Türkiye 14 Mayıs Pazar günü cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçimlerinde sandık başına gitti. Katılım oranının yüzde 88,92 gibi yüksek bir orana ulaştığı seçimlerde, Türk milleti büyük bir demokratik olgunlukla kararını şekillendirdi. Seçimden önceki günlerde ortaya atılan kaos senaryolarına rağmen vatandaşlarımız sakin, olaysız, Türk demokrasisine yaraşır bir vakarla oylarını kullandı. Bu kapsamda geride bıraktığımız seçimler, demokrasi adına büyük bir başarı olarak Türk siyaset tarihindeki yerini almıştır.
Sandıkta oy kullanan vatandaşlarımızın gösterdiği olgunluğun tabandan tavana sirayet ettiğini söylemek ne yazık ki zor. Seçim sırası ve sonrasında, demokrasi iklimini zehirleyen, kanıtsız, tutarsız ve mesnetsiz söylem ve ifadelerin, kimi yorumcu ve siyasetçiler tarafından dile getirildiğine şahit olduk.
Türk seçim sisteminin güvenilirliğini hedef alan siyasetçi ve yorumcuların, bu tür söylemlerle kendi seçmenlerini motive etmeye çalıştıklarını biliyorum. Siyaset son tahlilde biraz da kitleleri motive etme ve harekete geçirebilme yeteneğidir. Ancak bu tür kanıtsız ve temelsiz eleştiriler, kimi seçmenlerin nezdinde şeffaf ve serbest seçimlere yönelik inancı sarsmaktadır. Bu yönüyle bu tür ithamlar, Türk demokrasisine yapılmış en büyük kötülüklerden biridir. Seçim gecesi ve sonrasında Anadolu Ajansı’na (AA) yöneltilen suçlamalar da aslında bu kapsamda değerlendirilmelidir.
Eleştiri Değil İthamla Karşılaştık
AA olarak, müşterilerimiz ya da kamuoyu tarafından şirketimiz hakkında bir eleştiri dile getirildiğinde bunu mutlaka dikkate alıyoruz. Bu eleştiride haklılık payı varsa eleştiriye konu olan pürüzü gidermeyi görev biliyoruz. Bu anlamda özellikle müşterilerimizle çok sağlıklı bir iletişim içerisinde olduğumuzu vurgulamam gerekiyor. Ancak ne yazık ki seçim gecesi ve sonrasında AA’ya yöneltilen şeyler eleştiri değil, temelsiz itham ve suçlamalardır. Kimi siyasetçiler, oyların sayım aşamasına geçildiğinde mikrofonların başına geçerek, AA’nın verilerine güvenilmemesi gerektiğini söylediler. Doğrudan itibarımızı hedef aldılar. Kimi ise sonuçlarla oynadığımız, manipülasyon yaptığımız suçlamasında bulundu. Onlara göre ilk başlarda bir adayın oyunu yüksek gösteriyor, böylece muhalefet parti müşahitlerinin moralini bozuyor, sandıkların denetimsiz kalmasına yol açıyorduk. Kimi isimler veri kaynağımızı sorguladı. Kimi ise sandık verilerini toplamadığımızı ileri sürdü.
Bunların hepsi şüphesiz temelsiz iddialardı. Son tahlilde Anadolu Ajansı’nın Nisan 2021’de göreve gelmiş yeni yönetimi olarak bu seçimde sandık verilerini toplamak için kapsamlı ve uzun soluklu bir çalışma yaptık. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçim sonrasında açıkladığı sonuçlar, AA’nın verilerinin doğruluğunu güçlü bir şekilde kanıtladı.
Sandık Verilerini Nasıl Topluyoruz?
Anadolu Ajansı olarak çalışmalarımıza Şubat 2022’de başladık. Bu tarihten itibaren Ajans çalışanlarımız çok özverili bir çaba ortaya koydular.
Sistemimiz genel hatlarıyla şu şekilde işliyor. Seçimlerde yurt içi ve yurt dışında vatandaşlarımızın oy kullandığı 201 bin 807 sandık bulunuyor. Anadolu Ajansı olarak müşterilerimize sağlıklı bir veri sağlayabilmek için bu sandıkların tümüne ulaşmamız gerekiyor. Bu kapsamda Anadolu Ajansı’nın serbest haberciler dahil kadrolu ve yarı zamanlı tüm personelinden oluşan 2 bin 500 kişi sahada görev aldı. Tüm personelimiz ve yöneticilerimizle birlikte Genel Müdür olarak ben de veri toplama görevinde bulundum. Çankaya’da bana tanımlanan sandığın sandık sonuç tutanağını fotoğrafladım, mobil uygulamamız üzerinden sisteme yükledim.
Her bir arkadaşımıza adrese dayalı saptamalarla sorumlu oldukları okul ve sandık numaraları atandı. Arkadaşlarımız kendi yazılımcılarımızın ürünü olan mobil uygulamayı telefonlarına indirdiler ve sandıklar kapanıp oylar sayıldıktan sonra sandık alanına asılan ıslak imzalı sandık sonuç tutanağının fotoğrafını çekerek mobil uygulamamıza yüklediler. Söz konusu sandık sonuç tutanaklarında, farklı siyasi partilerden üyelerin oluşturduğu sandık kurulunun ıslak imzasının bulunduğunu bir hatırlatma olarak bu noktada belirteyim.
Şüphesiz 2 bin 500 çalışanla 201 bin 807 sandığın tamamına ulaşmak imkansız. Kendi personelimizle ulaşamadığımız sandıklarda hizmet alım yöntemi ile sonuç tutanaklarının görsellerine ulaştık. Böylece Türkiye’deki tüm sandık sonuç tutanaklarının görselleri ve bu tutanaklara ait veriler AA sisteminde toplanmış oldu.
AA çalışanlarının seçim gecesi görevi bu noktada bitmedi şüphesiz. Sadece görsellerin toplanması yetmiyor, bu görsellerin dijital ortama aktarılarak anlamlı bir veri haline getirilmesi ve müşterilerimizle paylaşılması gerekiyordu.
Görsellerin dijital veriye dönüştürülmesi işlemi için küresel oyuncularla iş birliği yaptık. Bu aşamada Amazon’un OCR (Optik Karakter Tanıma) yazılımını kullandık. Bu yazılım saha görevlilerimizin fotoğrafladığı sandık sonuç tutanaklarında yer alan rakamları okuyarak dijital ortama aktarma işlevi görüyordu.
Ancak AA olarak OCR sistemine de yüzde yüz güvenemezdik. Müşterilerimizle paylaştığımız veriler eksiksiz ve hatasız olmalıydı. Bu yüzden Ankara’da bir Seçim Takip Merkezi kurduk. Bu merkezdeki 300 arkadaşımız o gece üstün bir gayret ortaya koydular. AA personelinden gelen her bir tutanağı, OCR’nin okuduğu dijital veri ile kıyaslayarak bir hata olup olmadığını kontrol ettiler. Doğruluğunu teyit ettikleri verilerin müşterilerimize ulaşmasına katkı sundular. Microsoft Azure ile bu verinin müşterilerimize ve kamuoyuna sağlıklı ve kesintisiz bir biçimde dağıtılmasını sağladık.
Nereden Çıktı Bu Manipülasyon?
Seçim gecesi ajansımıza yöneltilecek eleştirilerin farkındaydık. Bu yüzden baştan sona şeffaf bir iletişim tercih ettik. Sistemimizin tüm detaylarını, seçim gecesi atacağımız adımları seçimden önce farklı kesimlerden gazetecileri şirketimize davet ederek ayrıntısıyla anlattık. Basın yelpazesinin muhalefet tarafında kalan gazeteci dostlarımız da bilgilendirdiğimiz arkadaşlarımız arasındaydı.
Buna rağmen seçim gecesi haksız ithamlarla karşılaştık. Bu temelsiz suçlamalardan biraz bahsetmek istiyorum.
Yukarıda da ifade ettiğim gibi bazı siyasi ve yorumcular, tabanlarını konsolide etmek için o gece Anadolu Ajansı’nı açıktan hedef aldılar. Bir adayı (Cumhurbaşkanı Erdoğan) yüksek oydan başlatarak süreci manipüle ettiğimizi söylediler. Oysa durum onların gösterdiği gibi değildi.
AA saha çalışanlarının sandıklardan sandık sonuç tutanağı topladığını sizlere aktarmıştım. Bu sandık sonuç tutanaklarının görsellerinin alınabilmesi için sandıktaki oy sayımının bitmiş, tutanağın oluşturulmuş ve kurul tarafından imza altına alınmış olması gerekiyordu. Bir sandıkta oy sayımı bitmediyse, itirazlar devam ediyorsa, sandık sonuç tutanağı oluşmadıysa arkadaşlarımızın tutanağın fotoğrafını çekmesi mümkün değildi.
AA sistemine sahadan gelen ilk sandık sonuçları seçmen sayısının az, tartışma ve itirazların olmadığı bölgeleri kapsıyordu. Kurduğumuz sistem ilk gelen tutanağın işleme alınması esasına dayanıyordu. Yani tutanaklar bekletilmeden işleme koyuluyordu.
Peki, AA’ya gelen ilk tutanakların kaynağı neydi? İlk tutanaklar tartışmanın olmadığı, sandıkların hızlı bir şekilde sayılarak sonuca bağlandığı Anadolu şehirlerinden geliyor. Metropollerde ise tam tersine yoğun nüfus, güçlü itirazlar nedeniyle sayımlar uzayabiliyor. Bu yüzden sandık sonuç tutanaklarının sisteme girmesi gecikebiliyor.
Örnek vermek gerekirse AA saha görevlileri 17.45 itibarıyla sistemimize ilk tutanakları girmeye başladılar. Hepsini inceledik. Gelen ilk tutanaklardan biri Erzurum Şenkaya’dan 17.52’de gelen sonuçları içeriyor. Bu ilk tutanakta Cumhurbaşkanı Erdoğan’a 30, diğer aday Kılıçdaroğlu’na ise 3 oy verilmiş. İlk gelen tutanaklardan bir başkası da Sakarya Taraklı’ya aitti. Tutanak 17.53’te sistemimize yüklenmiş. 167 oy Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, 13 oy ise Kılıçdaroğlu’na çıkmış.
Kılıçdaroğlu’nun önde olduğu Kadıköy, Beşiktaş, Çankaya gibi ilçelerde ise sayımın itirazlar nedeniyle uzadığını görüyoruz. Örneğin Sakarya’nın bir ilçesinde 17.40 sularında tamamlanan oy sayımının, Çankaya’da 22.00’ye kadar devam ettiğine şahit olabiliyoruz. Benim sorumlu olduğum, yine Kılıçdaroğlu’nun birinci çıktığı sandıktaki sayım işlemi de 20.30’da sona erdi.
Özetlemek gerekirse; Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üstünlük kurduğu Anadolu’daki sandıklarda işlemler çabuk bittiği için bu veriler sistemimize daha hızlı geliyor. Kılıçdaroğlu’nun çoğunlukla oy aldığı metropollerdeki bazı sandıklarda ise oy sayımı akşamın ilerleyen saatlerine kadar devam ediyor ve bu yüzden sistemimize geç geliyor.
Bu yüzden tutanaklar sistemimize akmaya başladığında, Cumhurbaşkanı Erdoğan rakibi Kılıçdaroğlu karşısında ilk başta farklı bir üstünlük sağlamıştı. Verileri toplamaya başladığımızda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oyu yüzde 78 olarak görünüyordu. Peki, biz bu veriyi müşterilerimizle paylaştık mı? Hayır.
Bazı isimlerin bunu siyasi tartışma konusu yapabileceklerini biliyorduk. Bu yüzden verileri müşterilerimize açmadan önce verinin anlamlı bir noktaya gelmesi için bekleme kararı almış ve hatta bunu kamuoyuyla da paylaşmıştık. Kılıçdaroğlu’nun önde olduğu sandıkların da sisteme girmesiyle veri anlamlı bir noktaya evirilecekti. Bu kapsamda veriyi hemen paylaşmadık, açılan sandık sayısı yüzdesinin artması için bekledik.
Saat 18.30’u gösterdiğinde YSK Başkanı Sayın Ahmet Yener kameraların karşısına geçerek seçim yasaklarının kaldırıldığını duyurdu. Seçim yasaklarının kalkması üzerine müşterilerimizin de talebi doğrultusunda verilerimizi paylaşmaya başladık. O sırada açılan sandık oranı yüzde 8,80 ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oy oranı yüzde 59,56 olarak görünüyordu. Gecenin ilerleyen saatlerinde Kılıçdaroğlu’nun güçlü olduğu sandıklarda da sayım tamamlanırken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oyu yüzde 49,5, Kılıçdaroğlu’nun oyu ise yüzde 44,8 olarak gerçekleşti.
Burada önemli olan şudur. Verilerimizi hemen paylaşmayacağımıza yönelik kararımızı daha önce duyurmamıza, veri paylaşımı için seçim yasaklarının kaldırıldığı YSK kararını beklememize rağmen, aynı siyasiler AA’yı hedef almaktan ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ten miras kalan, 103 yıllık şirketimizin itibarını sarsmaktan geri durmadılar. Üstelik bunu Anadolu Ajansı’nın seçim verilerini oy verme işlemi bittikten sonra topladığını, yani ne olursa olsun seçim sonuçlarını değiştiremeyeceğini bildikleri halde yaptılar. AA’yı o gece en çok eleştiren isimlerden birinin parti motivasyonunu diri tutmak için “Hiç merak etmeyin, bizim önde olduğumuz sandıklarda sayım henüz bitmedi.” demesi, Anadolu Ajansı’nı teyit etmesi bakımından not edilmelidir. Ajansımız sayımın bittiği sandık verilerini tarafımıza ulaştığı sıra ile müşterilerine vermiştir. Bizi eleştirenlerin en büyük çelişkisi budur.
YSK Verileri AA’yı Haklı Çıkardı
Peki, bu seçimde kim yanıldı? Aslında kim kimi yanılttı? Yanlış yerde duran Anadolu Ajansı mıydı? Yoksa seçim akşamı “AA’ya inanmayın, seçimi biz kazandık” diyen isimler mi?
Bunu ölçmenin tek yolu tüm siyasi partilerin oy sayımını denetlediği ve sayıma eşlik ettiği, YSK’nın açıkladığı kesinleşmemiş sonuçlardır. Bu sonuçlar Anadolu Ajansı’nın müşterilerine servis ettiği verilerin ne kadar güvenilir olduğunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır.
Anadolu Ajansı’nın Cumhurbaşkanı Erdoğan için açıkladığı veri yüzde 49,50, YSK’nın bir gün sonra açıkladığı kesinleşmemiş sonuç yüzde 49,51’dir. Kemal Kılıçdaroğlu için bu oranlar yüzde 44,89’a yüzde 44,88 olarak gerçekleşmiştir. AA verileri ile YSK sonuçlarının arasındaki yüzde 0,01’lik fark, daha sonra sandıklara yapılan itirazlar neticesinde yaşanan değişimle açıklanmaktadır.
Bir başka örnek daha vereyim. Bilindiği üzere YSK, saydığı oyları anlık olarak siyasi partilerle paylaşır. YSK’nın o gün siyasi partilere gönderdiği sonuçlarla AA’nın paylaştığı veriler zamansal olarak da paralel seyretmiştir. Örneğin AA sisteminde sandıkların yüzde 42’si açıldığında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oy oranı yüzde 52 olarak görünüyordu. Kılıçdaroğlu ise yüzde 42’deydi. YSK’nın AA’dan saatler sonra partilere gönderdiği sonuçlarda, sandıkların yüzde 42’sinin açıldığı dilimde, Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’nun aldığı oylar yüzde 52’ye yüzde 42 olarak görünüyordu. Yani AA verisiyle aynıydı.
Verilerimizin Güvenilirliği Kanıtlandı
Yukarıda anlattığım tablo Anadolu Ajansı’nın müşterilerine sağladığı verilerin güvenilirliğini kanıtlamıştır. Anadolu Ajansı olarak bu süreçten alnımızın akıyla, başımız dik bir şekilde çıkmış olmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Nitekim muhalefet partileri de 15 Mayıs Pazartesi gününün ilk saatlerinde yaptıkları açıklamayla seçimin ikinci tura kaldığını açıklamış, bir yönüyle AA’nın verilerini ikrar etmiştir.
Ancak o akşam AA’ya yönelik haksız ithamlar nedeniyle, üzerinde mavi AA yelekleriyle sandık verisi toplayan birçok emektar arkadaşımız hedef gösterildi, fiziksel ve sözlü saldırıya uğradı. Bir basın emekçisi arkadaşımız görevli olduğu okuldan polis yardımıyla çıkabildi.
AA’nın sağladığı verilerin güvenilirliği ortadayken karşı karşıya bulunduğumuz saldırılar, siyasi manevra kisvesiyle hafifletilmez. Bu, şirketimizin itibarına ve basın özgürlüğüne yönelik açık bir saldırıdır. O akşam Anadolu Ajansı’nı iyi niyetle eleştirenlere hiçbir sözümüz yok. Ama hakaret ederek AA’nın itibarını sarsmaya çalışanlara karşı 103 yıllık kurumumuz yasal haklarını sonuna kadar kullanacaktır. Ajansımız kusursuz bir plan ve iş disiplini dahilinde süreci başarı ile yönetmiştir. AA seçim takip sisteminin önümüzdeki yıllarda Türkiye dışındaki seçimlerde de uygulandığını göreceğiz. Bu konuda hazırlıklarımızı tamamlıyoruz ve yabancı medya gruplarına bu hizmetimizi sağlayacağız.
AA kusursuz bir yazılım, kusursuz bir iletişim ve kusursuz bir ekip çalışması ile bu seçimlerde kendisine yönelik suçlamalar yapan herkesi mahcup etmiştir. Türkiye’nin demokrasi kültürü içinde seçim sistemimiz olgun ve iyi çalışan bir sistemdir. Ajansımız bu sistemin bir parçası olmaya ve sistemimizi daha da iyi bir noktaya getirmek için çalışmalarına devam edecektir.
