Kriter > Dosya > Dosya / Türkiye'nin Libya Hamlesi |

Wagner: Hafter’in Yanındaki Paramiliter Rus Özel Şirketi


Rusya merkezli özel güvenlik şirketi Wagner’e bağlı paralı askerlerin Libya’da sahada görev almasıyla birlikte kara birlikleri açısından görece bir dengenin oluştuğu ve hava unsurlarını etkin kullanabilen Hafter ittifakının sahada üstünlüğü elde tuttuğu ifade edilebilir.

Wagner Hafter in Yanındaki Paramiliter Rus Özel Şirketi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 27 Nisan’da verdiği bir demeçte “Libya’yı yeni bir Suriye’ye dönüştürmek isteyenlerin heveslerini kursaklarında bırakmak için tüm imkanlarımızı seferber edeceğiz” ifadelerini kullanarak, Türkiye’nin Libya’da askeri rol alabileceği izlenimini vermişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son dönemdeki birçok açıklamasında da Wagner grubunu ismen zikrederek, Libya’da illegal bir şekilde bulunduklarını belirtmesi, Batı kamuoyu ile birlikte Türk kamuoyunda da Wagner’i tartışma konusu ve gündem haline getirdi.

 

Libya’da Wagner

Dünyadaki çeşitli çatışma ortamlarına paralı askerler sağlayan Rusya merkezli özel güvenlik şirketi Wagner grubu, ilk olarak Ukrayna sahasında görülse de Rusya’nın müdahil olduğu tüm çatışma ortamlarında bulunmaya başladı. Rusya’ya bağlı olarak bu performans, Wagner’i 8 ülkede operatif pozisyona getirdi. Bu ülkeler arasında Latin Amerika’da Venezuela, Afrika’da Libya, Mozambik, Madagaskar, Orta Afrika Cumhuriyeti, Sudan, Asya’da ise Ukrayna ve Suriye yer almaktadır. Özellikle Ukrayna ve Suriye sahasında Rusya lehine alınan sonuçlarda önemli rol oynayan Wagner, böylelikle dünya çapında üne kavuştu. Batı medyasının da dikkatlerini üzerinde toplayan grup hakkında araştırma yapan gazetecilerin de esrarengiz ölümleri Wagner’in ününe ün kattı. Söz konusu gazeteci ölümlerine rağmen Wagner hakkında Batı basını başta olmak üzere yurt dışında faaliyet gösteren Rus gazeteleri de haber yapmayı sürdürmektedir. Tüm bunlara rağmen Wagner hakkında detaylı bilgilerin bulunduğunu söylemek güçtür. Bu noktada Wagner hakkındaki bilgileri, ülkelerin istihbarat servisleri, sahada yaşanan çatışmalardan elde edilen bilgiler, gazeteci ve benzer iş kollarının araştırmaları neticesinde medyaya yansıyan bilgilerden elde etmekteyiz.

Hafter’in 4 Nisan 2019’da başlattığı Trablus operasyonu 8 ay geçmesine rağmen sonuç üretemeyince, Hafter destekçilerinin özellikle kara unsurları bakımından UMH karşısındaki başarısızlığı, Rusya’ya dolayısıyla Wagner’e alan açtı. Wagner unsurlarının tam anlamıyla hangi tarihte Libya’ya girdiklerine ilişkin bir bilgi bulunmasa da medyada Libya’da savaştıklarına dair haberler Eylül 2019’da sıklaşmaya başladı. Bu noktada, Wagner unsurlarının özellikle “tecrübeli savaşçı” ve kara birliklerini organize etmek noktasındaki becerisinin kullanılmak istendiğini göstermektedir. 

Hafter’in başkent Trablus’a yönelik operasyonlarının ardından sahada görünür hale gelen Wagner grubu veya Libya’daki Rusya varlığı hakkında konuşan ilk Hafter kaynağı, düşürülen Hafter’e bağlı hava unsurlarının pilotu oldu. Pilot Cekam, ilk geldiklerinden bu yana Rusların teknik ve teknolojik destek sunduklarını ve alandaki çatışmaların gidişatını planladıklarını Trablus’un 90 kilometre güneydoğusundaki Terhune kenti ve başkentin güneyindeki Kasr bin Gaşir bölgesindeki belli bölgelerde konuşlandıklarını ifade etti. Kasr bin Gaşir bölgesinde Rusların Burkan el-Gadab (UMH) güçleri tarafından düzenlenen topçu bombardımanına maruz kaldığını belirten Cekam, Ruslardan bazılarının öldüğünü ve onlarcasının yaralandığını söyledi. Ayrıca Cekam, Trablus’un 170 kilometre güneybatısında Hafter’in kontrolündeki Vatiyye Hava Üssü’nde Rusların Suhoy ve hizmet dışı kalmış diğer bazı uçakların bakımını yaptığını da aktardı.

