha yıkıcı olduğu ifade edilmektedir. 2003’ten itibaren atılan adımlarla sosyal refah devleti yönü güçlendirilen Türkiye, bu afetin yaralarını sarmaya yönelik uygulamaları milleti ile el ele vererek daha ilk günden hayata geçirmiştir. Yaşanan afetler sonrası gerçekleştirdiği sosyal politika uygulamaları ile tüm dünyaya örnek olan Türkiye’nin bu deprem felaketinin izlerini de en kısa sürede sileceğine olan inancı vurgulamak için yakın geçmişteki bazı uygulamaları incelemekte fayda var.

Mart ayında 199 bin 739 konutun inşasına başlanacak, İNFO

Afet Sonrası Sosyal Devlet Uygulamaları

Cumhuriyet tarihinin en büyük yangını olan Antalya’nın Manavgat ilçesindeki afet, 28 Temmuz 2021’de meydana geldi ve 59 mahallede 11 gün boyunca etkili oldu. Yangınlar neticesinde yok olan evlerin yerine yöresel mimariye ve dokuya uygun bir şekilde inşa edilen 896 konut, bu felaketin üzerinden sadece bir yıl geçmişken hak sahiplerine teslim edilmiştir. Üstelik bu konutların yapım maliyetinin yüzde 66’sı devlet tarafından karşılanarak geri kalan miktar 2 yılı ödemesiz, 18 yıl vadeye yayılmıştır. Böylelikle düşük gelirli afetzedelerin çok düşük taksitlerle yeni bir ev sahibi olmalarına yardımcı olunmuştur. Afet bölgelerinde uygulanan projelerde sadece konutlar inşa edilmemiş okul, cami, köy konağı, çocuk oyun alanları ve spor sahaları gibi bir yerleşim alanında bulunması gereken sosyal donatılar da ihmal edilmemiştir. Tüm bunların yanı sıra yangınlardan iş yeri, ahırı, hayvanları ve traktör gibi tarım makineleri zarar gören bölge halkına gereken tüm nakdi ve ayni yardımlar yapılmış, yeni evlerinde kullanmaları için mobilya ve beyaz eşyalar da temin edilerek devletin vatandaşının yanında olduğu gösterilmiştir.

Antalya’da olduğu gibi İzmir depremi sonrasında da yapımına karar verilen toplam 5 bin 74 bağımsız birimin ilk etabı olan 596’sı konut, 145’i iş yeri olmak üzere toplam 741 bağımsız bölüm söz verildiği gibi bir yıl içinde hak sahiplerine teslim edilmiştir. Bu konutları 2 yılı ödemesiz 20 yıl vadeli ödeme planına göre, 740 lira ile bin 20 liradan başlayan taksitlerle depremzedelere sunan devlet, burada da maliyetin önemli bir kısmını üstlenmiştir.

Yaşanan afetlerden sonra sergilenen sosyal devlet uygulamalarının en başarılı örneklerinden biri de 24 Ocak 2020’de meydana gelen deprem sonrasında Elazığ ve Malatya’da yaşayan afetzedeler için yapılan projedir. Bu çalışma kapsamında 27 bin konutun dönüşümü başlatılarak depremin üzerinden bir yıl geçmeden 8 bin konut vatandaşlara teslim edilmiştir. 19 Ocak 2023 itibarıyla Elazığ’da toplam 21 bin hak sahibi vatandaşa konutu teslim edilmiş olup konut bekleyenlerin sayısı sadece 222 kişidir. Malatya’da TOKİ tarafından 6 bin 391 çok katlı afet konutu ve bin 497 köy evi yapım sürecine başlanmış, 24 Ocak 2023 itibarıyla 4 bin 945 adet konut ve köy evinin teslimi gerçekleşmiştir. 324 adeti köy evi olmak üzere toplam 2 bin 619 adet konutun ise yapım süreci devam etmektedir. Bununla beraber 9 adet okul binası, 9 adet caminin 5'i ve 144 adet ticarethane de afet kapsamında yapılarak tamamlanmıştır.

Hükümetin başarılı sosyal devlet uygulamalarının bir başka örneği de 11 Ağustos 2021'de meydana gelen selden etkilenen Kastamonu'nun Bozkurt ilçesindeki konut ve iş yeri projesidir. Bu proje kapsamında 649 konut, 52 iş yerini barındıran 1 sanayi sitesi, 123 dükkan, meydan, pazar yeri ve millet kıraathanesi 1 yılda inşa edilerek Aralık 2023’te hak sahiplerine teslim edilmeye başlanmıştır.

Bozkurt’taki afetin ardından, 22 Ağustos 2020’de meydana gelen sel felaketinden sonra Giresun ve ilçelerinde uygulanan proje kapsamında Giresun merkezde 619, Dereli ve Doğankent'te 227 konut ve 152 dükkan ile 250 köy evinin tamamı rekor denilebilecek bir sürede hak sahiplerine teslim edilerek örnek bir sosyal devlet uygulamasına imza atılmıştır. Diğer tüm sosyal konut projelerinde olduğu gibi bu projede de yeşil alanlar, yürüyüş ve bisiklet yolları, kaymakamlık, emniyet, öğretmenevi, okul, meslek yüksekokulu gibi sosyal donatılar ihmal edilmeyerek etaplar halinde tamamlanmıştır.

Özetlemek gerekirse, 2002’de AK Parti’nin iktidara gelmesiyle atılan adımlar neticesinde gerçek anlamda bir sosyal refah devleti kimliğine bürünen Türkiye, meydana gelen afetlerden sonra her zaman tüm imkanlarıyla zarar gören vatandaşlarının yanında olmuş, inşa ettiği konutları tüm altyapıları ve sosyal donatılarıyla birlikte rekor sürelerde hak sahiplerine teslim ederek sosyal devlet yönünün ne kadar güçlü olduğunu çeşitli vesilelerle pek çok kez ispat etmiştir. AK Parti’nin geçmişteki sosyal devlet karnesine baktığımızda Kahramanmaraş’ta meydana gelen asrın en büyük deprem felaketinin yaralarını çok hızlı bir şekilde saracağına yönelik düşüncenin bir çıkarımın çok ötesinde, somut delillere dayanan bir gerçeklik olduğu açıktır. 11 ilde yıkıcı olan ve etkileri Hollanda’nın 3 katı büyüklüğünde bir alanda hissedilen bu depremin üzerinden henüz 20 gün geçmişken yaklaşık 200 bin kalıcı konutun yapılmasına karar verilerek temellerinin atılmaya başlanması, hükümetin mağduriyetleri bir an evvel giderme konusundaki kararlılığını göstermektedir.

 


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası