31 Mart yerel seçimleri hemen hemen her partinin kendi adına kazanım elde ettiği ve iki bloklu siyasetin derinleştiği seçimler olarak tarihe geçti. Cumhur İttifakı kapsamında AK Parti ile 51 ilde iş birliği yapan Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) de oy oranındaki düşüşe rağmen elde ettiği belediye başkanlığı sayısıyla seçimlerden kazançlı çıkan partiler arasında yer aldı. MHP henüz resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 7,31 oy oranıyla 1 büyükşehir, 10 il, 145 ilçe ve 88 belde belediyesi olmak üzere toplamda 244 belediye başkanlığı kazandı. MHP’nin dahil olduğu Cumhur İttifakı da 24 Haziran seçimlerine kıyasla yüzde 51,6 oranında oy alarak sadece 2 puanlık bir oy kaybı yaşadı.
Seçim sonuçlarında ilk göze çarpan MHP’nin 2 büyükşehir ve 2 il belediyesini kaybetmesine karşın 7 yeni il belediyesi kazanması ve ilçe belediye sayısını da artırmasıdır. Buna göre MHP kazandığı 1 büyükşehrin yanı sıra 4 olan il belediye sayısını 11’e yükseltirken 75 olan ilçe sayısını 145’e ve belde sayısını da 44’ten 88’e çıkardı. MHP’nin 2014 seçimlerine göre oy oranı yarıya düşmesine rağmen mevcut durumda elindekinin iki katı sayıda belediye başkanlığı kazanması birkaç faktöre bağlanabilir:
İlk olarak seçimlere Cumhur İttifakı kapsamında AK Parti ile iş birliği yaparak seçime girmesi MHP’nin birçok seçim bölgesinde oy oranına sahip olmamasına sebebiyet vermiştir. Böylece MHP 17’si büyükşehir belediyesi olmak üzere 44 ilde belediye başkan adayı çıkarmayarak buralardan hiçbir şekilde oy elde edememiştir. İkinci olarak ise MHP’nin kazandığı il belediyelerinde ikinci gelen partiyle arasında çok düşük bir oy farkı çıkmıştır. İYİ Parti’nin katıldığı ilk yerel seçimlerde MHP tabanından oy elde etmesi de 2014 seçimlerine kıyasla MHP oylarının düşmesinde bir etkendir. MHP’nin birçok ilde oy oranında düşüş yaşaması da bu durumu etkileyen faktörlerdendir.
MHP’nin Oy Oranı
MHP seçimlere Cumhur İttifakı ile girdiği illerde ciddi bir kazanç elde edemedi. AK Parti’nin MHP adayını desteklediği üç büyükşehirden ikisi kaybedildi. MHP elinde bulundurduğu Mersin ve Adana büyükşehir belediyelerini kaybederken Manisa Büyükşehir Belediyesini ise oy oranını artırarak yeniden kazandı.
Cumhur İttifakı kapsamında MHP adayının desteklendiği 7 ilden sadece Osmaniye ve Manisa’da MHP kazandı. İttifaka rağmen oy oranı artmayan tek il Kars oldu. 2014 yerel seçimlerinde MHP’nin kazandığı Kars Belediyesini bu seçimlerde 3 puanlık bir farkla HDP kazandı. MHP’nin çok az oy farkıyla kaybettiği diğer ittifak illeri ise Iğdır ve Kırklareli oldu. Iğdır’ı 3,3 puanlık oy farkıyla HDP ve Kırklareli’ni de 0,6 puanlık oy farkıyla CHP’den istifa ederek seçimlere bağımsız olarak katılan eski Belediye Başkanı Mehmet Siyam Kesimoğlu kazandı. Yine ittifak kapsamına alınan ve daha önce MHP’nin elinde bulundurduğu iki büyükşehir Mersin ve Adana’da ise CHP kazandı. MHP’nin ittifak kapsamında aday göstermediği Samsun’da ise MHP’den ihraç edilen milletvekili Erhan Usta yüzde 20 civarında MHP tabanından oy aldı.
Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde Cumhur İttifakı kapsamında illerin birçoğunda AK Parti’nin adayları desteklendi. MHP bu iki bölgede aday çıkardığı Bingöl, Kilis ve Elazığ’da oy oranlarını arttırırken Adıyaman’da ise oy düşüşü yaşadı. MHP’nin Bingöl’deki 25 puanlık oy artışı ise dikkat çekti.
MHP, Cumhur İttifakı kapsamında aday çıkardığı illerde elde edemediği kazancı AK Parti’nin oyunun yüksek olduğu illerde elde etti. Önceki seçimlerde kazandığı Isparta Belediyesini bu seçimlerde AK Parti elde ederken MHP de AK Parti’nin elinde bulunan Çankırı, Erzincan, Bayburt, Amasya, Kastamonu, Karaman ve Kütahya olmak üzere 7 ilde belediye başkanlığını kazandı. MHP bu illerde 2014 yerel seçimlerinden beri ilk kez oy oranlarını 2014 seviyesine ve üzerine çekti.
İller Bazında Durum
MHP’nin kimi illerde ufak oy farklarıyla kaybetmesi veya kazanması da dikkat çekicidir. Iğdır’da 3,37 ve Kars’ta 3 puanlık farklarla HDP’ye, Kırklareli’nde de 0,6 puanlık bir farkla bağımsız aday olan Mehmet Siyam Kesimoğlu’na karşı kaybetti. AK Parti ile yarıştığı Karabük’te 0,9 ve Karaman’da ise 1 puanlık farklarla kazandı.
MHP’nin büyük oy farkıyla rahat kazandığı iller Osmaniye, Bayburt, Kastamonu, Çankırı, Amasya ve Manisa oldu. En yüksek oy oranını da yüzde 56,49 ile Bayburt’ta elde etti. Devlet Bahçeli’nin memleketi olan Osmaniye’de ittifak bünyesinde aday çıkaran MHP 24 Haziran milletvekili seçimlerinde Cumhur İttifakı’nın burada elde ettiği yüzde 68’lik oy oranının 14 puan gerisinde kaldı. Osmaniye’de oy oranlarını değiştiren faktör yüzde 15,5 oranında oy elde eden bağımsız aday Alpaslan Koca oldu.
MHP kendi adaylarıyla seçime katıldığı illerin 17’sinde oy oranında 2014 yerel seçimlerine göre bir düşüş yaşadı. 10 ilde düşüş oranı 10 puanın üzerinde oldu. MHP’nin en çok oy kaybettiği il 26 puan düşüşle Afyon oldu. Bu ili 22 puanla Yozgat ve 20 puanla da Uşak takip etti. 2014 yerel seçimlerine göre MHP’nin oy oranını artırdığı il sayısı da 19 oldu. 19 ilin 3’ü büyükşehir, 16’sı da il belediyesidir. Oy oranının en çok arttığı iller Bayburt, Bingöl, Karaman, Manisa ve Kırklareli oldu. Bu illerde MHP’nin oy oranı 10 puan ve üzerinde olacak şekilde artış gösterdi.
MHP’nin kazandığı illerdeki oy artış veya azalışları incelendiğinde Karabük, Bartın ve Kütahya olmak üzere üç ilde de oy oranında düşüş yaşadığı görülmektedir. Yani MHP üç ilde oy oranları düştüğü halde belediye başkanlığını kazanmıştır.
İlçe bazında 2014 seçimlerinde toplamda 75 ilçe belediyesine sahip olan MHP 2019 seçimleri itibarıyla bu sayıyı 145’e çıkardı. MHP 24 büyükşehirde en az 1 ilçede belediye başkanlığını kazandı, bu illerdeki toplam ilçe belediye sayısı da 57’ye çıktı. En çok ilçe kazandığı iller de 8’er ilçeyle Adana ve Mersin oldu. Üç büyükşehirde ise İstanbul’da Silivri; Ankara’da Etimesgut, Polatlı ve Gölbaşı; İzmir’de de Aliağa ilçe belediyelerinde birinci parti oldu. MHP 145 ilçe belediye meclisinde çoğunluğu sağlayarak avantaj elde etti.
MHP 31 Mart yerel seçimlerinde oy oranını arttıramasa da elde ettiği belediye başkanlığı sayısını iki katına çıkararak seçimin kazananlarından olmuştur. MHP seçimlere girdiği illerin yarıdan fazlasında oy oranını arttırırken daha önce AK Parti’de olan 7 il belediyesini kazanmıştır. Her ne kadar bu seçimlerde gerçekleştirilen ittifaklar 2014 yerel seçimleriyle sağlıklı bir karşılaştırma yapma imkanı vermese de MHP’nin ittifaksız yarıştığı illerde İYİ Parti’ye rağmen seçmenini konsolide etmeyi başardığı ifade edilebilir. Bu anlamda Cumhur İttifakı’nın beka söyleminin MHP’ye yaradığı söylenebilir. Seçimlerden sonra yaptığı konuşmada bundan sonraki süreçte dört buçuk yıl boyunca seçim olmayacağını vurgulayan MHP lideri Devlet Bahçeli de seçmenin beka çağrısına karşılık verdiği görüşündedir. Hem MHP’nin hem de AK Parti’nin seçim sonrasında da Cumhur İttifakı’nı sürdürmesi beklenmektedir.