Kriter > Medya Kritik |

Azerbaycanlı Sivillerin Ölümü Batı Medyasının Umurunda mı?


Batı basınında Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan çatışmalara dair haberler, Ermenistan lehine bir yaklaşımla işleniyor. Ermenistan’ın saldırıları sonucu onlarca sivil ölmesine rağmen incelenen tüm mecraların haber başlıklarında “sivil ölüm/civil death” ifadesinin kullanılmaması dikkat çekiyor.

Azerbaycanlı Sivillerin Ölümü Batı Medyasının Umurunda mı

Dağlık Karabağ’ı işgal altında tutan Ermenistan 27 Eylül’de başlattığı saldırılardan sonra da sivil-asker ayrımı yapmadan yerleşim yerlerini bombalıyor, yaşam alanlarını yok edip birçok sivilin ölmesine neden oluyor. Bütün bunlar olurken dünya kamuoyunun görüşünü etkileyen Batı merkezli mecralar ise sivil ölümleri satır aralarına çekerek farklı temalara odaklanmayı tercih ediyor.

BBC, Azerbaycan-Ermenistan arasındaki çatışmayı “Ermenistan-Azerbaycan çatışması: Dağlık Karabağ savaşında kayıplar artıyor” başlığı ile vermeyi tercih etti. Sorunun tarihçesine vurgu yapan haberde, iki ülke arasındaki kargaşa “dondurulmuş çatışmalar” olarak isimlendiriliyor. Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşananların aslında Sovyetlerin dağılmasından sonra Avrupa’da bağımsızlığını ilan eden birçok devlet için geçerli olan sorunlar olduğu iddia ediliyor. Azerbaycan’ın sivil ölümlerini bildirmesinden hareketle kayıpların ve sorunun etki alanının genişlediğine dikkat çekilen haberde, Türkiye’nin açık şekilde Azerbaycan’a destek verdiğine Rusya’nın ise Ermenistan’ın yanında olduğuna değiniliyor. Bu yorumlarda Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmaların Türkiye-Rusya arasındaki ilişkileri etkileyebileceği ve bir çeşit “porxy-war”a (vekalet savaşına) dönüşebileceği kastediliyor.

 

Habercilik Ahlakı

The Guardian da iki ülke arasında 2016’dan itibaren bölgede görülen en şiddetli çatışmaların yaşandığına dikkat çekiyor. “Ermenistan-Azerbaycan Çatışmasının İkinci Gününde Onlarca Kişi Öldü” başlığı ile sunulan haberde, çatışmanın Türkiye, İran ve Rusya gibi komşu ülkeleri de etkileyebileceğini ve olaya dahil edebileceği ifade ediliyor. Sivillerin öldüğüne sadece metin içinde değiniliyor. Balıkta “ölüm” ifadesi kullanılmasına rağmen “sivil” ifadesine yer verilmemesi ise habercilik açısından önemli bir eksikliğe işaret etmektedir.

Daily Mail

“Azerbaycan ve Ermenistan Arasındaki Çatışma Devam Ederken Büyük Şehirlerin Bombalanmasıyla Siviller Öldü ve Yaralandı” başlığını kullanan İngiltere haber kanalı Daily Mail, gerçekleşen sivil ölümlere dikkat çekiyor. Bombalanan şehir görüntülerine açık şekilde yer verilen haberde, Azerbaycan Savunma Bakanlığı’nın bombalama ve sivil ölümler ile ilgili açıklamalarına da yer veriliyor. Yazı kapsamında incelenen mecralar arasında Azerbaycan devlet yetkililerinin sesine, sivil ölümlere ve şehirlere yapılan saldırıların şiddetine en fazla yer veren mecranın Daily Mail olduğu söylenebilir.

Independent’ta 14 Ekim’de yayımlanan “Ermenistan-Azerbaycan Çatışması: Dağlık-Karabağ’daki Çatışmada 600 Kişi Öldü” başlıklı haberde, ateşkes ilan edilmesine rağmen bölgedeki ölüm sayısında artış yaşandığı belirtilerek kayıpların sivil ve askerlerden oluştuğu kaydediliyor. Ölüm sayısı sivil-asker ayrımı yapılmadan verilirken, Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik saldırılarının şiddetine ve içeriğine dikkat çekmeden olay aktarılıyor. Haberin içeriğinde Azerbaycan’ın 42 sivilin öldüğünü söylediğine de yer veriliyor.

The Independent

Alman haber ajansı Deutsche Welle ise konuya ilişkin haberinde Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmalardan kaynaklı ölüm sayısının artmasına dikkat çekiyor. Haber içeriğinde hem Azerbaycan’ın hem Ermenistan’ın sivil ve askeri ölümlerin arttığını belirttiği ifade edilerek Birlemiş Milletler’in ateşkes çağrısı yaptığı vurgulanıyor. İki ülke arasında yaşanan şiddet olaylarının 2016’dan bu yana bölgedeki en şiddetli çatışma olduğunu ve bu durumun yeni bir savaşı tetikleyebileceği iddia ediliyor. Haberin en dikkat çekici noktasını ise Ermenistan’ın, Türkiye’nin Azerbaycan için Kuzey Suriye’den asker gönderdiğinin öne sürüldüğü kısım oluşturuyor. Ermenistan’ın iddialarına göre, Türkiye Azerbaycan’ı yalnızca diplomatik olarak değil askeri olarak da sahada desteklemekte. Haberde Ermenistan’ın neden olduğu sivil ölümlerden çok Türkiye’ye dair iddialara odaklanılıyor ve Avrupa Birliği Dış Politika Sözcüsü’nün Türkiye’yi kast ederek söylediği “hiçbir dış müdahale kabul edilemez” sözleri ön plana çıkarılıyor.

France 24

Fransa’nın önemli haber kaynaklarından France 24’te yer alan “Ölümler Arttıkça Ermenistan ve Azerbaycan Ateşkesi Reddediyor” başlıklı haberde, her iki ülkenin de bölgedeki çatışmadan kaynaklı çok sayıda sivil kayıp verdiğini iddia ettiği kaydediliyor. Ermenistan tüm dünyanın gözleri önünde sivilleri öldürüyorken, haberde bu durumun sorumlusu olarak her iki ülkenin de işaret edilmesinin gerçekçi bir yaklaşım olmadığını söylemek mümkün. Haberde en dikkat çekici noktayı ise Karabağ ayrılıkçı lideri Harutyunyan’ın Türkiye’nin çatışmaya dahil olduğunu ifade ettiği ve Türkiye’yi “gerçek düşman” olarak nitelediği bölüm oluşturuyor. Harutyunyan, Türkiye’nin Suriye’deki isyancı grupları desteklediği ve Azerbaycan’a sevk ettiğini iddia ediyor.

The Washington Post

ABD Basınından Başlıklar

Amerikan basınında Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmayı konu alan haberlerin üç ana teması olduğu görülüyor. Bunlardan ilki sivil ve askeri ölümler iken ikincisi ise bölgede etkin olan komşu ülkeler olarak görülen Türkiye ve Rusya’nın savaşa müdahil olma ihtimali. Üçüncü temayı ise Amerika’nın iki ülke arasındaki çatışmaya yaklaşımı oluşturmaktadır. Amerika’nın önemli gazetelerinden Washington Post’ta yayımlanan “Suriyeli Paralı Askerlerin Ölümü Türkiye ve Rusya’nın Dağlık Karabağ’daki Çatışmaya Dahil Olabileceğine İşaret Ediyor” başlıklı haberde, Türkiye’ye dair yöneltilen “Suriyeli askerleri Azerbaycan’a yardım için gönderiyor” şeklindeki suçlamalara dayanak oluşturulmaya çalışılıyor. Haber, çatışma sırasında hayatını kaybeden Mahmoud Najjar isimli Suriyeli paralı askerin akrabalarının ücretlerini Türkiye destekli gruplardan aldığını söylediklerini aktarıyor. Türkiye’nin Azerbaycan için aynı zamanda askeri ekipman yardımı yaptığı da hatırlatılarak bu sav güçlendirilmeye çalışılıyor.

Voice of America

US News, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmadan kaynaklı ölümlerin ateşkesin ortasında dahi artmaya devam ettiğini, Amerika’nın her iki ülkeyi de ateşkes çağrısına bağlı kalmaları konusunda uyardığını aktarıyor. Haberde, İran ve Rusya’nın çatışma hakkındaki yorumları ön plana çıkarılarak yaşananların bölgedeki önemli güçleri de oldukça yakından ilgilendirdiğine değiniliyor. Avrupa basınında İran yetkililerin sözlerine geniş yer verilmezken Amerikan basınında ön plana çıkması ise şüphesiz tarihsel olarak devam eden gergin Amerika-İran ilişkilerinin bir sonucu olarak yorumlanabilir. Yine Avrupa basınının aksine Amerikan basınında Türkiye’nin Azerbaycan’a verdiği destekten kısaca bahsedilmekte ve Suriye’den askeri yardım gönderdiği gibi iddialar dile getirilmemektedir.

Voice of America da diğer incelenen Amerikan mecraları ile benzer şekilde ateşkesin ortasında Dağlık Karabağ bölgesindeki ölümlerin arttığını başlığa çeken mecralardan biri oldu. İncelenen tüm mecraların haber başlıklarında “ölüm/death” kelimesini tercih ettiği görülmekte. Buna ek olarak mecraların başlıklarda “sivil ölüm/civil death” ifadesini tercih etmediği ancak haber içeriğinde sivil ölümlere ayrıca yer vermesi dikkat çekiyor. Voice of America’da yer alan haberde Avrupa medyasının aksine Türkiye’nin çatışmada rolü olduğu iddiasına yer verilmiyor.

ABC News

Amerikan medyasının en ilginç haberlerinden birini “Ermenistan-Azerbaycan Çatışmasında Ölümler Arttıkça Tansiyon Yükseliyor: Bu Cihatçılara Karşı Bir Savaştır” başlığı ile Fox News sunuyor. Hollie McKay imzalı haberde “İnsanlar ve binalar paramparça olurken büyük ölçekli bir insanlık krizi giderek yaklaşıyor” ifadelerine yer veriliyor. Dağlık-Karabağ’ın Hankendi şehrinde araştırmacı olan 29 yaşındaki Varuzhan Geghamyan’ın daha önce iki kere bombalı saldırının köşesinden döndüğü kaydedilen haberde, yaşananlar eşi benzeri görülmemiş bir felaket olarak tanımlanıyor ve olaylar “cihatçılarla mücadele” olarak yorumlanıyor. Hankendi şehrinde birçok sivilin de hayatını kaybettiği belirtilen haberde, bölgenin her ne kadar Azerbaycan’a ait olsa da etnik olarak Ermeni kökenlilerin ağırlıkta olduğu vurgulanıyor. Yazı kapsamında incelenen mecralar arasında Amerika’nın bu çatışmaya dair en net tavrını Fox News ortaya koyuyor. ABD hükümeti her ne kadar iki tarafa ateşkes çağrısında bulunsa da Fox News yayınlarını Ermenistan lehine yapıyor. Fox News, genelde Trump’a yakın olmasına rağmen bu konuda demokratların büyük ölçüde Azerbaycan’ı ve Türkiye’yi suçladığını öne çıkartıyor. Senatodaki Demokratların Türkiye ve Azerbaycan’ın çatışmaları kışkırttığı yönündeki ifadelerine yer veriliyor.

Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşananlar bütün bu haberlerde anıldığı gibi etnik bir “çatışma” olmayı çoktan aştı. Zaten işin özünde Ermenistan’ın 30 yıldır Azerbaycan topraklarında sürdürdüğü bir işgal var. Türk medyasının aktif bir şekilde sahadan aktardığı bilgilere ve görüntülere göre Ermenistan sivilleri dikkate almadan saldırılarına devam ediyor. Suriye’de terör örgütü YPG’ye düzenlenen en ufak bir operasyonda harekete geçen Avrupa ve Amerika kamuoyu ise Ermenistan saldırıları karşısında genelde sessiz veya meseleye Ermeni cephesinden bakmayı tercih ediyor. Sivil katliamları ve işgali geçiştirme çabasındalar.


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası