Küresel medya 31 Mart Türkiye yerel seçimlerini yakından takip etti. Seçim sonrası süreci ise açık bir ÅŸekilde CHP adayı Ä°mamoÄŸlu’ndan yana tavır alacak ÅŸekilde okuyucusuna aktardı. AK Parti’nin seçimdeki usulsüzlükler nedeniyle Yüksek Seçim Kuruluna (YSK) baÅŸvurması ve geçerli sebeplerden ötürü YSK’nın seçimi iptal etmesi ise dünya basınında büyük tepkiyle karşılandı. Demokrasi için turnusol kağıdını her zaman anti-AK Parti söylem olarak belirleyen küresel medya YSK kararını da bu nedenle demokrasi karşıtı bir hamle olarak deÄŸerlendirdi.
ABD’nin tanınan mecralarından New York Times YSK kararını “Muhalefetin Yenilgisi; Türkiye, Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı için Yeni Seçim Kararı Aldı” haber baÅŸlığıyla duyurdu. Carlotta Gall imzalı haber 31 Mart seçimlerinden sonra ErdoÄŸan’ın Ankara ve Ä°stanbul’u kaybederek büyük bir yenilgi yaÅŸadığını söylüyor. Ä°stanbul’u kaybetmenin aynı zamanda ErdoÄŸan ve ailesi için bir prestij kaybı olduÄŸunu iddia eden Gall parti içindeki itirazlara raÄŸmen ErdoÄŸan’ın Ä°stanbul’u tekrar kazanabilmek için seçimi iptal ettirdiÄŸini ileri sürdü. Gall seçimin ekonomik krize sebep olacağına dair yorumlarına da haberinde yer verdi. Bununla beraber süreçteki en dikkat çekici NYT haberlerinden bir diÄŸeri “ErdoÄŸan Kendi Mükemmel Muhalefetini mi Yarattı?” baÅŸlığıyla Selim Koru’ya ait. Koru yazısında önce ErdoÄŸan’ın siyasetteki yükseliÅŸ hikayesine yer vererek yaÅŸadığı baskı ve maÄŸduriyet sebebiyle popülaritesinin arttığını söylüyor. Ardından CHP adayı Ä°mamoÄŸlu’nun yıldızının da ErdoÄŸan’ın kendisini maÄŸdur etmesi sebebiyle parladığını iddia ediyor. Selim Koru Mekke’deki Türk Müslümanlardan Türkiye’nin önemli rock yıldızlarına kadar Ä°slamcı-seküler birçok kesimin desteÄŸini kazanan CHP adayının ErdoÄŸan karşısında güçlü bir muhalif lidere dönüÅŸtüÄŸünü iddia etmekte. BaÅŸka bir NYT haberi ise “Ä°stanbul Seçimlerinin Yenilenmesi ErdoÄŸan Muhaliflerini BirleÅŸtirdi” baÅŸlığıyla YSK’nın seçimlerin tekrar edilmesi kararının ardından bazı adayların geri çekilerek Ä°mamoÄŸlu’na destek verdiÄŸini söylüyor. CHP adayının “Yeniden kazanacağız” söylemine vurgu yapan haber bu sürecin Ä°mamoÄŸlu’nun elini güçlendirdiÄŸini ileri sürüyor.
ABD’nin Ä°stanbul Seçimlerindeki Hakkı
Washington Post ise seçimin yenilenmesi kararını “ErdoÄŸan Seçimin Tekrarını Savunuyor, EleÅŸtirmenler ise Bunu Güç Savaşı Olarak Görüyor” baÅŸlığıyla okuyucuya sundu. Haber NATO üyesi olduÄŸu hatırlatılan Türkiye’nin seçim yenileme kararına Avrupa’dan ve Batılı müttefiklerinden gelen eleÅŸtirileri derlemiÅŸ. Türkiye’den BirGün gazetesinin bu kararı “darbe” olarak isimlendirdiÄŸini aktaran haber YSK kararının aynı zamanda Türkiye ekonomisine de zarar vereceÄŸini iddia ediyor. Yine aynı mecrada yer alan bir görüÅŸ yazısı ise “Ä°stanbul Tekrar ErdoÄŸan’ın OtoriterliÄŸini Reddedebilir” diyerek seçimin yenilenmesi kararını yapılan usulsüzlükler yerine “ErdoÄŸan otoriterizmi”ne baÄŸlamış durumda. Yeni seçimlerde ise muhalif liderlerin Ä°mamoÄŸlu kanadında birleÅŸtiÄŸini söyleyen haber halkın ErdoÄŸan “otoriterliÄŸi”ni sonlandırmak üzere CHP adayını destekleyeceÄŸini ileri sürüyor.
Türkiye hükümetine ve CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’a yönelik sert söylemleriyle bilinen Wall Street Journal gazetesi ise “ErdoÄŸan’ın Apaçık GüvensizliÄŸi” baÅŸlığıyla YSK kararını duyurdu. Haberde “diktatör” olarak tanımladığı ErdoÄŸan’ı özellikle 15 Temmuz darbe giriÅŸimi ardından demokrasiye karşı hamlelerde bulunmakla suçladı ve seçimin yenilenmesi kararını demokrasiye yeni bir darbe olarak okuyucusuna sundu.
Dorian Jones tarafından Voice of America mecrasına yazılan haberde “Ä°stanbul’un Devrik BaÅŸkanı ErdoÄŸan’ı Demokrasiye Zarar Vermekle Suçluyor” ifadesine yer verildi ve CHP adayı Ä°mamoÄŸlu’nun ErdoÄŸan karşıtı söylemleri öne çıkarıldı. Aynı mecra baÅŸka bir haberinde ise “Amerika ÅŸeffaf seçimlerin Türkiye’nin kendi çıkarına olacağını söylüyor” sözlerini aktarmayı tercih etti. Türkiye ve ABD arasındaki iliÅŸkilerin Suriye meselesi nedeniyle gergin olduÄŸunu belirten haber adeta Ä°stanbul yerel seçimi gibi ulusal bir konuda dahi ABD’nin söz hakkı olduÄŸunu iddia ediyor.
Avrupa medyası ise konuyu demokrasi karşıtı bir giriÅŸim olarak sunmakla beraber hükümete yakın kuruluÅŸların ÅŸimdiye kadar elde ettiÄŸi belediye desteÄŸini kaybetmemek adına verdikleri bir mücadele olarak aktarmakta. Ä°ngiltere’nin önde gelen mecralarından Guardian CHP Ä°stanbul adayı Ä°mamoÄŸlu’nun AK Parti’nin devlete yakın vakıflara para aktarabilmek için belediye seçimlerini yenilediÄŸi yönündeki iddialarını haberleÅŸtirdi. Timothy Ash imzalı yazı seçim kararının Türkiye demokrasisi için kırılgan bir zemin oluÅŸturduÄŸunu ve Türkiye’yi ekonomik olarak zorlu bir sürece soktuÄŸunu iddia ediyor. Sinan Ülgen tarafından kaleme alınan görüÅŸ yazısı ise “Ä°stanbul yerel seçimleri ErdoÄŸan’ın Türkiye geleceÄŸini nasıl ÅŸekillendiriyor?” sorusuna cevap arıyor. Yazıda seçim tekrarı kararının AK Parti muhalifleri tarafından tepkiyle karşılandığını vurgulayan Ülgen’e göre her iki taraf da bir “maÄŸdur” hikayesi yaratmaya çalışıyor. Ülgen, AK Parti’nin oylarının çalındığını ileri sürerek maÄŸdur olduÄŸunu ve CHP adayının hakkının yendiÄŸini iddia ederek bir maÄŸduriyet hikayesi kurguladığını söylüyor. ErdoÄŸan’ın 23 Haziran seçimi öncesi Ä°stanbul’da otuz miting yapacağını hatırlatan Ülgen “Cumhuriyet tarihinde ilk defa bir cumhurbaÅŸkanının bir belediye baÅŸkan adayına karşı mücadele ettiÄŸini” söyleyerek “Neden Ä°stanbul ErdoÄŸan için bu kadar önemli?” sorusuna dikkat çekiyor.
“Türk Lirası Seçim Kararından Etkilenir”
YSK’nın seçime dair kararını açıklamasının ardından en yoÄŸun ÅŸekilde haber paylaÅŸan Avrupa merkezli uluslararası mecraların başında BBC gelmekte. Mecrada seçimlerin yenilenmesi kararının halkta büyük tepki ve öfkeye neden olduÄŸunu ileri süren birçok haber paylaşıldı. BBC Türkçe muhabirlerinden Mark Lowen’ın kaleme aldığı “Ä°stanbul’da Yeniden Yapılacak Seçim ErdoÄŸan için Riskli bir Strateji” baÅŸlıklı yazı ise açıkça CHP adayı Ä°mamoÄŸlu’na destek niteliÄŸinde. Tarafsız haber yaptığını ileri süren BBC için bu tür haberler yayın politikasıyla tezat içerisinde görünse de mecranın AK Parti ve ErdoÄŸan karşıtı haber dili daha önce farklı olaylarda da kullanıldığı için bu durum ÅŸaşırtıcı görünmemekte. Haberde Ä°mamoÄŸlu yumuÅŸak söylemleri ile bilinen, halkın büyük kesiminin desteÄŸini almış ve haklı bir galibiyetle Ä°stanbul seçimlerini kazanmış bir baÅŸkan adayı olarak tasvir edilmiÅŸken ErdoÄŸan “savaÅŸmadan evine dönmeyecek olan” Ä°stanbul’un eski belediye baÅŸkanı ve Türkiye’nin Atatürk’ten sonraki en güçlü baÅŸkanı olarak tanımlanıyor. Lowen’a göre bu seçim ErdoÄŸan için çok riskli çünkü CHP adayı geçen süreçte popülaritesini artırıyor ve artık baÅŸkan olmaya daha yakın. Ayrıca Lowen’a göre Türk lirası seçim kararından etkilenip düÅŸebilir.
BaÅŸka bir BBC Türkçe haberi ise YSK kararını “Recep Tayyip ErdoÄŸan: Türkiye’nin Kavgacı BaÅŸkanı” baÅŸlığıyla ErdoÄŸan’a yönelik Lowen’ın söylediklerine paralel iddialar dile getiriyor. “Sultan” olarak tanımladığı ErdoÄŸan’ın elinde bulundurduÄŸu siyasi güce vurgu yapan haber 15 Temmuz sonrası sürece deÄŸiniyor. Kamu kurumlarından FETÖ üyelerinin tasfiyesi üzerinden ErdoÄŸan’ın 15 Temmuz sonrası siyasi gücünü kendisine muhalif kesimi bastırmak için kullandığını iddia ediyor. Yazının 2019 yerel seçimlerine yönelik bilgi ve yorum sunmaktansa ErdoÄŸan’a yönelik “diktatör” ve “sultan” iddialarını beslemek üzere hazırlandığı içeriÄŸinden anlaşılmakta. BBC Türkçe’nin seçim tekrarını duyuran ilk haberlerinden birinin CHP adayı Ä°mamoÄŸlu’nun aÄŸzından “Asla Pes EtmeyeceÄŸiz” baÅŸlığıyla sunulması da oldukça dikkat çekici. Bu baÅŸlık dahi BBC Türkçe’nin seçimlere yönelik taraflı bir habercilik sergilediÄŸini göstermekte. Ä°ngiliz medyasının önde gelen kuruluÅŸlarından Financial Times YSK kararının Türkiye’de siyasi kargaÅŸayı artırdığını iddia ederek Türkiye demokrasisi konusunda ErdoÄŸan’a yönelik eleÅŸtirilerin de bu olay nedeniyle çoÄŸalacağını ileri sürmekte. Ayla Jean Yackley ve Robin Wigglesworth imzalı haber baÅŸkanlık sistemine geçtikten sonra parlamentonun zayıfladığını söylüyor ve aynı zamanda CHP Genel BaÅŸkan Yardımcısı Onur Adıgüzel’in “AKP’ye karşı seçime girmek serbest ama kazanmak yasak” açıklamasını ön plana çıkarıyor. Haberde Ä°mamoÄŸlu’nun Ä°stanbul’u kazanmasının “muhalefeti AK Parti’ye ve ülkedeki hakimiyetini yavaÅŸ yavaÅŸ artıran ErdoÄŸan’a karşı harekete geçirdiÄŸi” söyleniyor.
Ä°ngiltere’nin baÅŸta gelen haber ajanslarından Reuters ise YSK kararını “ErdoÄŸan’ın AK Partisi Tarafından Kaybedilen Ä°stanbul Seçimleri Tekrar Yapılıyor” baÅŸlığıyla duyurdu. Haber Türk lirasındaki dalgalanmaya ve ErdoÄŸan’a yönelik “diktatör” söylemine dikkat çekiyor. Aynı zamanda YSK kararına iliÅŸkin Avrupa Parlamentosunun eleÅŸtirilerine yer veren haber 2015 seçimlerinin AK Parti tarafından kaybedilmesinin ardından da seçim tekrarına gidildiÄŸini hatırlatıyor. Reuters ilerleyen günlerde Türkiye’deki sanatçıların CHP adayını desteklediÄŸini haberleÅŸtirdi ve sık sık Türkiye ekonomisinin sarsılacağı yönünde içeriklere yer verdi. Mecranın en dikkat çeken haberi ise “Türkiye’nin Seçim Kurulu Ä°stanbul Seçimlerinin Tekrarını Açıklamak için Baskı Altında” baÅŸlığıyla sunuldu. Haberde YSK’nın seçimi iptal etme gerekçelerini CHP kanadının yeterli bulmayarak sert ÅŸekilde eleÅŸtirdiÄŸi, hükümet kanadının da desteklediÄŸi söyleniyor. Ahmet DavutoÄŸlu gibi AK Parti’li birtakım siyasilerin de YSK kararını yanlış bulduÄŸunu vurgulayan mecranın karara yönelik farklı eleÅŸtirmenlerin görüÅŸlerine haberde yer vererek Ä°stanbul seçimleri konusunda CHP adayının yanında yer alacak ÅŸekilde içerik ürettiÄŸi anlaşılıyor.
DeÄŸiÅŸmeyen Anti-ErdoÄŸan Söylemi
YSK kararı Avrupa’nın diÄŸer önemli ülkelerinden Hollanda, Almanya ve Ä°talya’nın da gündemindeydi. Hollanda’nın önemli gazetelerinden Volkskrant ErdoÄŸan’ın YSK kararıyla istediÄŸi sonucu elde ettiÄŸini söylerken AP Türkiye direktörü Kate Piri’nin karar yönelik eleÅŸtirilerine yer verdi. Ülkenin en çok satan gazetesi De Telegraaf ile AD gazeteleri de benzer bir üslupla YSK’nın iptal kararını “ErdoÄŸan’ın Partisi Ä°stediÄŸini Aldı” baÅŸlığıyla haberleÅŸtirdi. NRC gazetesinin haberinde 23 Haziran seçimi “AK Parti için Politik Açıdan Büyük Bir Kumar” olarak deÄŸerlendirilirken Hollanda televizyonu NOS’un haberinde kararın ardından Türkiye’de açık bir diktatörlükten söz edildiÄŸi ileri sürülmekte.
Ä°talyan basını da Ä°stanbul’a yönelik yeniden seçim kararına haberlerinde geniÅŸ yer verdi. Ä°talyan basınının konuya dair en dikkat çekici yorumu ise “ErdoÄŸan yenilgiyi hazmedemedi” olarak kaydedildi. Corriere della Sera gazetesinin haberi ErdoÄŸan’ın seçim öncesinde “Ä°stanbul’u kazanan her ÅŸeyi kazanır” dedikten sonra ÅŸehri küçük bir farkla yirmi beÅŸ yılın ardından kaybetmesini hazmedemediÄŸini ileri sürüyor. La Repubblica gazetesi de “ErdoÄŸan kaybettiÄŸi için” seçimin tekrar yapılacağını kaydetmiÅŸ. Avvenire gazetesi YSK kararını “ErdoÄŸan Kaybedemez” baÅŸlığıyla okuyucuya sunarken La Stampa gazetesi ErdoÄŸan’ın Ä°stanbul’u kaybetmeyi sindiremeyerek YSK’ya baskı yaptığını ve bu nedenle seçimlerin tekrar edildiÄŸini yazıyor. Bu baÄŸlamda Ä°talya’da da YSK kararının anti-ErdoÄŸan söylemin desteklenmesi ÅŸeklinde haberleÅŸtirildiÄŸi görülmekte.
Almanya’nın önemli dergilerinden Der Spiegel Ä°stanbul’daki seçimlerin YSK tarafından iptal edilmesiyle ilgili olarak “ErdoÄŸan Demokrasiyi Kaldırıyor” baÅŸlıklı bir görüÅŸ yazısı yayımladı. Maximillian Popp’un kaleme aldığı yazıda “Türkiye’de iktidar deÄŸiÅŸikliÄŸinin artık demokratik yollarla mümkün olmadığı” iddia ediliyor. Ülkenin ciddi bir krizle karşı karşıya olduÄŸunu yazan Popp “Sonuçlar ErdoÄŸan’ı memnun etmediÄŸi için iptal edildi. ErdoÄŸan böylece diktatörlüÄŸe son adımını attı” ifadelerini kullanıyor.
Sputnik, Altun’un Açıklamasını BaÅŸlığına Taşıdı
Rus basını da YSK kararı sonrası süreci mercek altına aldı. Rus ekonomi gazetesi RBK’da Rus siyaset bilimci Timur Ahmetov tarafından yazılan yazı Yüksek Seçim Kurulunun kararı, iktidarın baskıları neticesinde aldığını iddia etti. Rus hükümetinin resmi kararlarının yayımlandığı Rossiskaya Gazeta Ä°stanbul seçimlerinin iptalinin ardından ÅŸehrin birçok semtinde kararın “tencerelerle protesto edildiÄŸi”ni yazdı. Sputnik International ise YSK kararını Ä°letiÅŸim BaÅŸkanı Fahrettin Altun’un açıklamasını “ErdoÄŸan’ın Sözcüsü: Ä°ptal Edilen Ä°stanbul Yerel Seçimleri Demokrasi için Bir Zaferdir” ÅŸeklinde baÅŸlığa çekerek duyurdu.
Seçime yönelik ÅŸaibeli durumlar ve gerçekleÅŸtirilen usulsüzlükler belgelendiÄŸi halde yeniden seçim kararı “yalnızca ErdoÄŸan kaybettiÄŸi için alındı” iddialarıyla demokrasi karşıtı bir eylem olarak dünya basınında yer aldı. Uzun zamandır AK Parti ve ErdoÄŸan karşıtı söylemleriyle dikkat çeken haber mecraları bu olay karşısında da tarafgirliklerini korudu. Açıkça CHP adayını destekleyecek ÅŸekilde haber üreten medya organları ErdoÄŸan’a yönelik “diktatör”, “tek adam” suçlamalarını tekrar gündemlerine aldı. Bu baÄŸlamda YSK kararına iliÅŸkin uluslararası medyada yer alan haberler bir kez daha gösterdi ki birçok küresel meselede farklı görüÅŸ beyan eden global medya organları konu ErdoÄŸan karşıtlığı olunca aynı çatı altında birleÅŸiyor.
