Kriter > Dosya > Dosya / Suriye |

Türkiye’ye Terör İhracı: Suriye Krizi ve PYD/YPG Örneği


YPG’nin Suriye kuzeyinde ve Türkiye’de gerçekleştirmiş olduğu terör saldırıları Türkiye’nin ulusal güvenliğine ciddi bir tehdit oluşturuyor. Veriler Türkiye’nin PKK/YPG terör örgütünden algıladığı tehdit seviyesinin neden artığını ve bu durumun bir sonucu olarak Suriye sınırları içinde gerçekleştirilen terörle mücadele operasyonlarının haklılığı ve gerekliliğini açık bir şekilde ortaya koyuyor.

Türkiye ye Terör İhracı Suriye Krizi ve PYD YPG Örneği
YPG/PKK, Tel Abyad’ın sanayi bölgesinde sivil halka bombalı araçla saldırdı. (Bekir Kasım/AA)

2023’te 100. yaşını kutlayacak olan Türkiye Cumhuriyeti, kuruluşundan bugüne kadar birçok terör örgütü ve terör saldırısının hedefi oldu, olmaya da devam ediyor. Günümüz itibarıyla bakıldığında bu terör örgütlerinin başında 1978’de kurulan ve ilk büyük eylemlerini Şemdinli ve Eruh saldırılarıyla 1984’te gerçekleştiren PKK terör örgütü bulunuyor. Kurulduktan sonra Türkiye, Irak, İran ve Suriye’de faaliyet yürüten PKK, özellikle Suriye rejimi tarafından Türkiye’ye karşı desteklendi. Bu anlamda Abdullah Öcalan’ın Suriye’de faaliyet göstermeye başladığı 1979’dan, Suriye ile Türkiye arasında, Suriye devletinin verdiği desteği kesmesini sağlayan “Adana Mutabakatının” imzalandığı 1998’e kadar PKK, Suriye’yi bir üs olarak kullandı. Ancak tarih, beslenen terör örgütlerinin bir gün besleyenleri de vuracağı gerçeğiyle Suriye’yi de yüzleştirdi.

2011’de Arap Baharının Suriye topraklarına sıçraması ve kısa süre içinde önce iç savaşa sonrasında ise küresel ve bölgesel aktörlerin de dahil olduğu bir vekalet savaşına evrilmesi, PKK/YPG’nin örgütsel kapasitesini geliştirmesi ve alan hakimiyetini genişletmesi noktasında önemli bir kırılma noktası oldu. PKK’nın Suriye uzantısı olan ve 17 Ekim 2003’te PKK elebaşı Abdullah Öcalan’ın talimatları doğrultusunda PKK 8. kongresinde alınan kararlar sonucu kurulan “Demokratik Birlik Partisi (PYD)”, 2004’te silahlı kanadı olarak görev yapacak olan YPG’yi (Halk Savunma Birlikleri) kurdu. PKK/KCK mensubu birçok terörist ise özellikle Suriye krizinin başlamasından sonra PYD/YPG saflarına geçiş yaptı. 2010’lara kadar adı pek duyulmayan YPG, Suriye’deki iç savaş ortamında DEAŞ’ın önemli bir coğrafi alanı ele geçirmesi sonrasında Suriye’deki mevcut otorite boşluğunu ve DEAŞ ile mücadele bahanesini fırsat bilerek bu örgüte savaş ilan etti ve adını tüm dünyaya duyurdu.

ABD ve Batılı diğer devletlerin hava saldırıları ve lojistik destek verdikleri YPG’nin karadan saldırıları sonucunda, ele geçirdiği topraklardan çekilmek zorunda kalan DEAŞ’ın yerine YPG güçleri yerleşti. Ayrıca YPG, DEAŞ’tan temizlenen yerlere yerleşerek sadece alan hakimiyetini genişletmekle kalmadı, başta ABD olmak üzere birçok Batılı devletten önemli miktarda silah ve maddi yardım ile askeri eğitim de aldı, almayı da sürdürüyor. Örneğin, 2017’den itibaren YPG, ABD tarafından faaliyete geçirilen DEAŞ ile mücadelede eğit-donat programı kapsamında ABD savunma bütçesinden her yıl önemli miktarlarda ödenek almaktadır. Nitekim 2022’de YPG, ABD savunma bütçesinden 177 milyon dolar ödenek almıştır. Öte yandan, PKK uluslararası alanda devletlerin çoğu tarafından bir terör örgütü olarak kabul edilirken onun Suriye uzantısı olan YPG, DEAŞ ile mücadele adı altında tüm dünya kamuoyunda olumlu bir imaja sahip olmayı başarmıştır. Tüm bunlar YPG’nin bir terör örgütü olarak kabul edilmemesini sağlarken, örgüte de etki kapasitesinde önemli büyümeler getirdi.

 

HARİTA 1. 2022 SURİYE ETKİ ALANLARI

PYD/YPG Terör Örgütü Tarafından Gerçekleştirilen Terör Saldırıları

YPG’nin Suriye’de kontrol altına aldığı toprakların Suriye kuzeyinde, yani Türkiye sınırında olması Türkiye’nin PKK/YPG terör örgütünden algıladığı tehdit seviyesinin artmasına neden olmuştur. Nitekim Türkiye’nin maruz kaldığı PYD/YPG kaynaklı terör saldırıları incelendiğinde Türkiye’nin bu tehdit algılayışındaki haklılığı da ortaya çıkıyor. Bu bağlamda açık kaynak istihbaratına dayalı bir veri tabanı olan “Terörizm Analiz Platformu (TAP)” verilerine göre (bkz. Grafik 1), PYD/YPG’nin Türkiye’ye yönelik doğrudan terör saldırılarına ilk olarak 2012’de başladığı görülüyor. 2012 ve 2014’te Türkiye kontrolündeki alanlara ya da Türk unsurlarına yönelik birer terör saldırısı gerçekleştiren PYD/YPG bu saldırılarını 2016 itibariyle artırmaya başladı. 2016’da 4 terör saldırısı gerçekleştiren PYD/YPG, 2017’ye gelindiğinde saldırı sayısını keskin bir artışla 143’e çıkardı. 2018’de ise 297 terör saldırısı ile ilk defa PKK’nın aynı yıl içinde gerçekleştirmiş olduğu saldırı sayısının üzerine çıkan YPG, bu tarihten sonra da saldırılarını sürdürdü. Bu bağlamda YPG’nin 2018 sonrası terör saldırılarına bakıldığında 2019’da 373, 2020’de 224, 2021’de 151 ve 2022’nin ilk 6 ayında ise 71 terör saldırısı gerçekleştirdiği görülüyor. Veriler toplu bir şekilde dikkate alındığında PYD/YPG’nin kuruluşundan günümüze kadar geçen süre içinde Türkiye’nin kontrolü altındaki yerlerde ya da Türk unsurlarına karşı toplamda bin 265 terör saldırısı gerçekleştirdiği ortaya çıkıyor.

 

GRAFİK 1. 21.09.2003 – 22.06.2022 ARASINDA PYD/YPG YILLIK SALDIRI SAYILARI

Grafik 1’de görüldüğü üzere YPG saldırı sayılarında 2019’a kadar sürekli bir artma durumu söz konusu iken 2019 sonrasında saldırı sayılarında kayda değer bir düşüş mevcut. Bu durumun nedeni, Türkiye’nin her geçen gün artan YPG terör saldırıları karşısında harekete geçerek karşı operasyonlara başlamasıdır. Zira Türkiye artan YPG terör tehdidi ve Suriye’nin kuzeyinde bir terör koridoru kurulma riskinin ortaya çıkması üzerine, Suriye sınırları içinde 2018’de Zeytin Dalı, 2019’da ise Barış Pınarı harekatlarına başlamıştır.

 

HARİTA 2. 21.09.2003 - 22.06.2022 ARASINDA YPG SALDIRILARININ COĞRAFİ DAĞILIMI

PYD/YPG’nin gerçekleştirmiş olduğu saldırıların Türkiye için oluşturduğu tehdidi gösterebilmek için saldırılara ilişkin diğer verilerin de ortaya konması önemlidir. Bu bağlamda Terörizm Analiz Platformu’nun, PYD/YPG saldırılarına ilişkin verilerine göre PYD/YPG tarafından gerçekleştirilen bin 265 saldırının 94 tanesi Türkiye sınırları içinde gerçekleşirken, bin 165’i Suriye’nin kuzeyinde 6 tanesi ise Suriye’nin daha iç kesimlerinde gerçekleşti. Türkiye’de PYD/YPG terörüne en fazla maruz kalan iller ise Şanlıurfa (29), Hatay (23), Kilis (21) ve Mardin (16) oldu.

 

HARİTA 3. 21.09.2003 - 22.06.2022 ARASINDA TÜRKİYE SINIRLARI İÇİNDEKİ YPG SALDIRILARININ COĞRAFİ DAĞILIMI

Bu saldırıların 748’i kentsel güvenlik ortamında, 515’i kırsal güvenlik ortamında gerçekleştirildi. 2 terör saldırısının ise hangi güvenlik ortamında gerçekleştirildiğine dair net bir veriye ulaşılamadı.

 

GRAFİK 2. 21.09.2003 - 22.06.2022 ARASINDA PYD/YPG TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN SALDIRILARIN GÜVENLİK ORTAMINA GÖRE DAĞILIMI

Öte yandan gerçekleştirilen saldırıların hedef tipi de PYD/YPG saldırılarının analizi açısından önemli bir diğer husus. Bu anlamda Grafik 3’te de görüldüğü üzere PYD/YPG saldırılarının 718’inde “sivil kişiler ve sosyal alanlar”ın hedef alındığı anlaşılıyor. PYD/YPG’nin ağırlıklı olarak sivil kişileri ve sosyal alanları hedef alarak bölgeyi istikrarsızlaştırmasının arka planında;

  • Suriye’nin kuzeyinde Türkiye’nin oluşturmaya çalıştığı güvenli bölge girişimini boşa çıkarma çabası
  • Arap ve Türkmen nüfusu bölgeden uzaklaştırarak bölgenin demografik yapısını değiştirme isteği
  • Evlerini terk etmek zorunda kalan Suriyelilerin geri dönüşlerini önlemek istemesi gibi hedefler bulunuyor.

Bu hedef tipini 323 saldırı ile “devlet dışı silahlı gruplar” takip ediyor. Bu saldırıların çoğu ise Suriye Milli Ordusu’na (SMO) yönelik olarak gerçekleştirildi. Bunların dışında YPG’nin 84 saldırıda “Taktik ve Operasyonel Askeri Tesisleri”, 54 saldırıda ise “Taktik ve Operasyonel Askeri Birlikleri” hedef aldığı görülüyor. Saldırı gerçekleştirilen askeri tesisler, Türkiye’nin güvenli bölge sınırları içerisinde kurduğu geçici askeri üsler iken, 54 saldırıda hedef alınan askeri birlikler ise Türk Silahlı Kuvvetleri’dir.

 

GRAFİK 3. 21.09.2003 - 22.06.2022 ARASINDA HEDEF TİPİNE GÖRE PYD/YPG SALDIRI SAYILARI

Örgütün başvurduğu saldırı yöntemleri de PYD/YPG’nin örgütsel kapasitesini ortaya koyması açısından önem arz eden bir başka unsur. PYD/YPG terör örgütü bu saldırıların 261’ini Silahlı Mukabele, 204’ünü Bombalı Araç Saldırısı, 177’sini havanlı saldırı, 172’sini el yapımı patlayıcı (EYP) saldırısı, 86’sını uzun mesafeli roket saldırısı, 79’unu adam kaçırma, 77’sini taciz ateşi, 70’ini baskın, 32’sini bombalı saldırı, 28’ini kaçırma ve infaz, 21’ini ise güdümlü tanksavar füze saldırısı şeklinde gerçekleştirdi. (bkz. Grafik 4) Geriye kalan 58 saldırı ise pusu, roketatarlı saldırı, suikast, bombalı araç ile intihar saldırısı, kundaklama, intihar yeleğiyle saldırı, silahlı insansız hava aracı (SİHA) saldırısı, gasp ve kimyasal saldırılardan oluşuyor. Başvurulan saldırı yöntemlerine bakıldığında örgütün çok çeşitli saldırılar gerçekleştirebilecek askeri yeteneğe ve maddi yeterliliğe sahip olduğu açık bir şekilde anlaşılıyor.

 

GRAFİK 4. 21.09.2003 - 22.06.2022 ARASINDA SALDIRI TİPİNE GÖRE PYD/YPG SALDIRI SAYILARI

Son olarak PYD/YPG’nin gerçekleştirmiş olduğu bu saldırılar sonucunda hayatını kaybeden kişi sayılarına bakıldığında; 2016’da 4 kişi (sivil), 2017’de 39’u sivil 1’i güvenlik görevlisi olmak üzere 40 kişi, 2018’de 13’ü güvenlik görevlisi 131’i sivil olmak üzere 144 kişi, 2019’da 19’u güvenlik görevlisi 181’i sivil olmak üzere 200 kişi, 2020’de 15’i güvenlik görevlisi 208’i sivil olmak üzere 223 kişi, 2021’de 12’si güvenlik görevlisi 121’i sivil olmak üzere 133 kişi ve 2022’nin ilk altı ayında 7’si güvenlik görevlisi 21’i sivil olmak üzere 28 kişi hayatını kaybetti. Genel toplamda ise 67’si güvenlik görevlisi 705’i sivil olmak üzere 772 kişi PYD/YPG terör saldırıları sonucunda can verdi.

 

GRAFİK 5. 21.09.2003 - 22.06.2022 ARASINDA PYD/YPG SALDIRILARI SONUCU HAYATINI KAYBEDEN KİŞİ SAYISI (YILLIK)

Ayrıca gerçekleştirilen bu saldırılarda, 2017’de 8’i güvenlik görevlisi 43’ü sivil olmak üzere 51 kişi, 2018’de 22’si güvenlik görevlisi 434’ü sivil olmak üzere 456 kişi, 2019’da 21’i güvenlik görevlisi 738’i sivil olmak üzere 759 kişi, 2020’de 21’i güvenlik görevlisi 704’ü sivil olmak üzere 725 kişi, 2021’de 8’i güvenlik görevlisi 394’ü sivil olmak üzere 402 kişi ve 2022’nin ilk altı ayında 5’i güvenlik görevlisi 91’i sivil olmak üzere 96 kişi yaralanmıştır. Toplamda ise 85’i güvenlik görevlisi 2 bin 404’ü sivil olmak üzere PYD/YPG terör saldırıları sonucunda 2 bin 489 kişinin yaralandığı görülüyor.

 

GRAFİK 6. 21.09.2003 - 22.06.2022 ARASINDA PYD/YPG SALDIRILARI SONUCU YARALANAN KİŞİ SAYISI (YILLIK) 

Ortaya konan veriler Türkiye’nin PKK/YPG terör örgütünden algıladığı tehdit seviyesinin neden artığını ve bu durumun bir sonucu olarak Suriye sınırları içinde gerçekleştirilen terörle mücadele operasyonlarının haklılığı ve gerekliliğini açık bir şekilde ortaya koyuyor. YPG’nin Suriye kuzeyinde ve Türkiye’de gerçekleştirmiş olduğu terör saldırıları Türkiye’nin ulusal güvenliğine ciddi bir tehdit oluşturuyor. Öte yandan en fazla saldırıyı sivil kişilere ve sosyal alanlara karşı gerçekleştiren bir örgütün uluslararası toplumda bu denli sempatiye sahip olması ve devletler tarafından bir terör örgütü olarak kabul edilmemesi izah edilebilir bir durum değildir. Algıların gerçeklerin yerini aldığı ve ulusal çıkarlara ulaşmak için her şeyin mubah görüldüğü bir ortamda Türkiye, PYD/YPG tehdidine karşı tek başına mücadele etmek zorunda kalmıştır. Özellikle son zamanlarda Suriye’nin kuzeyinde Türk askeri birliklerine, Türkiye’nin geçici askeri tesislerine ve güvenli bölge sınırları içindeki sivillere ve sosyal alanlara karşı gerçekleştirilen PYD/YPG saldırılarındaki artış, Türkiye’nin bölgedeki PYD/YPG unsurlarına karşı yeni bir operasyon ihtimalini gündeme getirdi. Nitekim yukarıda verilen saldırı sayıları ve bu saldırıların kurbanı olan kişi sayıları dikkate alındığında yeni bir askeri operasyonun her geçen gün bir zorunluluk haline geldiği ifade edilebilir.

*Terörizm Analiz Platformu (TAP), 1970’den itibaren gerçekleştirilen yurt içi ve uluslararası terör saldırıları ile terörle mücadele operasyonlarını içeren açık kaynak istihbarat yöntemlerini temel alan bir veri tabanıdır.

 


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası