Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılını simgeleyen 2023 yılı içerisinde ulusal ölçekte önem taşıyan gelişmeleri, çeşitli başlıklar altında kategorize ederek okuyucunun istifadesine sunan 2023’te Türkiye adlı kapsamlı çalışma, SETA Vakfı bünyesinde yayınlanarak literatürdeki yerini aldı. 2010’dan günümüze artık akademik bir gelenek haline gelen “SETA Yıllığı” çalışmalarının sonuncusu olan 2023’te Türkiye; Nebi Miş ve Murat Yeşiltaş’ın editörlüğünde uzman bir yazar grubunun makalelerini içerirken, Türkiye’deki siyasal tarih yazımına da önceki yıllarda olduğu gibi değerli bir katkı sunuyor. Bu katkı, hem literatüre sağladığı “arşiv” niteliğinden hem de oldukça geniş bir yelpazedeki konuları, bütüncül bir perspektifle derlemesinden kaynaklanıyor.
Eserin içeriğine göz attığımızda yukarıda bahsettiğimiz “kategorizasyon” ve “geniş yelpaze”, kendini yedi temel başlık altında gösteriyor. 2023’ü baz alarak “Siyaset” “Dış Politika”, “Terörle Mücadele ve Savunma Sanayii”, “Ekonomi”, “Enerji”, “Hukuk ve Yargı” ve “Sosyal Politikalar” alanlarında bölümlere ayrılan eser yine kendi içinde her bölümün editörlerinin olduğu alt başlıklar içeriyor. Yaklaşık 275 sayfa ve başlıklarını sunduğumuz yedi temel bölümde, 2023’teki gelişmeleri, uzmanların analiziyle birlikte okuyucuya aktaran çalışma, Burhanettin Duran’ın imzasını taşıyan bir “Takdim” yazısıyla başlıyor. Duran’ın çalışmanın genel çerçevesini çizdiği takdim bölümü, bu kapsamlı eserin içeriği hakkında özlü bilgiler veriyor.
Türkiye Yüzyılı’nın şafağında ekonomiden siyasete, terörle mücadeleden hukuk ve yargı reformlarına kadar geniş bir alanda ülkemizin nabzını tutan gelişmeleri, derinlikli bir bakış açısıyla ele alan bu değerli eserin ilk bölümü, “2023’te Siyaset” başlığı altında siyasetin temel aktörlerini mercek altına alıyor. Bu kapsamda Nebi Miş ve Baki Laleoğlu’nun editörlüğü altında Fatma Zehra Özdemir, Metin Özkan, Fatma Kübra Aldemir ve Ferhat Tokyürek, 2023’te siyasetin en önemli gündem maddeleri olan Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Seçimlerini analiz ederken, Cumhurbaşkanlığı ve siyasi partiler gibi temel siyasal aktörleri yakın planda inceliyorlar.
“2023’te Dış Politika” başlıklı ikinci bölüm, eserin hacim bakımdan en kalın bölümünü oluşturuyor. Bu bölümde Türkiye’nin komşu ülkelerle olan ikili ilişkileri yanında “Türkiye-AB İlişkileri”, “Türk Dünyası ile İlişkiler” veya “Afrika İlişkileri” gibi bölgesel, kıtasal ve uluslararası ölçekteki dış ve güvenlik politikası hakkında açıklamalar bulunuyor. Dış politikaya ilişkin 2023 içerisindeki önemli gündemler, bölüm dahilinde çok boyutlu bir perspektifle analiz ediliyor. Sözgelimi; “Türkiye-Balkan İlişkileri” ele alınırken siyasi ve diplomatik temasların yanı sıra ekonomik, askeri ve sosyokültürel ilişkiler de söz konusu ediliyor. Başka bir örnek vermek gerekirse; Türkiye-Afrika ilişkileri ve Türkiye-Türk Dünyası ilişkileri başlıklı makalelerde, “insani yardımlar” “güvenlik ve savunma iş birlikleri”, “ekonomik ve ticari ilişkiler” gibi başlıklar açılarak, ilişkiler farklı açılardan tartışılıyor. 2023’te Dış Politika bölümünün editörlüğünü Murat Yeşiltaş üstlenirken bölüm içeriğine alanlarında uzman kalabalık bir akademisyen yazar grubu makaleleriyle katkı sunuyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “aktif ve güçlü” dış politika vizyonundan ve terörle güçlü mücadele yaklaşımından taviz vermediği 2023’te güvenlik ve terörle mücadele alanındaki gelişmeleri, kitabın üçüncü bölümü olan “2023’te Terörle Mücadele ve Savunma Sanayii” başlığıyla Sibel Düz ve Rıfat Öncel çalışıyor. Yazarlar bu bölümde, Irak ve Suriye’deki gelişmeler ekseninde Türkiye’nin PKK/YPG’ye karşı etkin mücadelesini işlerken, savunma sanayii alanındaki iş birliklerine ve diğer önemli gelişmelere de dikkat çekiyorlar.
Deniz İstikbal, kaleme aldığı “2023’te Ekonomi” adındaki bölümde, Rusya-Ukrayna Savaşı, İsrail-Filistin Çatışması, bölgesel krizler ve zayıflama eğilimine giren Koronavirüs pandemisinin ortaya çıkardığı küresel sorunların gölgesi altında Türkiye ekonomisinin yapısal problemlerine ve arz ettiği görünüme dair değerlendirmelerini aktarıyor. Eserin dördüncü bölümünü oluşturan bu kısımda “Ekonomik Büyüme ve İstihdam”, “Dış Ticaret”, “Kamu Maliyesi” ve “Orta Vadeli Ekonomik Program (OVP)”, önemli konu başlıkları olarak yer alıyor. 2023’teki makroekonomik göstergeler üzerinden iktisadi gelişmeleri detaylı bir biçimde ele alan yazarın çalışmasında belirttiği üzere; turizm sektöründe 55 milyon ziyaretçi ve 50 milyar dolarlık gelirle tarihi bir rekora imza atılması yanında işsizliğin son 11 yılın en düşük seviyesine (yüzde 8,5) gerilemesi, 2023’ün en büyük ekonomik başarısı olarak öne çıkıyor.
Büşra Zeynep Özdemir, çalışmanın ilerleyen sayfalarında “2023’te Enerji” isimli bölümde, enerji sektöründeki 2023 gelişmelerini (projeler, enerji ithalatı, genel görünüm) okuyucuya aktarırken, enerji diplomasisine dair yıl içerisinde cereyan eden temasları ve önemli konu başlıklarını açıklamayı da ihmal etmiyor. Dış politikaya yansıyan enerji gelişmeleri ya da “enerji diplomasisi” hususunda Bulgaristan ve Umman ile imzalanan doğal gaz anlaşmasının yanı sıra Rusya, Japonya ve Macaristan ile ilerletilen iş birlikleri, bu bağlamda geniş bir şekilde anlatıyor.
“2023’te Hukuk ve Yargı” başlıklı altıncı bölümde, Cem Duran Uzun ve Mert Hüseyin Akgün bir yıl içerisinde yasama organının gerçekleştirdiği faaliyetlerin yanı sıra Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerini de kısa başlıklar altında açıklayarak aktarıyor. Keza bu bölümde “güven veren ve erişilebilir bir adalet sistemi” hedefi ile hazırlanan “Yargı Reformu” ayrı bir başlık altında incelenirken, “Yargı” teşkilatına ilişkin yedinci yargı paketi ve diğer gelişmeler de ele alınıyor. Kamuoyunun yakından izlediği davaların (FETÖ ve 15 Temmuz Darbe Girişimi Davası, HDP Kapatma Davası gibi) yanı sıra Uluslararası İnsan Hakları Koruma Mekanizmalarının 2023’te öne çıkan faaliyetleri de bölümdeki diğer önemli konulardan.
Faruk Taşçı ve Hüsna Kosif’in beraber kaleme aldığı “2023’te Sosyal Politikalar” adlı eserdeki yedinci ve son bölüm; sosyal politika alanında depremzedelerden dezavantajlı gruplara (engelliler, yaşlılar vb.) kadar birçok kesime yönelik atılan kapsamlı adımları, çalışma konusu seçerek önemli bilgiler veriyor. Çalışmanın içeriği aileye ve istihdama yönelik gelişmelere odaklanarak; “aile”, “evlilik, “çocuk” ve “sosyal” yardımlar” özelinde sosyal politikalara ayrı bir parantez açıyor.
28. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri, 6 Şubat Depremi, terörle mücadelede devam eden operasyonlar, Cumhuriyetin 100. yıl kutlamaları gibi iç siyasette yaşanan gelişmelerle beraber dış politikada devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı, 7 Ekim’deki “Aksa Tufanı Operasyonu” sonrası İsrail’in Gazze’ye başlattığı ağır saldırılar ve diğer bölgesel krizler bağlamında 2023, her açıdan Türkiye’nin en yoğun geçirdiği senelerden bir olmuştur. Birçok alanda önemli gelişmelerin yaşandığı 2023’ü bölüm sonunda kronolojiler sunarak 7 temel başlıkta/bölümde bütüncül ve kapsamlı bir yaklaşımla değerlendiren 2023’te Türkiye adlı eseri ilgilisinin sabırsızlıkla beklediği bir akademik geleneğin ürünü olarak değerlendirmek mümkün. SETA Vakfı, 2023’te Türkiye başlıklı çalışmayı okuyucusuna sunarak, Cumhuriyet’in 100. yılında “Türkiye Yüzyılına” girerken literatüre nitelikli bir akademik eser kazandırırken 2010’dan itibaren devam eden “SETA Yıllığı” arşivine zengin ve kapsamlı içeriğe sahip önemli bir sayı daha ekliyor.
