Bugünden geçmişe dönüp baktığımızda özellikle ülkemizin son çeyrek yüzyıldaki toplumsal, siyasal, ekonomik ve sosyolojik dinamiklerini büyük ölçüde etkileyen bir AK Parti iktidarı gerçekliğinin yadsınamaz olduğunu görüyoruz. Hakikaten de 2002’den bu yana 15 farklı seçimi (genel, yerel, başkanlık ve referandum) arka arkaya kazanarak, birçok alanda Türkiye’yi dönüştürürken kendisi de dönüşen AK Parti, Türk siyasi tarihinde derin izler bırakıyor. Bununla birlikte AK Parti politikalarının ve iktidar pratiklerinin ele alınarak entelektüel bir çerçevede tartışılması ve incelenmesi ise toplumsal ve siyasal kültürümüz açısından elzemdir. İşte akademik ve bilimsel açılardan ihtiyaç duyulan ve adeta bir “zorunluluk” olarak beliren bu konuyu çalışma alanı olarak seçen AK Parti ve Türkiye’nin Dönüşümü başlıklı iki ciltlik eser, SETA Vakfı tarafından yayınlanarak literatürdeki yerini almış bulunuyor.
Her iki cildin de editörlüğünü Nebi Miş, Burhanettin Duran ve Abdurrahman Babacan üstlenirken, ilk cildin “Siyaset” ve “Dış Politika” konularına ikinci cildin ise “Ekonomi” ve “Toplum” alanlarına odaklandığını görüyoruz. Her iki ciltte de 2002 sonrasında Türkiye’de her alanda yaşanan “dönüşümler” ana temayı oluştururken, eserin editörlerce kaleme alınan “Önsöz” kısmında belirtildiği üzere; “Kitapta sadece AK Parti dönemi, politika, icraat, kalkınma ve yatırım konularının envanterinin çıkarılması değil aynı zamanda siyasetin ve toplumun dönüşümü de merkeze alınıyor.” Eserin ayrıca bahse konu zaman diliminde (son 21 yıl) ülkemizdeki temel dinamikleri bütüncül bir yaklaşımla ve bir arada ele alması da onu alanındaki diğer çalışmalardan farklılaştırarak öne çıkarıyor.
Bahse konu eserin ilk cildi ifade ettiğimiz üzere iki temel bölümden oluşuyor ve “Siyaset” başlıklı ilk bölümde, AK Parti iktidarının ilk günlerinden bu yana Türkiye’de gündem olmuş önemli kırılma noktalarına, dönüşümlere ve kilometre taşlarına dikkat çeken spesifik çalışmalar yer alıyor. Örnek vermek gerekirse; yeni anayasa tartışmalarından AK Partili yıllarda yerel yönetimlerdeki dönüşüme, kamu yönetimindeki teknolojik yenilikler ve dijitalleşmeden insan hakları hukukuna kadar birçok konu bu bölümdeki makalelerin odaklandığı konulardan sadece birkaçı. Bölümün en başında Burhanettin Duran’ın kaleme aldığı “AK Parti ve Türkiye’nin Geleceği” başlıklı makalede ifade edildiği gibi 2002’den bu yana her krizi, siyasetin alanını genişleterek sonuçlandıran AK Parti, her alanda toplumu dönüştürürken 21 yıllık kesintisiz iktidardan sonra “Türkiye Yüzyılı” vizyonu ve söylemi ile geleceği kucaklamaktadır. Yine muhalefetin “Cumhuriyet’in İkinci Yüzyılı” programını eski sisteme dönüş çabası olarak görürken, kendisine “yeni bir siyaset, toplum ve devlet vizyonu” ortaya koyma hedefi belirlemiştir.
İlk ciltteki ikinci bölümde ise “Dış Politika” ana başlığı altında toplam 8 makalede AK Parti dönemi Türk dış politikasının kapsamlı bir incelemesi okuyucuya sunuluyor. Bu bölümdeki ilk makalede Murat Yeşiltaş, “AK Parti dönemi Türk dış politikasındaki jeopolitik söylemin dönüşümünü” açıklarken, Kemal İnat ve Burhanettin Duran birlikte kaleme aldıkları “Bölgesel ve Küresel Meydan Okumalar Karşısında Türk Dış Politikası” başlıklı çalışmada küresel ve bölgesel dengeleri gözeten kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Oldukça detaylı bir dosya konusu olan “Dış Politika” alanında yine AK Parti döneminde Avrupa Birliği (AB) ile olan ilişkileri, Ortadoğu bölgesine yönelik politikayı ya da 2002 sonrası Türk savunma sanayiindeki dönüşümü konu olan önemli çalışma ve analizler de bu bölümün diğer konu başlıklarından.
AK Partili yılların her alandaki kapsamlı bir perspektifini sunarak okuyucuyu bilinçlendiren bu bilimsel eserin ikinci cildinde ise ekonomik ve sosyal/toplumsal alanlardaki dönüşüme yer veriliyor. İkinci ciltteki “Ekonomi” başlığı altındaki toplam 6 makalede, yaklaşık 21 yılın iktisadi bir röntgeni çekilirken, enerjiden tarıma, endüstriden teknolojik yatırımlara birçok konu, alanındaki uzmanlar ve akademisyenlerce masaya yatırılıyor. İkinci ciltteki bu bölüme biraz daha yakından göz attığımızda örneğin; Yunus Şahbaz’ın kaleme aldığı “AK Parti Döneminde Kalkınma ve Yatırımlar” gibi veya Bilal Bağış’ın hazırladığı “2002 Sonrası Ekonomi Politikalarının Dönüşümü” gibi daha kapsayıcı, ekonomik konular hakkında genel bir çerçeve çizen genel ve özetleyici çalışmaların da okuyucusuna sunulduğunu görüyoruz. İkinci ciltteki diğer ve son bölüm olan “Toplum” kısmında AK Parti iktidarı boyunca değişen/dönüşen toplumsal ve sosyolojik dengelerle beraber sosyal politikalar, eğitim, kadın, aile ve kentleşme gibi siyaset ve toplum etkileşimine dair önemli konularla ilgili çalışma ve analizlere rastlıyoruz. Bu kısımda Hasan Hüseyin Yıldırım’ın “AK Partili Yıllar: Sağlık Politikaları” gibi ya da Metin Özkan’ın “İktidar ve Kültür: AK Partili Yıllarda Kültür Politikalarına Yön Veren Temel Dinamikler” gibi parantez açan daha spesifik makalelerin yer aldığını da söylememiz gerekiyor.
Türk siyasetine damga vurmuş AK Parti’nin 21 yıllık kesintisiz iktidarının “Siyaset”, “Dış Politika”, “Ekonomi” ve “Toplum” alanlarındaki dönüştürücü ve yenilikçi etkisini kapsayıcı ve bütüncül bir bakış açısıyla ele alarak okuyucusuna sunan iki ciltlik AK Parti ve Türkiye’nin Dönüşümü isimli bu seçkin eser hakkında netice olarak maddeler halinde şunları belirtebiliriz:
- Eserin her iki cildi de editoryal olmakla birlikte içeriğindeki kalabalık uzman akademisyen grubunun kaleme aldığı bilimsel açıdan nitelikli ve zengin makaleler literatüre değerli bir katkı sunuyor,
- Kitap (her iki cilt) AK Parti’nin uzun dönemli/erimli iktidarını mümkün kılan dinamikleri seçimler, demokratikleşme, dış politikadaki kapasite gelişimi, kadın ve aile, şehirleşme, tarım, enerji, ekonomik kalkınma gibi geniş bir yelpazede inceleyerek kapsamlı bir bakış açısı kazandırıyor,
- Eserin odak noktası her ne kadar 2002 sonrası Türkiye’de her alanda yaşanan dönüşümler olsa da toplumu ve siyaseti dönüştürürken kendisi de dönüşen AK Parti ve Erdoğan siyasetinin istisnai kodları da temel belirleyici dinamikler olarak ele alınıyor,
- Ve son olarak; eserdeki toplam 2 cilt ve 4 bölümde her konu ve başlıkta (ekonomi, siyaset, dış politika) ele alınan hususlar, küresel düzeyde yaşanan değişimler dikkate alınarak karşılaştırmalı ve kapsayıcı bir perspektifle analiz ediliyor.
