Kriter > Dış Politika |

Pençe Kilit Harekatı ve PKK’nın Direnç Cepleri


Pençe Kilit Harekatı, TSK’nın 2018’de Irak kuzeyinde Kararlılık Harekatı ile devreye soktuğu mürekkep lekesi stratejisinin uygulamadaki bir izdüşümü. Bu operasyonla örgüt için kilit nitelikte olan başta askeri kanadı HPG’nin ana karargah bölgesi olan Zap, Avaşin-Basyan ve Metina bölgelerindeki yaşamsal alanlar ve geri üslenme noktalarının terörist unsurlardan temizlenmesi hedefleniyor.

Pençe Kilit Harekatı ve PKK nın Direnç Cepleri
(Özkan Bilgin/AA)

Nisan ayında başlatılan Pençe Kilit Harekatı ile Irak’ın kuzeyinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından icra edilen Pençe operasyonlarının sayısı dokuza yükselmiş oldu. İlki 2019’da icra edilen Pençe-1,2 ve 3 operasyonlarıyla Hakurk ve Sinat-Haftanin bölgeleri, 2020’de Pençe-Kartal ve Kaplan operasyonlarıyla Sincar, Mahmur, Zap, Haftanin ve Avaşin bölgeleri ve son olarak 2021’de Pençe Kartal 2, Şimşek ve Yıldırım operasyonlarıyla Gara, Metina ve Avaşin-Basyan bölgeleri teröristlerden temizlendi. Pençe Kilit Harekatı’yla ise örgüt için kilit nitelikte olan başta askeri kanadı HPG’nin ana karargah bölgesi olan Zap, Avaşin-Basyan ve Metina bölgelerindeki yaşamsal alanlar ve geri üslenme noktalarının terörist unsurlardan temizlenmesi hedefleniyor.

Esasında Pençe Kilit Harekatı, TSK’nın ilk olarak 2018’de Irak kuzeyinde Kararlılık Harekatı ile devreye soktuğu mürekkep lekesi stratejisinin (inkspot strategy) uygulamadaki bir izdüşümü olarak nitelendirilebilir. Mürekkep lekesi stratejisi nispeten küçük bir askeri güçle büyük bir bölgeyi kontrol altına almayı hedefleyen askeri bir stratejidir. Kontrol altına alınmak istenen bölgede dağınık halde bir dizi küçük güvenli alanın oluşturulması bu stratejinin ilk evresine tekabül etmektedir. Daha sonra güvenlikleştirilen her alandan dışarıya doğru kontrol alanları genişletilir ve güvenli alanlar birleşene kadar büyütülür ve nihayetinde sadece düşman unsurların bulunduğu direnç cepleri bırakılır. Stratejinin adı, mürekkep lekelerinin kağıt üzerinde küçük dağınık noktalar olarak başlayan ve kağıdın çoğunu veya tamamını kaplayacak şekilde yayılmasından ilham alınarak konulmuştur.

TSK da bu stratejiyi tatbik ederek, Türkiye-Irak sınırında güvenli olanlar oluşturup, PKK terör örgütünü sınırın güneyine çekilmeye zorlamakta, saldırı aktivasyonuna ket vurmayı hedeflemektedir. Nitekim, inşa edilecek bu güvenli bölge TSK’ya operasyonel esneklik kazandırarak minimum zafiyet alanı bırakıp, daha güneydeki PKK’nın karargahı Kandil’e gelecekte bir kara harekatının icra edilmesini mümkün kılacaktır.

 

Harekatın Safhaları

Pençe Kilit Harekatı’nın başlangıç evresinde, harekat öncesinde tespit edilen hedeflerin hava harekatı ile yoğun ateş altına alınarak yumuşatıldığı, akabinde bölgede konuşlu Fırtına, çok namlulu roket atar (ÇNRA) ve diğer topçu unsurları tarafından belirlenen hedeflerin imha edildiği görülüyor. Açık kaynaklara göre Linik, Balinda, Rashava, Hetuta ve Amedi tepesinin yoğun bir şekilde ateş altına alınarak vurulduğu belirtiliyor. Başta hava kuvvetleri olmak üzere, ateş destek vasıtaları, ATAK helikopterleri, İHA/SİHA’larla desteklenen komando ve özel kuvvetlerin karadan ifa edilen sızma ve hava hücum harekatı ile bölgeye intikal ettiği biliniyor. 2019’da TSK’nın envanterine giren AKINCI TİHA’nın da ilk büyük ölçekli operasyonda yer alarak, Pençe-Kilit Harekatına iştirak ettiği duyuruldu. Yine açık kaynaklarda iddia edildiği üzere, Linik, Varhala, Reş ve Brindara bölgelerine indirme yapılarak Karadağ, Şikefta Brindara, Hore, Varhala ve Linik bölgelerine TSK unsurlarının konuşlandığı ifade ediliyor.

 

Direnç Cebi Zap Öncelikli Hedef

Harekatın ilerleyen evrelerinde “yumuşatma” ve “sızma” safhalarını müteakip “kuşatma”, “temas” ve son olarak “imha” safhalarının icra edilmesi bekleniyor. Daha önce icra edilen Pençe operasyonlarıyla çevrelenen Zap bölgesinin PKK’nın kontrolünde kalan son direnç ceplerinden biri olduğu söylenebilir. Nitekim, harekatın ilk aşamada Zap bölgesini yoğunluklu olarak hedef aldığı gözlemleniyor. Zap bölgesine konuşlanmak üzere sevk edilen helikopterlerin Şeladize’de görüldüğü, TSK’nın Linik güneyindeki üs noktalarına Peşmerge unsurlarının ise Şeladize bölgesine sevkiyat yaptığı açık kaynaklarda iddia edilmekte. Tüm bu askeri hareketlilikten yola çıkarak, Dereluk-Şeladize hattının kontrol edilerek Gara’nın Zap bölgesiyle irtibatının koparılmasının hedeflendiği düşünülebilir.

Harekatın icrasında bir diğer mihenk taşı, PKK’nın ana kamp bölgelerinden Linik dağı bölgesinin kontrol altına alınarak örgütün Balinda vadisine erişiminin engellenmesi olacaktır. Bu askeri hamle örgütün ikmal hatlarını engelleyeceğinden, PKK’nın Avaşin güneyine tedarikini zorlaştıracaktır. Harekatın kuşatma evresinde ise, örgütün 40 kilometreden uzun bir hatta, birden fazla noktadan giriş yapılarak, dar bir alana hapsedilmeye çalışıldığı askeri uzmanlar tarafından varsayılmaktadır.

Pençe-Kilit Operasyonu mesaisi
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Kara Kuvvetleri Harekat Merkezi’nde Pençe-Kilit Operasyonu kapsamında beraberindeki Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler ve kuvvet komutanları ile gece geç saatlere kadar mesaideydi. (Arif Akdoğan/AA, 22 Nisan 2022)

 

PKK’nın Saldırı Aktivasyonu

Görünen o ki, her ne kadar birbirinden bağımsız gözükse de Irak kuzeyindeki askeri hareketliliğin izdüşümü Irak sınırlarını aşarak Suriye kuzeyinde de yankı buluyor. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) etkin istihbarat ve İHA/SİHA operasyonlarıyla, örgüt liderlerini tasfiye ederek terör örgütü ile mücadelenin askeri ve istihbari koluna coğrafi derinlik kazandırılmasına katkıda bulunuyor. Nitekim, Pençe Kilit Operasyonu’nun başlatılmasının akabinde, PKK’nın bileşenlerinden YPJ’nin Savunma Bürosu eş başkanı Ronahi Kobani kod adlı Rodin Abdulkadir ve iki korumasının Ayn el Arap kırsalında SİHA operasyonuyla etkisiz hale getirilmesi bunun en somut örneği. Dahası, Türkiye sınırlarında yürütülen Abluka Operasyonları, örgütü dar bir havzada sıkıştırarak, örgütün saldırı kapasitesini ve operasyonel insan gücünü daraltmaya devam ediyor.

Öte yandan, Irak topraklarında TSK’nın operasyonel üstünlüğüne ve aralıksız operasyon temposuna karşılık vermekte zorlanan örgüt, nispeten daha kırılgan alanlarda eylemsel hareketliliğini devreye sokmaya çabalıyor. Suriye Mare’deki Polis Özel Harekat personelini taşıyan Kirpi aracına yönelik güdümlü füze saldırısı da bunu ispatlar nitelikte. Yine terör örgütünün lider kadrolarında yer alan Duran Kalkan’ın Pençe-Kilit Harekatı sonrasında “hedef seçmeksizin, savaş yayılır” açıklamaları, örgütün varoluşsal bir endişe ile hayatta kalmak adına karşı saldırıya geçerek tükenmekteki saldırı kapasitesine “can suyu” aradığının en somut göstergesi. Bu kritik aşamada, örgütün 2015-2016’daki çatışmalardan farklı olarak daha kontrolsüz bir şekilde şehirleri terörize ettiği yeni bir şiddet dalgasının geleceği öngörülebilir, hatta örgütün daha da marjinal adımlar atabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Yine şehirlerdeki hücre yapılanmalarını devreye sokmak niyetindeki örgütle mücadelede kritik önem taşıyan terör örgütü kadrolarının genişletilmesine yönelik örgütsel faaliyetler titizlikle takip edilmeli, birey ve ideolojik düzeyde örgütle mücadelenin önünü açacak önleyici adımlar atılmalıdır.

 

Pençe Kilit Harekatı Sonrası

Pençe Kilit Harekatı, operasyonun hedef odaklı seyri göz önünde bulundurulduğunda, TSK’nın ne ölçekte benzeri konvansiyonel harekatlara hazırlıklı olduğunun sergilemesi bakımından son derece mühim bir örneği teşkil ediyor. Asgari güç kullanımıyla etkili hedef imhası, güvenlik kurumları arası ileri koordinasyon, yerel unsurlarla müşterek çalışma, keşif ve gözetleme kabiliyetlerinin etkin kullanımı ile terör örgütü hareketliliğinin aralıksız takibi güvenlik güçlerinin terörle mücadele sürecinde geliştirdiği maharetlerden sadece birkaçı. Terör örgütünün Irak’ın kuzeyinde bazı bölgelerde varlığını halen sürdürmeye, yeniden barınma alanları ve mevziler oluşturmaya devam ettiğinin ve geniş çaplı bir saldırı hazırlığı içinde olduğunun tespit edilmesi üzerine başlatılan Pençe Kilit Harekatı da gösteriyor ki, örgütün yeniden sızma ve canlanma girişimlerinin önüne geçebilmek adına TSK’nın bölgede tahripten ziyade kalıcı iz bırakması elzem niteliğinde. Bu sebeple bölgede TSK varlığının derinleştirilmesine önem atfedilmeli, daha sıkı kontrol ve kalıcı konuşlanma ile PKK’nın yeniden canlanmasına ket vuracak askeri adımların sürdürülebilirliği sağlanmalıdır.

 


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası