Kriter > Kitaplık |

Türkiye Kitap Okumayı Seviyor


Türkiye kitap okumayı her geçen gün daha çok seviyor. Bu durumu hem veriler hem de okuma kültürü üzerine yapılan çalışmalar doğruluyor.

Türkiye Kitap Okumayı Seviyor

Okuma Kültürünü Yaygınlaştırma Platformu’nun (OKUYAY), KONDA’ya yaptırdığı “Türkiye Okuma Kültürü Araştırması 2019” ülkemizdeki kitap okuma alışkanlıklarını anlamak için kıymetli bir çalışma. Kapsamlı bir saha çalışmasına dayanan raporda evdeki kitap sayısından son okunan kitaba, tercih edilen dergilerden sosyal medya alışkanlıklarına kadar birçok konuya değinilmiş. Özellikle okunacak kitabın nasıl seçildiği, nereden alındığı, kütüphane ve kitap fuarına, alışkanlıklara dair sorulara verilen cevaplar Türkiye’de yayıncılığın durumuna da ışık tutuyor. Okur alışkanlıklarının da ölçüldüğü rapordan dikkat çeken bazı noktalar şöyle:

  • Türkiye’de kitap okunmuyor laflarını bir kenara bırakmanın zamanı geldi. Bir Türk on yılda bir kitap bitiriyor gibi saçmalıklar bir kez daha çürütüldü. Türkiye’de kitap okunuyor ve her geçen gün de kitap okuma oranları artıyor, daha fazla kitap raflarda kendisine yer buluyor.
  • Arkadaş tavsiyesi, kitap seçiminde en önemli dinamik. Beğendiğiniz herhangi bir kitabı ilgilisiyle paylaşarak aslında o yazara ve yayınevine büyük bir iyilik yapıyorsunuz.
  • Yayınevleri sosyal medyaya büyük yatırım yapıyor ancak çalışmanın sonuçlarına göre kitap seçiminde sosyal medya o kadar da etkili görünmüyor.
  • Bir yazar için kitabının prestijli bir yayınevinden basılması kıymetlidir. Bunu sağlamak için bazı yazarlar araya tanıdıklarını sokar hatta bazıları -genellikle tutmasalar da- bir miktar kitaptan alacakları sözünü verirler. Kitap okurların tarafına geçtiğimizde araştırma sonuçlarına göre kitapseverlerin çok da yayınevlerine aidiyet duymadıkları görünüyor. Okurlar kitabı hangi yayınevinin bastığıyla çok fazla ilgilenmiyor. Bu açıdan özellikle ilk eserleri için yayınevi bulmakta zorlanan yazar adaylarının eserlerine odaklanmaları daha doğru olacak.
  • Araştırmanın ortaya koyduğu bir diğer ilginç sonuca göre kitap okuyanlar aynı zamanda sosyal medyayı da çok kullanıyor. Yani sosyal medyada vakit geçirmekle kitap okumak birbirinin alternatifi olarak görülmüyor. Hatta tamamlayıcısı gibi. Öyle anlaşılıyor ki Instagram’da kahve fincanının yanında paylaşılan Kürk Mantolu Madonna’ların hepsi okunmuş.
  • Düzenli kitap okuyanların kitap fuarlarını sürekli takip ettiği ve buradaki indirimleri yazar etkinliklerini kovaladıkları düşünülür. Ancak rapordaki verilere göre bu doğru değil. Düzenli okurların sadece yüzde 15’i kitap fuarlarını takip ettiklerini söylemiş. Bu veri aynı zamanda kitabevleri, kitap satış zincirleri ve internetten kitap satan web sitelerinin gördüğü teveccühle de doğrulanıyor.
  • Raporun bir iddiası da Türkiye’de 10 milyon civarı dergi okurunun olduğu. Daha çok bilim, teknoloji, coğrafya, gezi, mizah ve edebiyat dergileri tercih ediliyor. Bu rakamlar dergi yayıncılığı anlamında da hem ciddi bir pazarın hem de bu alanda önemli bir potansiyelin olduğunu gösteriyor.

 

Burada Türkiye Okuma Kültürü Araştırması 2019 raporunun resmi makamlarca ya da Kültür Bakanlığı tarafından hazırlanmadığının altını çizelim. 2011’de kapsamlı bir rapor yayımlayan bakanlığın yeni bir araştırma için hazırlık yaptığı kulislerde konuşuluyor.

 

KHK’lılar Okuma Oranını Düşürdü mü?

“Türkiye Okuma Kültürü Araştırması 2019” raporunun içeriği bir yana raporu tanıtmak için çıktığı bir programda Yayıncılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Kocatürk şu tuhaf sözleri sarf etti: “KHK’lar ile üniversitelerden hem kitaplarımızı okutan hem de kitapları yazan insanlar uzaklaştırıldı. Akademik yayınlarımızın satışı düştü. Yeni gelen insanlar, çağdaş eğitimin kitapla yapılması gerektiğinin farkında değiller. İnceleme-araştırma kitaplarındaki düşüş nedenlerinden birisi de budur.”

Kenan Kocatürk’ün KHK ile üniversiteden uzaklaştırılanlar için sadece okuyan, yazan ve kitap okutan insanlarmış gibi bahsetmesi bir yana görevine devam eden, terör örgütlerini savunmayan ya da onları aklamaya çalışmayan saygın akademisyenlerden hiç kitapla alakaları yokmuş gibi bahsetmesi en hafif tabirle yakışıksız. “Yeni gelen insanlar”ın eğitime dair farkındalıklarını nasıl ölçtüğü de belli değil.

Öte yandan Kocatürk konuşmasında inceleme-araştırma kitaplarındaki düşüşten bahsediyor ama 2019 bandrol istatistiklerinde “araştırma-inceleme” alanında yüzde 6,5’lik bir artış söz konusu. Üstelik artış sadece bu alanda değil genel toplama da yansımış. Türkiye’de yayıncılık büyümeye devam etmiş.

GRAFİK 1: Yıllara Göre Bandrol Verileri Kaynak: YAYFED

GRAFİK 1: Yıllara Göre Bandrol Verileri Kaynak: YAYFED

TABLO 1: 2019’da Bandrol Alınan Eserlerin Türlere Göre Dağılımı Kaynak: YAYFED

TABLO 1: 2019’da Bandrol Alınan Eserlerin Türlere Göre Dağılımı Kaynak: YAYFED

 

 

M. Mücahit Küçükyılmaz, Türkiye’de Güvenlik Bürokrasisi ve Medya, Polis Akademisi Yayınları, 2020  Ali Değirmenci (Söyleşi), Teoman Duralı Kitabı: Öyle Geçer Ki Zaman, Turkuvaz Kitap, 2020

Yeni Çıkanlar

  • Mücahit Küçükyılmaz, Türkiye’de Güvenlik Bürokrasisi ve Medya, Polis Akademisi Yayınları, 2020
  • Ali Değermenci (Söyleşi), Teoman Duralı Kitabı: Öyle Geçer Ki Zaman, Turkuvaz Kitap, 2020

Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası