Doğasında ölümcül bir saldırganlığın bulunduğu intihar eylemleri, düşük yoğunluklu çatışma ortamlarında terör örgütlerinin zaman zaman başvurduğu etkili bir harekat taktiği ve psikolojik savaş aracıdır. İntihar eylemleri genel itibarıyla psikolojik problemlerin üstesinden gelemeyen bireylerin kişisel tercihleri gibi görünse de Türkiye'de gerçekleşen intihar eylemlerinin tamamında örgütlü bir davranış göze çarpmaktadır. Türkiye'de faal olan terör örgütleri intihar eylemlerini taktik dinamik gereğince tercih eder. Bu dinamikler patlayıcı maddenin temin edilmesinde ve düzeneğin hazırlanmasındaki basitlik, arzu edilen hedef bölgesine taşınabilmesindeki kolaylık ve ölümcüllüğündeki nicel büyüklüktür. Diğer taraftan, intihar eylemlerinin psikolojik etkinliği de hedef kitle üzerinde oluşturduğu korku, kargaşa ve baskı dinamikleriyle meydana gelmektedir.
Terör örgütleri intihar eylemlerine taktik olarak üç durumda başvurur. Bunlardan birincisi örgütün kullandığı diğer taktik yöntemlerdeki başarısızlık, kriz ve taktik durgunluk hissidir. İkincisi, birden fazla örgütün işbirliği içinde iş bölümü yaparak ortak amaca ulaşmak için müşterek hareket etme durumudur. Üçüncü durumda ise örgüt içindeki bir operasyon grubu aynı maksat için faaliyet gösteren diğer operasyon gruplarını etkileyip rekabet ortamı yaratmak suretiyle örnek intihar saldırıları geliştirerek diğer grupları da bu eyleme teşvik etmektedir.
Taktik ve psikolojik etkisi büyük olmakla birlikte intihar eylemlerinin sıklığı silahlı saldırı ve klasik bombalı saldırılara göre çok daha düşüktür. Eylemcinin belirlenmesi, hazırlanması ve eylemi gerçekleştirmesi için gerekli çaba sıradan terörist eğitimlerinden daha farklıdır ve eylem ile eylemci arasında rasyonel bir ilişki geliştirmek için bir dizi ikna ve isteklendirme süreci gerektirmektedir.
Eylemlerin Rasyonelleşme Aracı: Örgüt-içi Müzakere ve Taktik İhtiyaç Baskısı
Temel olarak bireysel seviyede radikalleşme, örgütsel seviyede de kutuplaşma ile güdülenen intihar eylemleri bireysel gönüllülük ile eylemin arkasındaki örgüt-içi sosyal desteğin arasına sıkışmış beyin yıkama sürecinin ürünüdür. İntihar eylemlerinin gönüllülük boyutundaki bireysel çıkış, örgüt-içi ortak müzakerenin etkinleşmesine ve örgüt liderliğinin eylemsel araç hesaplamalarına dayandırılmaktadır. Örgüt-içi ortak müzakere intihar eylemlerinde bireysel inisiyatif almak için bir zemin oluşturmakta, örgüt liderliğinin eylemin taktiksel bir ihtiyaç olduğunu ifade etmesi de eylemciyi harekete geçirmektedir.
Eylem öncesindeki süreçte, eylemci, örgüt normları dahilindeki ayrıcalıklardan istifade ettirilir, aldığı inisiyatif bu ayrıcalıklarla övülerek daha yaşarken kahramanlaştırılmaya başlanır. Yaratılan kahramanlık duygusu aldığı harekat emrinin doğurduğu görev sorumluğuyla desteklenir ve eylemci harekete geçer. Eylem sonrasında ise terör örgütleri intihar eylemcilerinin ölümü üzerinden bir kazanım elde eder. Eylemci, muzaffer sahiplenmelerle eylem ile bireyselliği üzerinden ilişkilendirilerek putlaştırılır. Kendisiyle birlikte başka insanların hayatına da son veren eylemci genellikle "kahraman şehit" olarak adlandırılır. Eylemciyle özdeşleşen resim, şarkı ve bildiriler, "şehitlik" algısının yaygınlaşmasına yardımcı olmakla birlikte, diğerlerinin de bu tür eylemleri gerçekleştirmesi için örgüt-içi propagandaya dönüştürülür. Türkiye'de Marksist ve Leninist ideolojilerle beslenen ve dini motifi olmayan terör örgütlerinin de şehitlik anlayışı üzerinden intihar eylemlerini meşrulaştırdıkları görülmektedir. Herhangi bir silahlı çatışmada öldürülen sıradan bir terörist, örgüt elemanları tarafından bilinmezken, intihar eylemcisi örgüte bağlılığını nihai özveriyle gerçekleştiren "fedai" kimliğiyle herkesçe tanınmaktadır.
17 Şubat 2016 tarihinde Ankara'da askeri servis araçlarını hedef alan intihar saldırısından iki gün sonra saldırıyı üstelendiğini bildiren PKK müzahiri Kürdistan Özgürlük Şahinleri (TAK) terör örgütü, eylemci Abdülbaki Sömer'i (Kod-Zınar Raperin)şu sözlerle yücelterek yeni eylemcilere açık davet göndermiştir: "Senin binlerce Erdal, Derweş ve Zınar'ın var. Özgürlüğün ve bağımsızlığın için kendilerini feda etmeye hazırlar. Bu onurlu yolda yürümek isteyen Kürt gençliği; direniş saflarında yerini al."
İntihar Eylemcisi Ölüm Kültürüyle Romantize Ediliyor
Terör örgütlerinin "fedai kültürü" çerçevesinde bir intihar eylemcisinin toplumsal bilinmezliğini ölümle taçlandırmaya çalışması dikkat çekicidir. Terör örgütlerinin taktik başvurularından biri olan intihar saldırılarının örgütler tarafından sosyal bir çevrede kabul görmesi ve bu taktiğin yaygınlaşması beklenir. Sosyal çevreyi yaratmanın temel aracı ise ölüm kültürünün yüceltilmesidir. Örgüt için maliyeti az, etkisi büyük olan intihar saldırılarının önündeki en büyük engel örgüt-içi sosyal çevre değil örgütün içinde bulunduğu sosyal çevredir. Örgüt, intihar saldırganları için cenaze törenleri düzenleyerek, bu törenlere örgüte yakın siyasiler, kanaat önderleri ve toplumsal bilinirlikleri olan figürlerin katılmalarını sağlar. Hayatını kaybeden sıradan birinin cenaze törenine katılmanın "insaniliği" üzerinden yürüyen tanınmış figürler toplumsal seviyede örgütün intihar saldırılarını meşrulaştırır. Oysa aynı şahısların hayatını kaybeden terör kurbanlarının cenaze törenlerine katıldıkları veya kurbanların ailelerini ziyaret ederek intihar eyleminin insanlık dışılığına vurgu yaptıkları görülmez.
Taktiksel bir ihtiyaçla teröristler üzerinde baskıya dönüşen intihar eylemlerinin tehdit ettiği esas hedeflerden biri örgütün içinde yaşadığı toplumun sosyal kanaatidir. Örtülü ve açık medya kanalları, mahalle sohbetleri veya bilgi teknolojileri aracılığıyla intihar eylemcilerinin bilinirliği yaygınlaşırken, ölüm kültürünün normalleşmesinin de yaygın şekilde inşası hedeflenir. Esasta evrensel, kültürel, sosyal, ahlaki ve dini her tür değere aykırı intihar eylemlerinin romantize edilmesi kolektif toplum değerlerinin örgüt zorlamasıyla intihar etmesidir.
