Japonya'nın başkenti Tokyo'da düzenlenen 32. Yaz Olimpiyat Oyunları'nda Türk sporcular 2'si altın, 2'si gümüş ve 9'u bronz olmak üzere toplam 13 madalya alırken birçok ilki de yaşadı. 18 branşta 50'si kadın, 58'i erkek toplam 108 sporcuyla temsil edilen Türkiye’den oyunlara atletizmde 25, yüzmede 11, güreşte 9, yelkende 8, karatede 7, boks ve judoda 6'şar, tekvando ile artistik jimnastikte 5'er, atıcılıkta 4, bisiklet, halter ve okçulukta 2'şer, badminton, eskrim, kürek ve modern pentatlonda ise 1'er sporcu katıldı.
Takım sporlarında sadece A Milli Voleybol Takımı (12) mücadele etti. Ay-yıldızlı sporcular boksta 1'er altın ve gümüş, okçulukta 1 altın, karatede 1 gümüş, 3 bronz, güreşte 3 bronz, tekvandoda 2 bronz ve artistik jimnastikte 1 bronz kazandı. Milli sporcular, Tokyo 2020'de aldığı madalya sayısı bakımında Türkiye'nin 1948 Londra Olimpiyat Oyunları'ndaki 12 madalyalık rekorunu kırdı.
Madalya Gururları
2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları'nda madalya kazanan milli sporcular şöyle:
Altın: Mete Gazoz (Okçuluk), Busenaz Sürmeneli (Boks)
Gümüş: Eray Şamdan (Karate), Buse Naz Çakıroğlu (Boks)
Bronz: Hakan Reçber, Hatice Kübra İlgün (Tekvando), Ferhat Arıcan (Jimnastik), Rıza Kayaalp, Yasemin Adar, Taha Akgül (Güreş), Ali Sofuoğlu, Merve Çoban, Uğur Aktaş (Karate)
Olimpik Madalya Sayısı 104
Tokyo 2020'de çıkılan 13 kürsüyle Türkiye'nin toplam olimpik madalya sayısı 104'e yükseldi. Dünyanın en büyük spor organizasyonunda ilk kez Londra 1908'de temsil edilen Türkiye, Tokyo 2020'ye kadar 6 farklı branşta 39 altın, 25 gümüş ve 27 bronz olmak üzere 91 madalya topladı. Ay-yıldızlı sporcuların Tokyo'da aldığı 2'şer altın ve gümüş ile 9 bronz madalyayla bu sayı toplamda 104'e ulaştı. Toplam altın madalya sayısı 41 olurken, gümüş 27, bronz ise 36'ya çıktı.
Olimpiyat Koleksiyonuna 3 Branştan İlk Katkı
Türkiye'nin olimpiyat madalyası alan branş sayısına Tokyo 2020'de 3 branş eklendi. Tokyo 2020'ye kadar Türkiye adına olimpiyatlarda kazanılan toplam 93 madalyanın tamamı atletizm, boks, güreş, halter, judo ve tekvando branşlarında gelmişti. Tokyo'da bu spor dallarına okçuluk, artistik jimnastik ve karate de eklendi. Toplam madalya sayısı 104'e, Türkiye'nin olimpik madalya koleksiyonuna katkı yapan branş sayısı ise 9'a yükseldi.
İlklerin Organizasyonu
32. Yaz Olimpiyat Oyunları, Türkiye adına birçok ilke de sahne oldu. Milli sporculardan Mete Gazoz okçulukta, Ferhat Arıcan da artistik jimnastikte Türkiye'ye tarihinin ilk madalyalarını kazandırdı. İlk kez Tokyo'da temsil edilen karatede ise Türkiye, 4 madalya topladı. Güreşte Yasemin Adar, boksta ise Busenaz Sürmeneli ile Buse Naz Çakıroğlu, Türkiye’ye bu branşlarda madalya getiren ilk kadın sporcular oldu. Busenaz Sürmeneli'nin altın madalyası, aynı zamanda Türk boks tarihinin ilk olimpiyat şampiyonluğu olarak kayıtlara geçti.
Tarihinde ikinci kez olimpiyatta mücadele eden A Milli Kadın Voleybol Takımı, ilk kez gruptan çıkarak çeyrek final oynadı. "Filenin Sultanları" çeyrek finalde Güney Kore'ye elense de mücadelesi, takım ruhu ve hırsıyla takdir topladı. Artistik jimnastikte mücadele eden İbrahim Çolak, Ferhat Arıcan, Adem Asil ve Ahmet Önder, toplamda 7 final mücadelesi verdi. Milli sporcuların finale kalması, Türk jimnastiği adına olimpiyat tarihinde bir ilk oldu.
Atletizmde erkekler sırıkla atlamada Ersu Şaşma, bu branşta finale çıkan ilk Türk sporcu olarak tarihe geçti. Genç atlet, finalde 14 sporcu arasında 10. oldu. Kadınlar cirit atmada finalde mücadele eden milli atlet Eda Tuğsuz, az bir farkla kürsüyü kaçırdı ve olimpiyat dördüncüsü oldu. Eda, bu derecesiyle atletizmde olimpiyatlarda ilk 4'e giren 5. Türk sporcu unvanını elde etti. Üç adım atlamada Necati Er, Londra 1948'de üç adım atlamada bronz madalya kazanan Ruhi Sarıalp'ten 73 yıl sonra bu branşta final gören ilk Türk atlet oldu. Necati, finaldeki performansıyla 6. sırada yer aldı.
En Başarılı Sporcular Naim Süleymanoğlu ve Halil Mutlu
Türkiye'nin olimpiyat oyunları tarihinde en başarılı sporcuları ise Naim Süleymanoğlu ve Halil Mutlu’dur. Üçer kez altın madalya kazan Milli halterciler birincilik kürsüsüne en fazla çıkan sporcular olarak tarihe geçti. 1988 Seul, 1992 Barcelona ve 1996 Atlanta'da üç kez üst üste zirvede yer alan Naim Süleymanoğlu adını hem Türk hem de dünya spor tarihine altın harflerle yazdırmış, Halil Mutlu ise 1996 Atlanta, 2000 Sidney ve 2004 Atina'da altın madalyaya ulaşarak, Naim Süleymanoğlu'nun başarısını tekrarlamıştı.
Artan Tesisler Başarı Getirdi
Günümüzde olimpiyatların ekonomik yönü oldukça önemli. Bu dev organizasyona ev sahipliği yapan ülkeler hem televizyon yayınlarından hem de turistik faaliyetlerden dolayı önemli gelir elde ediyor. Ayrıca olimpiyatı gerçekleştiren ülkeler; tesisleşme, altyapı, kültür ve turizm açısından hızlıca gelişme fırsatı bulurken uluslararası imajlarını da güçlendirmiş oluyor.
Son dönemde Formula 1 yarışlarına ev sahipliği yaparak imaj çalışmalarına ağırlık veren Türkiye, spor faaliyetleriyle de öne çıkmayı hedefleyen ülkeler arasında kendine yer edinmeye çalışıyor. Turizm, tanınırlık ve ekonomik katkılarını düşünecek olursak büyük yatırımların gerekliği olduğu bu alanda, ülkemizdeki gelişmeler umut verici.
2002 öncesine kadar 595 olan futbol sahası sayısı bugün itibari ile bin 365’e ulaşmış durumda. 32 stadyumun yapımı tamamlanmış, 11’inin devam etmekte, 3 stadyum ise ihale aşamasında. Aralarında Trabzon, İzmir Atatürk, Vodafone Park ve Bursa gibi modern stadyumların da olduğu çok sayıda yapı Türk sporuna kazandırılmış durumda. 2002 öncesine kadar 372 olan spor salonu sayısı, 904’e yükseldi. Mersin Servet Tazegül Spor Salonu, Rize Spor Kompleksi ve Samsun Bovling Salonu bunlardan sadece birkaçı.
Atletizm ve Yüzmeye Büyük Yatırım
Türkiye’nin belki de en fazla yatırım yaptığı spor alanları atletizm ve yüzme. 2002 öncesinde 46 olan yüzme havuzu sayısı 2021’de 175’e çıktı. Ayrıca Türkiye genelinde halen devam etmekte olan portatif yüzme havuzu projelerinin tamamlanması ile birlikte ülke genelinde yüzme havuzu sayısı 279 oldu. Portatif yüzme havuzlarıyla birlikte Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın yürüttüğü “Yüzme Bilmeyen Kalmasın” projesi kapsamında Türkiye genelinde 81 ilde yüzme bilmeyen gençler ve çocuklar yüzme kurslarına kazandırıldı. 2002 öncesinde Türkiye genelinde sadece 12 adet atletizm pisti varken günümüzde bu sayı 56’ya ulaştı.
Türkiye’nin tesisleşme anlamında son 20 yılda yaptığı yatırımlar, meyvesini sportif başarı anlamında yeni gösteriyor. Kurulan Türkiye Olimpiyatlara Hazırlık Merkezleri (TOHM) ile doğrudan olimpiyatlarda yarışması planlanan sporculara, olimpik hazırlık imkanı sağlandı. 2000 Olimpiyatlarından sonra Türkiye olimpiyatlarda toplamda 40 madalya kazanarak, neredeyse cumhuriyet tarihi boyunca kazanılan madalya sayısının 3’te 2’sini bu dönemde yakaladı. 2000’de Türkiye’nin olimpiyatlar dahil uluslararası müsabakalarda kazandığı toplam madalya sayısı bin 117 iken, koronavirüs salgını nedeniyle ertelenen spor müsabakaları öncesi yani 2019’da bu sayı 8 bin 808’e ulaşmıştı.
2002’de 66 bin 356’sı kadın olmak üzere toplam 278 bin 46 lisanslı sporcu varken, 2021 verilerine göre ülkemizdeki lisanslı sporcu sayısı 10 milyon 116 bin 401’e, faal sporcu sayımız ise 1 milyon 665 bin 969 kişiye ulaştı. 2002’de 6 bin 35 olan spor kulübü sayımız ise 20 yıl içerisinde yaklaşık 3 kat artarak 18 bin 977 oldu.