Kriter > Siyaset |

AK Parti’de Ne Değişiyor?


14 Ağustos 2001 tarihinde kurulan AK Parti bu yıl kuruluşunun on altıncı yılını kutladı. Kuruluşunun üzerinden bir yıl bile geçmeden 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan seçimleri yüzde 34,4 ile kazanarak iktidar oldu.

AK Parti de Ne Değişiyor

14 Ağustos 2001 tarihinde kurulan AK Parti bu yıl kuruluşunun on altıncı yılını kutladı. Kuruluşunun üzerinden bir yıl bile geçmeden 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan seçimleri yüzde 34,4 ile kazanarak iktidar oldu. Önümüzdeki Kasım ayında iktidarının on beşinci yılını kutlayacak. Bugüne kadar yerel, genel ve referandumlarla birlikte toplam on iki kez seçime girdi. Kazandığı ilk seçimden bugüne oylarını ilk oy oranının altına hiç düşürmedi. Yerel ve genel seçimlerin tümünü arka arkaya kazanmasının yanında en yakın rakibine her zaman önemli oranda fark attı.

Bu anlamda AK Parti Türkiye siyasi hayatında demokratik dönemin başlamasından bu yana en fazla iktidarda kalan parti olma özelliğini taşıyor. On beş yıldır iktidarda olmanın getirdiği birtakım yıpranmışlıklara rağmen hala Türkiye’deki tüm siyasi partilerin toplamından daha fazla oy oranına sahip.

16 Nisan referandumunun ardından siyasi hareketin lideri olan Recep Tayyip Erdoğan üç yıl aradan sonra tekrar AK Parti’nin genel başkanlığına döndü. Erdoğan’ın 28 Ağustos 2014’te cumhurbaşkanı olmasının ardından parti ile resmi ve yönetsel anlamda bağının kesilmesiyle birlikte partinin çeşitli kademeleri, yöneticileri ve elitleri arasında “üstü örtük bir çekişme” başlamıştı. Uzun süre karizmatik liderle yoluna devam eden siyasi partilerde liderin parti üzerindeki etkisinin azalması ya da kaybolmasının ardından bu tip çekişmelerin yaşanması kaçınılmazdır.

Karizmatik lider sonrası oluşan boşluğa ek olarak AK Parti’nin uzun dönemli iktidar olması sebebiyle sürekli iç ve dış krizlerle mücadeleye yoğunlaşması kamuoyunda AK Parti siyasetinde önem arz eden teşkilat, söylem, dava şuuru ve hizmet bilinci gibi konuların “eksen”i ile ilgili bir muğlaklaşma yaşandığı tartışmalarına yol açtı. Dolayısıyla bu alanlarda yaşanan sorunların giderilmesi ve tartışmaların sonlandırılması önemliydi.

Partiye dönmesinin ardından Erdoğan AK Parti ile ilgili her konuda bir “yenilenme” ve “kendi dönemindeki kodlara dönme” süreci başlattı. Partide yeni bir heyecan dalgası oluşturdu. 2019 seçimlerinin bugüne kadar kazanılan seçimlerin hepsinden daha zor olduğunu belirterek AK Parti’de başlattığı değişim ve yenilenmenin kodlarını sadece parti içinde değil toplum önünde tartışarak herkesin dikkatine sundu.

Erdoğan’ın AK Parti’de Yenilenme Mesajları

Erdoğan’ın parti teşkilatlarındaki yenilenmede “metal yorgunluğu” ve yürütmeye ilişkin alanlardaki görev değişiminde “profesyonel deformasyon hastalığı” söylemi öne çıksa da aslında AK Parti’deki yenilenme, değişim ve dönüşümü sadece bu kavramlar açıklayamaz.

AK Parti’deki yenilenmenin kodları ile ilgili “AK Parti tarzı siyaset”e atıf yapan Erdoğan bunların bazılarını bu süreçte çokça vurguladı. Üzerinde durduğu önemli konulardan biri “taban eğilimlerine duyarlılık”tı. Bu konudaki görüşlerini icraat yapmanın önemli olmakla birlikte yeterli olmadığını, “İnsanların gönlünü almayan oyunu alamaz. O yüzden insanlara temas etmeliyiz” sözleriyle dile getirdi.

Üzerinde durduğu ikinci mesele “dava şuuru”ydu. AK Parti teşkilatlarında görev alacak kişilerin “davanın ve milletin adamı olması” gerektiğini ve “şu bakanın, bu milletvekilinin, filanca grubun ve falanca yapının adamı” olanların yeni dönemde görev alamayacağını belirterek bu konunun önemini vurguladı.

Altını çizdiği üçüncü önemli bir mesele “kişisel menfaat gözetilerek siyaset yapılmaması gerektiği”ydi. “Kendi menfaatini düşünmekten milleti düşünmeye vakti kalmayanlardan olmamalıyız” sözleri buna önemli bir örnek.

Erdoğan’ın hatırlattığı diğer bir siyasi ilke de siyaset yapmanın “bireysel bir uğraş olmaması” gerektiğidir. “Partiye yük olanların değil partinin yükünü omuzlayanların” AK Parti’de yöneticilik yapabileceklerini söylemesi bu konudaki hassasiyetini göstermesi bakımından dikkate değerdir.

Erdoğan’ın bu yenilenme sürecinde dikkat çektiği diğer önemli bir husus partinin farklı kademelerindeki “uyum” ve “klikleşme” meselesiydi. Bir şehirdeki il, ilçe teşkilatları, belediye başkanları ve milletvekilleri arasındaki çekişmeler ve koltuk kavgalarının partiye zarar verdiğini, “Ne oluyor ki kendi içimizde birbirimize karşı çalım atıyoruz” sözleri ile ifade etti. Bu anlamda Erdoğan, AK Parti siyaset çizgisinde “yol arkadaşlığı ve gönül arkadaşlığı”nın önemli olduğunu, “Yol arkadaşıysan pazara kadar değil mezara kadar gidilir” diyerek hatırlattı.

Tüm bu ilkelerin ötesinde Erdoğan, “Davası olmayan ve bulunduğu yerde milletimizin tamamını kucaklamayan hiç kimse AK Parti’de yöneticilik yapamaz” sözleriyle en genel anlamda yeni dönemin kodlarını ortaya koyuyor.

Bir siyasi partinin seçimleri kazanarak iktidar olmasında parti teşkilatlarının siyaset yapma anlayışı, teşkilatlardaki koordinasyon, partinin lideri ve tabanı arasındaki gönül bağı, üst ve alt yönetimler arasındaki senkronizasyon hayati derecede önemlidir. Bu anlamda partinin koordineli bir siyaset üretmesi ve bunu icraata geçirebilmesi bu senkronizasyonu bozan unsurların giderilmesiyle mümkündür. Ancak seçim kazanmak ve çok uzun dönem iktidarda kalmak için bunlar şart olsa da yeterli değildir. Bunun ötesinde partinin icraatları, hizmet anlayışı ve bunlardaki devamlılık da önemlidir.

Erdoğan parti teşkilatlarına 2019 seçimlerinin bugüne kadar kazanılan seçimlerin hepsinden daha zor olacağını söylerken yeni hükümet modelinin seçim sisteminin getirdiği yüzde 50’nin üzerinde oy alma zorunluluğuna işaret etmektedir. Bu anlamda AK Parti’nin yeni dönemde de seçimleri kazanabilmesi için on beş yıldır iktidarda kalmasını mümkün kılan siyaset anlayışı ve icraat politikasını “yenileyerek devam ettirmesi” zorunludur. Mevcut AK Parti politikalarını büyük oranda ya da tamamen değiştirmek ise yarardan çok zarar getirir.

AK Parti’nin İktidar Pratikleri

AK Parti’nin on beş yıldır kesintisiz iktidarda kalmasını ve hemen hemen her seçimde en yakın rakibine önemli oranda fark atmasını sağlayan belirli unsurlar bulunmaktadır. Dolayısıyla 2019 seçimlerine partilerin hazırlanma süreçlerini karşılaştırmalı şekilde analiz ederken AK Parti’nin uzun dönemli iktidar pratiklerinin neler olduğunu tespit etmek önemlidir.

Girdiği on iki seçimde toplumun çok farklı kesimlerinden oy alması dikkate alındığında “siyasi ve demokratik konsensüs” konusunda AK Parti daha kapsayıcıdır. Farklı kimliklere ve toplumun farklı katmanlarına ulaşma bağlamında AK Parti diğer partilerden daha başarılıdır.

AK Parti’nin siyasette “toplumsal meşruiyet”e verdiği önem diğer partilerden fazladır. Toplumda farklı sınıflara ulaşabilmesi ve sınıflar arasında bir köprü kurarak iletişimi sağlamasından dolayı “farklı grup çıkarlarının uzlaştırılması”nda başarılıdır.

“Ekonomik ve sosyal politikalardaki başarısı” ve bu başarının sürekliliği AK Parti’nin uzun dönemli iktidarda kalmasının en önemli nedenlerinden biridir. Ekonomik başarıda Cumhuriyet tarihinin en önemli seviyelerini yakalamıştır. Uluslararası yatırım, enflasyon, faiz, ihracat-ithalat, istihdam, büyüme ve merkez bankası rezervleri gibi konuları sürekli gündeminde tutmuştur.

AK Parti kendisinden önceki dönemlerle karşılaştırıldığında iktidara gelmesinin ardından “siyasi alanı normalleştirici” ve “demokratikleştirici” birçok adım atmıştır. Dolayısıyla toplumun geniş kesimlerinin bu alanlardaki rahatlaması, son birkaç senedir muhalefetin AK Parti’ye yönelik “antidemokratik uygumalar” ve “otoriterlik” bağlamındaki eleştirilerini toplumsal düzlemde etkisizleştirmektedir.

Muhalefetin on iki seçimdir başarısız olmasından dolayı kendi iç çekişmelerine odaklanması, toplum için “uzun dönemli alternatif politika önerisi” geliştirmesini engellemektedir. Yine muhalefet partilerinin karizmatik lider eksikliği seçmen tabanlarının konsolidasyonunu etkilemektedir. Bu anlamda “karizmatik liderlik” etrafında AK Parti’nin kenetlenmesi muhalefetin siyaset yapma kapasitesini düşürmektedir. “Erdoğan siyaseti”nin çıtasının yüksek olması seçmen nezdinde diğer muhalefet liderlerine yönelik beklentiyi de yükseltmektedir. Dolayısıyla AK Parti karşıtı seçmenler sürekli bir “ideal lider arayışı” ile kendi partilerini de önemsizleştirmektedir.

Sonuç olarak AK Parti’nin yenilenme kodları ve 2019 seçimleri için hazırlıkları bu açılardan bakarak anlaşılabilir. AK Parti siyaseti ve iktidarının sorunlu alanlarını tartışmak başka bir yazının konusudur.


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası