İçinde bulunduğumuz coğrafyanın temas ettiği Ortadoğu, Doğu Akdeniz, Balkanlar, Kafkaslar bölgelerinde her yıl doğrudan bizi ilgilendiren önemli gelişmeler yaşanıyor. Dış politikada gündem o kadar hızlı değişiyor ki, gündemi takip edenler pek çok şeyi gözden kaçırabiliyorlar. Bu nedenle, dış politikadaki gelişmeleri yıllık biçiminde toplayan yayınlara ihtiyaç duyuluyor. Tam da bu ihtiyaca binaen SETA, 2009’dan bu yana düzenli olarak her yılın Türkiye açısından önemli dış politika gelişmelerini “Türk Dış Politikası Yıllığı” isimli eserde bir araya getirerek yayınlıyor. Türk Dış Politikası Yıllığı 2020, dış politikayla ilgilenenler için bir referans kaynak niteliğinde. On iki yıldır her sene yaşanan gelişmelerin alanlarında uzman isimler tarafından yorumlandığı yayının bu son sayısında da diğer sayılarda olduğu gibi dış politika iki bölümde inceleniyor.
Birinci bölüm, Türkiye’nin Arap isyanları sürecindeki dış politikası ile başlıyor ve denizler alanında Türkiye’nin politik tavrı ve konumu ile devam ediyor. Burhanettin Duran’ın imzasını taşıyan ilk makale, 2011’de başlayan Arap isyanlarının bastırılması ile başlayan yeni süreci ve iç savaş halini alan bu isyanların 10 sene sonra bile devam eden etkilerini ele alıyor. Ferhat Pirinççi tarafından ikinci makalede açıklanan Doğu Akdeniz meselesi, Türkiye’nin bu bölgedeki politikalarını tanımlamada yapılan “indirgemeci” yaklaşımlara karşı net bir itiraz ortaya koyarken, meselenin tüm taraflarını ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz politikasını net bir biçimde açıklıyor. Yücel Acer, Ege Denizi’ndeki sorunlara dair yazdığı makalesinde, Ege Adaları, kıta sahanlığı ve hava sahası konularında Yunanistan ile Türkiye arasındaki anlaşmazlıkları açıklayarak, Türkiye’nin müzakereden yana yaklaşımını anlatıyor. Serkan Balkan ve Murat Yeşiltaş, 1919’dan günümüze kadar olan zamanı kapsayan bir dönemi inceledikleri makalelerinde, Türk Deniz Kuvvetlerinin savunma merkezli bir kuvvetten taarruz merkezli bir kuvvete dönüşümünü nedenleriyle birlikte sunuyor.
İsmail Numan Telci ile Menderes Kurt’un makalesi Türkiye’nin Kızıldeniz politikası üzerine. Makale, on ikinci yüzyıldan günümüze uzanan süreçte Osmanlı’nın ve Türkiye’nin bölgedeki rekabet ortamında varlığı ile bölge ülkeleriyle ilişkilerini ele alıyor. Arzu Al, tarihte hiçbir devletin uzun süreli bir biçimde tamamına egemen olamadığı Karadeniz’de Türkiye’nin rolünü anlatıyor. Bununla birlikte Rusya, ABD ve NATO’nun genel itibariyle Karadeniz politikasının açıklandığı makale, uluslararası hukuk perspektifinden Karadeniz’e bakmamızı sağlıyor. İsmail Numan Telci’nin kaleme aldığı makale, birinci bölümün son analizi. Burada on altıncı yüzyıldan itibaren ele alınan Basra Körfezi politikalarının cumhuriyet dönemi Türk siyasetindeki yeri açıklanırken, Türkiye’nin KİK üyesi ülkelerle olan ilişkilerine de yer veriliyor. İran ve Irak ile kurulan ilişkiler için ayrı başlıklar açılan makale, Türkiye’nin Basra Körfezi bölgesi ülkeleri ile ilişkilerinin son 20 yılda nasıl “sıçradığına” da yer veriyor.
Kitabın ikinci bölümü, Türkiye’nin belirli ülkeler veya politik örgütlerle birebir ilişkilerini konu alıyor. Bu bölümde, Türkiye’nin dış politikasını halihazırda meşgul eden ihtilaflı alanlar, 2020’de kendine yer edinen olaylar ve anlaşmalarla inceleniyor. İkinci bölüm, Kemal İnat ile Mustafa Caner’in 2020’de Türkiye’nin İran politikasını analiz ettikleri makale ile başlıyor. İran ile kurulan iş birliklerinin açıklandığı makale, İran’dan ithal ettiğimiz enerjiyi ve yine İran ile enerji dışında yapılan ticari faaliyetleri açıklıyor. Türkiye’nin İran’a ihracatında bir düşüş meydana geldiği belirtilen makale, aynı şekilde Türkiye’nin İran’dan ithalatında da düşüş meydana geldiğini haber vererek, bu düşüşlerin sebeplerini açıklıyor. Recep Tayyip Gürler ile Mustafa Şeyhmus Küpeli, 2020’de Türkiye’nin Irak politikasını anlatıyor. Makale, Irak merkezi yönetimi ve IKBY ile kurulan ilişkilerden ayrı başlıklar altında bahsederken, Türkiye ile Irak arasındaki ekonomik iş birliği üzerinde duruyor. Oğuz Güngörmez, Türkiye’nin AB politikasını anlattığı makalesinde, Libya, Doğu Akdeniz, mülteci krizi gibi meselelere geniş yer veriyor. Hacı Mehmet Boyraz makalesinde, 2020’de çokça hareketlilik yaşanan Kıbrıs meselesini ve Doğu Akdeniz’de yaşanan gelişmeleri yazıyor. Kılıç Buğra Kanat, Türkiye’nin ABD politikasını; 1915 olayları, Doğu Akdeniz ve CAATSA yaptırımları çerçevesinde anlatıyor. Türkiye’nin 2020’de Ortadoğu’da karşılaştığı gelişmeler; Mısır, Yemen, Lübnan, Suriye, İsrail, Filistin ve Ürdün ekseninde konunun uzmanları tarafından aktarılıyor. Ayrıca Türkiye’nin AB ilişkileri, Rusya ve Kafkasya politikaları, Kıbrıs meselesinde yaşanan gelişmeler; Balkanlar, Afrika, Orta Asya ve Latin Amerika bölgeleriyle Türkiye’nin kurduğu ilişkiler detaylı bir biçimde mercek altına alınıyor. İkinci bölümün son makalesinde ise Türkiye’nin enerji alanındaki politikaları; Rusya, Azerbaycan, İran ve Irak ile Türkiye arasında yaşanan gelişmeler ekseninde anlatılıyor.
İki bölümde Türkiye’nin 2020’deki dış politikasında yaşananları toparlayan bu eser, yıl boyunca yaşanan gelişmelerin nedenlerini ve sonuçlarını, sonuçlara bağlı istatistiklerle birlikte okurlara sunuyor. Eser, dış politika ile ilgili herkes için bir başvuru kaynağı niteliğinde. Aynı zamanda dış politikada yer alan tartışmalı konuların uzmanlar tarafından değerlendirilmesiyle, dış politika literatürüne ciddi bir katkı sağlıyor.