İçerdiği geniş kapsamlı misyon ve vizyon ile birçok alanda ve/veya sektörde kalite artışını hedefleyen ancak aynı zamanda ulusal bir şahlanış hareketi de olan “Milli Teknoloji Hamlesini” (MTH) kamuoyuna doğru bir biçimde anlatmak için organize edilen çalıştay ve paneller projesinin çıktısı niteliğindeki “Türkiye’nin İstiklali: Milli Teknoloji Hamlesi” adlı eser, SETA Vakfı Yayınlarından çıkarak raflardaki yerini aldı. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile SETA Vakfı’nın “Milli Teknoloji Hamlesi: Türkiye’nin Teknolojik Başarısını Anlamak” başlıklı birçok uzmanı bir araya getiren bahse konu projesinin akademik literatüre somut bir yansımasını içeren bu değerli eser; Burhanettin Duran, Ferhat Pirinççi ve Gloria Shkurti Özdemir’in editörlüğünde hazırlanarak okuyucusuna ulaşmış bulunuyor. Birbirinden bağımsız toplam 8 bölüm ve 318 sayfadan oluşan eser, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Fatih Mehmet KACIR’ın kaleme aldığı bir “Takdim” yazısı ile başlıyor.
Editörlerce hazırlanan “Önsöz” kısmında MTH ile ilgili bilgilendirmeler yer alırken ayrıca belli sektörlere (enerji, sağlık, savunma sanayii, eğitim vb.) odaklanan sekiz bölümün içeriğinden de kısaca bahsediliyor. Kitabın editörlerinden Ferhat Pirinççi ile Gloria Shkurti Özdemir’in birlikte kaleme aldıkları “Milli Teknoloji Hamlesi: İlkeler, Araçlar ve Amaçlar” başlıklı ilk bölümde okuyucuyu MTH’yi kavramsal ve temel düzeyde anlamak için nitelikli bir perspektif beklerken, küresel düzeyde Türkiye’nin konumuna MTH’nin katkısı kapsamlı bir bakış açısıyla ele alınıyor. Yine ilk bölümde MTH’nin öncelikleri, sektörel dağılımı, araçları ve amaçları grafik, şekil ve görsellerle desteklenerek anlatılıyor. Eserdeki ikinci bölümü oluşturan “Sağlıkta Teknoloji ve Gelecek” başlıklı makalede Şuayıp Birinci, sağlıktaki dijitalleşmeyi dünyadaki örnekleriyle inceledikten sonra Türkiye’deki sağlık teknolojilerini ve sağlıkta dijitalleşmeyi “e-nabız sistemi”, “e-rapor sistemi” “neyim var?” uygulaması gibi sağlıkta dijital dönüşümü simgeleyen vaka analizleri üzerinden pratize ederek açıklıyor. Yine “sağlıkta dijitalleşme” konusu; “ilaç”, “tıbbi cihaz”, “biyoteknoloji” gibi sektörel alt başlıklar açılarak ve dünyadaki uygulamalarla Türkiye’nin uygulamaları mukayese edilerek tartışılıyor. Safa Uslu ve Atilla Aydın’ın Türkiye’nin kamusal dijital dönüşümünü odağına alan çalışmaları eserdeki üçüncü bölümde konuyla ilgili geniş bir bilgi aktarımını içeriyor. “Dijital Türkiye için Milli Teknoloji Hamlesi” başlıklı makale, küresel perspektifte kamuda dijital dönüşümü merkeze alan çalışmalara, Türkiye’nin nasıl dahil olduğunu incelerken, bu hususta öncü kurum olarak beliren Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisini de (CDDO) dijitalleşeme sürecindeki rolü ve katkıları bakımından kapsamlı bir şekilde irdeliyor.
Teknolojinin ve dijitalleşmenin önemli bir uygulama alanı bulduğu ve detaylı bir şekilde incelenmeyi hak eden “savunma sanayii” konusu, eserde Rıfat Öncel tarafından çalışılıyor. Öncel, kaleme aldığı “Milli Teknoloji Hamlesi ve Türk Savunma Sanayii” adlı çalışmasında yerli ve milli teknolojiyi ilk planda tarihsel olarak ele aldıktan sonra bu alandaki kurumsal ve kültürel dönüşüme değiniyor. Eserin dördüncü bölümünü oluşturan bu kısımda, MTH ile Türkiye’nin savunma sanayiinde gerçekleştirdiği atılım, savunma sanayii ihracatına yansıyan artış rakamları üzerinden analiz edilerek, aynı zamanda ekonomi politik bir çerçeve de sunuluyor. Bu bölümde atlanmaması gereken önemli bir detay ise; Türkiye’nin İHA gücü haline gelişinin örnek olay olarak incelenmesi ve MTH’nin savunma sanayii alanındaki uzun vadeli etkilerinden de bahsedilmesidir.
Büşra Zeynep Özdemir, MTH’nin enerji sektöründeki etkilerini analiz ettiği makalesi “Milli Teknoloji Hamlesi ve Türkiye’de Enerji Sektörü” isimli çalışmada, özellikle 2005’te kabul edilen YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması), 2016’da hayata geçirilen YEKA (Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği) ve 2017’de kamuoyu ile paylaşılan MEMP (Milli Enerji ve Maden Politikası) bağlamında Türkiye’nin sektörel durumunu inceliyor. Bu çalışmanın ardından eserdeki altıncı bölüm olan “Milli Teknoloji Hamlesinde Dijitalleşme ve Eğitim” adındaki çalışmada, Didem Koca ve Ülkü İstiklal Ortakaya, MTH’de insan kaynağı yetiştirilmesinin kritik ve stratejik önemine değiniyor. Çalışma nitelikli bir literatür taraması ile başlayıp MTH öncesi ve sonrası durumun mukayesesini sunan bir perspektif ile devam ediyor. Teknolojik ilerleme ve gelişimi eğitime dahil etme projelerinden MEBBİS, FATİH, TEKNOFEST, EBA vb. örneklem düzeyde incelenirken, dünyadaki eğitimde dijitalleşme uygulamaları da çalışma içerisinde ayrı bir başlık altında inceleniyor.
Eserin yedinci bölümü olan “Milli Teknoloji Hamlesi Kapsamındaki Gelişmeler Ekonomi ve Sanayide Dönüşüm” başlıklı çalışma; Türkiye’nin millilik ve yerlilik temelleri üzerine bina edilen ulusal teknoloji hamlesinin endüstriyel ve ekonomik/finansal alanlardaki dönüşüme olan etkisi üzerine odaklanıyor. Bilal Bağış bu bölümde yine MTH kapsamında uluslararası doğrudan yatırımlar ve girişimcilik konusuna ayrı bir başlık açmak suretiyle değinmeyi ihmal etmemiş. Eserin sekizinci ve son bölümü niteliğindeki “AR-GE’nin Önemi: Türkiye Bu Alanda Nerede?” adlı çalışmada Dursun Balkan, teorik bir arka planla desteklediği makalesini Türkiye’nin “Yenilik” ve “AR-GE” performansına MTH’nin etkilerini gündeme getiren değerlendirmesiyle okuyucuya sunuyor.
Milli güvenlik ve savunma sanayii sektörü de dahil olmak üzere Türkiye için kritik önem taşıyan sektörlere milli teknoloji hamlesinin etkisini analiz eden ve bu yönüyle konuyu “istiklal” ve “istikbal meselesi” olarak isimleştiren eser, milli teknoloji hamlesini kapsamlı bir şekilde ele alan nitelikli bir kaynak profili çizerek hem okuyucu kitlesi nezdindeki bilgi ihtiyacını karşılıyor ve hem de literatürdeki önemli bir eksikliği gideriyor.