Cekam’ın ifadelerine de bakıldığında yerel unsurların belirttiklerini doğruladığı görülmüştür. Ruslar, dolayısıyla Wagner, sahada şu an için kara birliklerini organize etmekte, tecrübeli saha elemanlarının yanı sıra teknik elemanları ile de çeşitli askeri bakım faaliyetleri yürüttüğü anlaşılmaktadır. Burada esas soru, Hafter’in dolayısıyla Hafter destekçisi güçlerin neden böyle bir Rus gücüne ihtiyaç duyduğudur. Bu da elbette ki, Hafter’in Libya sahasında kısıtlı halk ve milis desteğine sahip olduğunu göstermektedir. Nitekim, Hafter saflarında yalnızca Rusya’ya bağlı paralı askerler değil aynı zamanda Sudan, Çad gibi ülkelerden gelenler başta olmak üzere yaklaşık 2 bin yabancı paralı askerin bulunduğu belirtilmektedir. Esasen bölgede bu tip örgütlenmeler son dönemde BAE/Suudi Arabistan etkisiyle giderek artmaktadır. Suudi Arabistan ve BAE’nin Yemen’de de benzer milis örgütlenmeleri para karşılığında savaştırdığı bilinmektedir. Söz konusu milis örgütlenmeler olsa da bu yapılanmaların ciddi bir kurmay aklın ürünü olmadığı açıktır. Bu nedenle Wagner’in ardında Rus kurmay aklının ve Rus askeri teknolojisinin olduğunu ve bu bağlamda sıradan milis/paralı asker örgütlenmelerinden daha efektif hareket ettiklerini ifade etmek yerinde olacaktır. Nitekim birçok sahada elde edilen tecrübeler, özellikle Suriye sahasındaki zorlu savaşların ardından Wagner’in tecrübesi yadsınamaz bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. Bu nedenle Rus dış politikasının da en önemli enstrümanlarından biri haline gelmiştir. Bilinen 8 ülkede faaliyet gösteriyor olmaları da bu durumu ortaya koymaktadır.

 

Örtülü Dengeler

Son tahlilde, Wagner’in sahadaki varlığının niteliği, kara milis örgütlenmelerinin yönetimi ve koordinasyonu olarak belirtilirken, sayısal varlıklarına ilişkin bir netlik söz konusu değildir. El Cezire’ye konuşan Ulusal Mutabakat Hükümeti yetkilileri, yaklaşık 120 Wagner unsurundan bahsederken, başka kaynaklar sayının 500 civarında olduğunu ifade etmektedir. Wagner’e ilişkin, yıllardır faaliyet gösterdikleri Suriye sahası için bile net bir sayıdan söz etmek mümkün değildir, bu nedenle basına yansıyan bilgilerin spekülatif olduğunu belirtmekte fayda vardır. Bu noktada, en önemli parametre, nicel varlıklarından ziyade niteliksel olarak sahadaki güç dengesine ne derece etki edecekleridir. Açıkça ifade edilmelidir ki, Hafter’in Nisan 2019’dan bu yana düzenlediği saldırılara rağmen Trablus ekseninde ilerleme kat edemeyip, hatta bazı noktaları kaybetmesi, kara unsurları bakımından dengenin UMH lehine olduğunu göstermekteydi. Ancak Wagner’in sahada görev almasıyla birlikte kara birlikleri açısından görece bir dengenin oluştuğu ve hava unsurlarını etkin kullanabilen Hafter ittifakının sahada üstünlüğü elde tuttuğu ifade edilebilir. Nitekim, saha kaynakları da Wagner unsurlarının Salahattin’deki Polis Akademisi’ni kontrol altına alarak fiilen Trablus içerisine girdiklerini belirtmektedir.

Elbette Rus dış politikasına, bölge siyasetine ve Rusya’nın Suriye sahasında izlediği stratejiye bakılarak Libya sahasında izlemesi muhtemel askeri ve siyasi adımları hakkında yorumda bulunulabilir. Bu bakımdan Suriye, öğreticidir. Nitekim Eylül 2015’e değin Suriye’de Esed rejiminin yanındaki en büyük aktör İran olmuştur. Rusya’nın müdahalesi ile birlikte Rusya yavaş yavaş İran etkinliğini kırarak, hatta bölgedeki İran varlığı üzerinden bölgesel anlamda ABD ve İsrail ile dirsek temasında bulunarak etkinliğini arttırmıştır. Rusya, pragmatik anlayışı çerçevesinde Libya sahasında da Suriye’de olduğu gibi mevcut yerel aktör ve uluslararası ittifakları nezdinde kendisini kilit bir noktaya getirmek isteyecektir. Bu nedenle saha aktivizmini uzun vadeli kazanımlara endeksleyerek, Suriye’nin ardından Akdeniz sahasında da kalıcı askeri üslenmenin yollarını arayacaktır. İfade edilmelidir ki, Rusya, şu an için Libya’da Hafter ittifakı içerisinde Suriye’de olduğu gibi birincil aktör değildir. Ancak Hafter ittifakının Rusya’nın askeri aktivizmine olan ihtiyacı, Rusya’nın ittifak içerisindeki konumunu giderek güçlendirmektedir.


Etiketler »  

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için "veri politikamızı" inceleyebilirsiniz. Daha fazlası