Kriter > Dosya > Dosya / Türkiye'deki Suriyeli Mülteciler |

Bayramda Ülkesine Gidenlerin Çoğunluğu “Kesin Dönüş” Arayışında


Suriye’de birçok yakınını kaybeden Ali Bekir bayramda Suriye’ye gidenlerin eğlenmeye veya dinlenmeye gitmediğini söyledi. Bekir “Suriyelilerin büyük çoğunluğu gerçekten ülkelerine geri dönmek istiyor. Bayram ziyaretleri aslında bunun için bir saha araştırması” dedi.

Bayramda Ülkesine Gidenlerin Çoğunluğu Kesin Dönüş Arayışında

Her yıl ortalama 40 bin Suriyeli bayram için ülkesine gidiyor. Yine “Her sene tatile gidiyorlar” veya “Madem tatile gidebilecekleri bir yerleri var neden geri geliyorlar” algısı oluşturanlar sanki (Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün açıkladığı resmi olarak kayıtlı olan) 3 milyon 649 bin 750 Suriyelinin tamamı bayram için gidip geliyormuş gibi söylem geliştiriyor. Oysa bayram iznine giden her 10 kişiden 6’sı kesin dönüş için uygun ortam arayışına bakıyor, geri kalanlar da akraba ziyareti, nişanlanmak ve evlenmek gibi nedenlerle gidiyor.

Kurban Bayramı’nı ülkelerinde geçiren Suriyeliler, Kilis Öncüpınar Sınır Kapısı üzerinden Türkiye’ye dönmeye başladı. Türkiye’nin dört bir yanından gelip bayram için ülkelerine geçen 40 bin 150 Suriyelinin dönüşü 31 Aralık 2019’a kadar sürecek. Ancak ne kadarı Suriye’de kalmaya devam edecek ne kadarı Türkiye’ye geri gelecek henüz belli değil.

Peki, ölüm ve yıkımdan kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyeliler nasıl oluyor da bayramda Suriye’ye gidebiliyor? Gidebiliyorlarsa neden geri dönüyorlar? Bayramda Suriye’ye gidip gelmek isteyenlere nasıl bir prosedür uygulanıyor? Kim (Arap, Kürt veya Türkmen) Suriye’de nereye (hangi şehir veya bölgeye) ve niçin (aile, ticaret, mezarlık ziyareti vb.) gidiyor? Bayram için Suriye’ye geçenler orada ne kadar kalıyor? Suriye’ye gidip gelmek risk taşıyor mu? Her bayramda ortalama ne kadar Suriyeli gidip geri geliyor? Ülkelerindeki zor şartlara ve doğru düzgün barınabilecekleri fiziki bir mekan olmamasına rağmen neden bayram iznine gidiyorlar ve gittiklerinde orada neler yapıyorlar?

Bu ve daha pek çok sorunun yanıtını aradığımızda sadece büyük bir trajedinin küçücük bir parçasına cevap bulabiliyoruz aslında. Yaklaşık sekiz yıldır ülkelerindeki iç çatışmalardan dolayı ülkemize sığınmak zorunda kalan Suriyeliler bazı kesimler (çoğunluğu özellikle terör örgütü FETÖ ve PKK mensupları ile onların ürettiği kara propaganda içerikleriyle siyaset yapan CHP ve İYİ Parti’den isimler) tarafından zaman zaman tartışma konusu yapılıyor. Kemalist ve ulusalcıların da teşne olduğu bu kirli ve acımasız argümanlar çoğu zaman masum binlerce insanı incitse de ne yazık ki algı olguyu yenerek hakikati perdeleyebiliyor. Üstelik her yıl ortalama 40 bin Suriyeli bayram iznine gidiyorken bu algıyı oluşturanlar sanki 3 milyon 649 bin 750 Suriyelinin tamamı bayram için gidip geliyormuş gibi söylem geliştiriyor.

 

Bayramda Ülkesine Gidenlerin Çoğunluğu “Kesin Dönüş” Arayışında

Bayram dolayısıyla ülkelerine giden Suriyelilerin Türkiye’ye dönüşü kontrollü olarak sağlanıyor.

 

Peki, işin perde arkası nasıl? Kuşkusuz vatan herkes için kutsaldır. İnsanın baba ocağını, doğup büyüdüğü evi, yaşadığı toprakları, çocukluğunun, gençliğinin geçtiği şehri özlemesi ve buralara gitmek istemesi kadar doğal bir şey yoktur. Evi yıkılmış, mahallesi, sokağı tarumar edilmiş, her an ölümle burun buruna gelinebilmesi, fiziki imkanların kıt olduğu bir coğrafyaya gitmek ne kadar bayram olur, o da tartışılır elbette.

Suriyelilerin bayramda ülkelerine dönmelerinin temel sebeplerini birkaç başlıkta toplayacak olursak şu nedenleri sıralamak mümkündür:

 

  1. Bayram için ülkelerine dönmek isteyen Suriyelilerin büyük çoğunluğu bölünmüş ailelerden oluşuyor. Dolayısıyla ailenin diğer bireylerini görmek için gidiyorlar. Bu durum savaş öncesi sınırda bayramlaşma görüntülerine de sahne oluyordu.
  2. Temelli geri dönüş için uygun ortam arayışı ve ikamet için uygun mekan hazırlamak için
  3. Suriyeliler için bayramda kabir ziyareti öteden gelen bir adettir. Dolayısıyla aile bireylerinden vefat eden ve şehit olanların kabirlerini ziyaret ediyorlar.
  4. Evlenmek, kız istemek, nişanlanmak için
  5. Ticaret amacıyla
  6. Yıkılmamış ise evi, dükkanı veya tarlasını kiraya vermek veya satmak veya buraları kontrol ederek onarmak için…

 

Kimler Gidip Gelebiliyor?

Suriyelilerin bayram tatili için Suriye’ye gitmesi Türkiye Cumhuriyeti devleti tarafından çıkartılan özel bir izne tabidir. Yani her isteyen elini kollunu sallayarak gidip gelemiyor. Bayramlarda gidip gelmeye imkan veren çalışmaların temel amacı insani bir buluşmaya olanak tanımayla birlikte aynı zamanda geri dönüşler için uygun ortam arayışını da barındırıyor. Bu süreçte gidip yerleşenlerin geride kalanları teşvik edecek ortam oluşturması gayesi de taşıyor.

 

Nereye Gidiyorlar?

Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatlarının bölgeleri ile İdlib’de savaş öncesi nüfus yaklaşık yirmi kat artmış durumdadır. Barınma olanakları ise çoğu düzensiz çadır kentlerden oluşuyor. Suriyeli misafirler sadece güvenli bölgeler olan Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatları bölgeleri (Azez, Mare, Soran, Aktarin, Çobanbey, Afrin, Cerablus ve el-Bab) ile İdlib bölgelerine gidebilmektedir.

 

Nasıl Gidebiliyorlar?

Suriyeli misafirlerin bayram iznine gitme prosedürü de iki şekilde işliyor:

 

  1. Türk vatandaşlığını kazananlar: Suriyeli olup Türk vatandaşlığını kazananlar için işleyiş şöyle gerçekleşiyor:
  • Kara hudut kapısı mülki idare amirliğine dilekçe verilir.
  • Dilekçeye Türk vatandaşlığını aldığına dair belge yani kimlik fotokopisi ve Suriye vatandaşı olduğuna dair belge yani eski Suriye kimlik fotokopisi eklenir.
  • Ve kişi başı yurt dışı çıkış harcı dekontu alınır.

 

  1. Geçici koruma kimlik belgesi sahipleri: Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli misafirlerin bayram izni iş ve işlemleri de şöyle gerçekleşir:
  • Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli misafirler kara hudut kapısı amirliğince açılan “www. suriyedebayramlasma.com” veya “www.suriyebayramizni. com” web adreslerinden randevu alır.
  • Suriyeli misafirler sadece kara hudut kapısı amirliğince belirlenen tarihlerde giriş-çıkış yapabilir.
  • Her bir aile üyesi için ayrı ayrı başvuru formu doldurulur.
  • Kişiler, başvuru formu, geçici koruma kimlik belgesi ve yol izin belgesi ile birlikte kara hudut sınır kapısı amirliğine başvurur. Gerekli izni alanlar geçiş için başvurdukları sınır kapısından Suriye’ye geçer.

 

İzin Süresi Yaklaşık Üç Ay

Ülkemizde geçici koruma altında bulunan Suriyeli misafirlerin bayramlarda ülkelerinde kalma süresini belirleyen yetkili kamu kurumu İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüdür. Bayram izni giriş-çıkış tarihleri sınır kapıları yoğunluğuna göre esnek olmasına rağmen bayram süresi yaklaşık bir ay ile üç ay arasında değişiklik gösteriyor. Kara hudut kapısı amirliği geri dönüş için son tarihi ilan eder ve o tarih itibarıyla Türkiye’ye girişler durdurulur. Bu sene için Suriyelilerin geri dönecekleri en son tarih 31 Aralık olarak açıklanmıştır.

 

“10 Suriyeliden 6’sı Kesin Dönüş için Bayramı Tercih Ediyor”

Suriyeli misafirlerin geldiği günden beri onlarla iç içe olan Nizip Konteyner Kent Müdürü Celal Demir “Ülkemizdeki Suriyelilerin yüzde 90’ı bölünmüş ailelerden oluşuyor. Ailelerin bir kısmı burada bir kısmı da kısmen güvenli olan kırsal alanlarla zor şartlar altında yaşamlarını idame ettiriyorlar. Dolayısıyla bayramı fırsat bilenlerin büyük bir kısmı anne, baba, kardeş ve çocuklarını görebilmek için yollara düşüyor. Türkiye’nin desteklerine ve Türk milletinin misafirperverliğine rağmen uygun yaşam koşulları bulamayıp temelli geri dönüş için uygun ortam arayışı ve ikamet için uygun mekan hazırlamak için bayramı fırsat bilenler de azımsanmayacak miktarda. Bayramda ülkesine dönmek için izin başvurusunda bulunan her 10 Suriyeliden 6’sı bu düşüncelerle gidiyor” tespitinde bulunuyor. Suriyelilerin bayramı fırsat bilip ülkelerine gitmelerinin bir başka nedeni de çeşitli dini ve örfi ihtiyaç ve zorunluluklardan kaynaklanıyor. Bunların başında ise vefat eden aile bireyleri ve şehitlerin kabir ziyaretleri geliyor.

 

“Ev Ayarlamak için Geldim” Nadir Rezzuk (45/İdlib/Maaret Numan)

Ben bayram izni için Suriye’ye gelenlerden birisiyim. Bayram bittiğinde Türkiye’ye geri dönmedim. Babam rahatsız olduğundan babamın yanında kalma ihtiyacı duydum ve kaldım. İki ay sonra da eşim ve çocuklarım gönüllü geri dönüş yoluyla geldiler. Önce ben gelip kalacak bir ev ayarladım ve sonra eşimi ve çocuklarımı çağırdım.

 

“Kaybettiklerimi Hatırlamak için Gidiyorum” Ahmet Hüseyin (42/Hama)

Türkiye’de kimsenin huzurunu bozmak istemiyoruz. Ama bazen ağlamamız, yas tutmamız bile serencamı bozuyor. Dünya bize ağlamayı bile çok görüyor. Ağlamaya, yas tutmaya vaktimiz yok. Suriye’ye gidiyorum. Kaybettiğim arkadaşlarımı, dostlarımı, aile bireylerimi hatırlıyorum. Çocuklarımızın mezarı yok. Varsa da yerlerini bilmiyoruz. Sahipsiz mezarlıklar var. Oralara gidip yas tutuyoruz. Suriye’de geçirdiğim zamanın çoğunu mezarlıkta geçiyorum.

 

“Okuluma Geri Döndüm” Sair Omar (38/Humus)

Yaklaşık altı yıldır Suriye’ye hiç gitmedim. Artık öyle oldu ki hemen hemen her gece rüyamda öğretmen olarak çalıştığım okulu görüyorum. Bu sene karar verdim. Görev yaptığım okulu gidip görüp gezmek istiyorum. Yaşadığım şehri, tarlam için yaptırdığım ve hiç oturmadığım yazlık evimi ilk defa bu sene gidip göreceğim inşallah. Tabii yerlerindeyse...

 

“Kızımın Yanına Döndüm” Muna Abdulaziz (39/İdlib)

Evli olan kızını görmek için bayramda Suriye’ye gittiğini ve gittikten sonra da Babu’s-Selam Kampı’nı gezdiğini, burada yaşamanın daha kolay olacağını düşündüğü için Türkiye’ye geri dönmediğini söylüyor.

 

“Güvenli Olursa Temelli Döneriz” Muhammed Ömer (60/Cerablus)

Türkiye’de güvendeyiz. Çocuklarımın geleceği için burası daha hayırlı. Ancak insan vatanını asla unutamıyor. Otuz yıl öğretmenlik yaptım. Bayramda yıkılan evimi, mahallemi gidip gördüm. Geride kalan eş, dost, akrabalarla hasret giderdim. Bir gün güvenli ortam olursa ve ailemin geçimini sağlayacak imkana kavuşursam temelli dönmek isterim.

 

“Yaşlı Babamı Ziyarete Gidiyorum” Mustafa Badran (55/Menbiç)

Arapça öğretmeniyim. Vatanıma olan hasretim hiç dinmedi. Türkiye ikinci vatanım oldu ancak Suriye’den vazgeçemiyorum. Babam orada yaşlı ve ne olursa olsun zeytinlerini terk etmeyi reddediyor. Ben de onu ziyarete gidiyorum. Suriye’de kalmak isterdim ama şu an için geçinebilecek iş imkanı yok. Dokuz çocuğum var, ailem kalabalık, onlara daha rahat bakabileceğim tek yer Türkiye. O yüzden babamın rızasını alarak geri döndüm.

 

“Akrabalarımı Ziyarete Gittim” Mutaz Murad (40/Şam/Dera)

Halep’in kuzey kırsalında akrabalarım var. Onları ziyarete gittim. Durumları pek de iyi değil. Onları özlüyor ve merak ediyorum. Bayramda onlar için gittim.

 

“Bayramlar Geri Dönüş için Saha Araştırması Demek”

Suriye’de birçok yakınını kaybeden Minber Şam Derneği Başkanı Ali Bekir bayramda Suriye’ye gidenlerin eğlenmeye veya dinlenmeye gitmediğini söyledi. Gidenlerin zorunluluktan yollara düştüğünü ifade eden Bekir “Suriyelilerin büyük çoğunluğu gerçekten ülkelerine geri dönmek istiyor. Bayram ziyaretleri aslında bunun için bir değerlendirme ve saha araştırması gibi oluyor” diyor. Suriye’nin şu an fiili olarak rejim, PYD ve muhaliflerin kontrol ettiği (Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve İdlib) üç parça halinde olduğunu belirten Bekir sözlerini şöyle sürdürüyor:

“İnsanlar bir yandan geride kalan akrabaları ile hasret giderirken bir yandan da geriye dönebilecek imkan ve yollar arıyorlar. Türkiye’ye gelen Suriyelilerin mutlaka geride bıraktıkları ve asla vazgeçemeyecekleri değerleri var. Şu anda bölgede üretim yapılabilecek alanlar ile tarımsal faaliyetler kısıtlı. Kırsal olması hasebi ile sanayi faaliyetleri henüz gelişmemiş. Halep sanayisi de rejim bölgesinde kalmış. Bölge insanın en büyük gelir kaynağı Türkiye’den gelen yardımlar. Yeni yatırımlar yapılmaya başlanmış ancak istikrarın tam olarak sağlanamaması, bölgenin geleceği noktasındaki belirsizlikler yatırımların çoğalmasına fırsat vermiyor ve insanların geri dönüşlerine engel oluyor. Yatırım ve istihdam alanları yeterince oluşamadığı için bölge insanı bağımlı olarak yaşamak durumunda kalıyor. Güvenli bölge alanının genişletilmesi ile istihdam alanları da artacaktır.”

 

Vatan Hasreti Risk Dinlemiyor

Suriye’de savaşın bitmediğini, hala devam ettiğini biliyoruz. Bazı bölgelerde hala ciddi çatışmaların olduğu da aşikardır. Kuşkusuz Suriye’ye gitmek bazı bölgeler hariç ciddi risk taşıyor. Her yıl bayram izni için Suriye’ye giden yüzlerce kişi ya hava saldırıları ya da bombalı eylemlerde hayatını kaybediyor. Bunlardan Muhammed Daher (50) 2018’de bayram izni için gittiği İdlib’de bombalı eylem sırasında hayatını kaybetmiştir. Şu anda bayram izni için Suriye/İdlib’de bulunan Naci İsmail de iki gün önce uçaklardan hala bomba yağdığını ve iki gün önce hayati tehlike geçirdiğini söylemiştir.


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası